Dermatologia i choroby przenoszone drogą płciową Roman J. Nowicki, Sławomir Majewski

Spis treści książki

CZĘŚĆ I 1 1. Budowa i funkcja skóry - Aneta Szczerkowska-Dobosz 3 1.1. Symptomatologia dermatologiczna 3 1.1.1. Wykwity pierwotne 4 1.1.2. Wykwity wtórne 9 1.1.3. Układ wykwitów 14 1.2. Wywiad i badanie fizykalne 15 Piśmiennictwo 15 2. Choroby bakteryjne - Wioletta Barańska-Rybak 16 2.1. Choroby o etiologii paciorkowcowej 16 2.1.1. Róża 16 2.1.2. Okołoodbytnicze paciorkowcowe zapalenie skóry 18 2.2. Choroby o etiologii gronkowcowej 19 2.2.1. Zapalenie mieszków włosowych 19 2.2.2. Czyrak 21 2.2.3. Ropnie mnogie niemowląt 22 2.2.4. Gronkowcowy zespół oparzonej skóry 23 2.3. Choroby o etiologii mieszanej 24 2.3.1. Liszajec zakaźny 24 2.3.2. Niesztowica 26 2.4. Gruźlica skóry 27 Piśmiennictwo 27 3. Choroby wirusowe 28 3.1. Infekcje wywołane przez wirusy HPV - Monika Konczalska 28 3.1.1. Epidemiologia 29 3.1.2. Brodawki zwykłe 29 3.1.3. Brodawki podeszwowe 31 3.1.4. Brodawki płaskie 33 3.1.5. Epidermodysplasia verruciformis 34 3.2. Infekcje wywołane przez wirusy HSV - Izabela Błażewicz 35 3.3. Mięczak zakaźny - Monika Konczalska 41 3.3.1. Objawy i przebieg 41 3.3.2. Diagnostyka różnicowa 43 3.3.3. Histopatologia 43 3.3.4. Leczenie 44 Piśmiennictwo 44 4. Powierzchowne zakażenia grzybicze - Roman J. Nowicki 45 4.1. Dermatofitozy 47 4.1.1. Grzybica stóp 49 4.1.2. Grzybica paznokci 52 4.1.3. Grzybica skóry owłosionej głowy 56 4.1.4. Grzybica skóry gładkiej 59 4.1.5. Grzybica rąk 60 4.1.6. Grzybica pachwin 60 4.2. Kandydozy skóry i błon śluzowych 61 4.2.1. Kandydoza jamy ustnej 61 4.2.2. Kandydoza wyprzeniowa 63 4.2.3. Kandydoza pieluszkowa 63 4.2.4. Kandydoza paznokci i wałów paznokciowych 63 4.2.5. Kandydoza żołędzi i napletka 64 4.2.6. Kandydoza sromu i pochwy 64 4.3. Łupież pstry 66 Piśmiennictwo 68 5. Choroby pasożytnicze - Hanna Ługowska-Umer 69 5.1. Świerzb 69 5.2. Wszawica 71 5.2.1. Wszawica głowowa 71 5.2.2. Wszawica odzieżowa 71 5.2.3. Wszawica łonowa 72 Piśmiennictwo 73 6. Choroby łojotokowe - Michał Sobjanek 74 6.1. Trądzik zwyczajny 74 6.1.1. Trądzik związany z przyjmowaniem steroidów anabolicznych 77 6.2. Trądzik różowaty 80 6.3. Łojotokowe zapalenie skóry 85 Piśmiennictwo 87 7. Łuszczyca - Aneta Szczerkowska-Dobosz 88 7.1. Definicja 88 7.2. Epidemiologia 88 7.3. Etiologia i patogeneza 88 7.4. Objawy 90 7.5. Postacie łuszczycy 91 7.6. Aktywnosc łuszczycy i jej przebieg 97 7.7. Ocena ciężkosci łuszczycy 98 7.8. Rozpoznanie łuszczycy 99 7.9. Leczenie łuszczycy 99 7.9.1. Leczenie miejscowe 99 7.9.2. Fototerapia 100 7.9.3. Leczenie ogólne 100 Piśmiennictwo 105 8. Liszaj płaski - Aneta Szczerkowska-Dobosz, Dorota Purzycka-Bohdan 106 8.1. Definicja 106 8.2. Epidemiologia 106 8.3. Etiologia i patogeneza 106 8.4. Obraz kliniczny 107 8.5. Rozpoznanie 109 8.6. Rozpoznanie różnicowe 110 8.7. Leczenie 110 Piśmiennictwo 111 9. Choroby alergiczne skóry 112 9.1. Pokrzywka - Elżbieta Grubska-Suchanek, Roman J. Nowicki 112 9.1.1. Definicja i obraz kliniczny 112 9.1.2. Podział i przyczyny pokrzywek 114 9.1.3. Diagnostyka pokrzywek 118 9.1.4. Różnicowanie pokrzywek 119 9.1.5. Ogólne zasady leczenia pokrzywek 119 9.1.6. Podsumowanie 121 9.2. Atopowe zapalenie skóry - Aleksandra Wilkowska, Magdalena Trzeciak, Roman J. Nowicki 122 9.2.1. Definicja 122 9.2.2. Epidemiologia 122 9.2.3. Etiologia i patogeneza 122 9.2.4. Obraz kliniczny AZS 126 9.2.5. Rozpoznanie 130 9.2.6. Różnicowanie 132 9.2.7. Leczenie 133 9.3. Wyprysk - Aleksandra Wilkowska, Magdalena Trzeciak, Joanna Dawicka 135 9.3.1. Alergiczny wyprysk kontaktowy (alergiczne kontaktowe zapalenie skóry) 136 9.3.2. Wyprysk kontaktowy z podrażnienia 141 9.3.3. Wyprysk pieniążkowaty 141 9.3.4. Wyprysk potnicowy 142 Piśmiennictwo 142 10. Reakcje polekowe - Elżbieta Grubska-Suchanek, Małgorzata Sokołowska-Wojdyło 144 10.1. Osutki plamisto-grudkowe 145 10.2. Pokrzywka polekowa 147 10.3. Rumień trwały/utrwalona reakcja polekowa 150 10.4. Zespół Stevensa-Johnsona (SJS)//toksyczna nekroliza naskórka 151 10.5. Zespół DRESS 154 10.6. Ostra uogólniona osutka krostkowa 156 10.7. Polekowe zapalenie naczyń 157 10.8. Zespół SDRIFE 158 10.8.1. Symetryczna wyprzeniowa i zgięciowa osutka wywołana lekiem 158 10.9. Polekowe odczyny z fotonadwrażliwości 160 10.9.1. Podsumowanie 160 10.10. Skórne działania niepożądane leków onkologicznych - Małgorzata Sokołowska-Wojdyło 161 Piśmiennictwo 167 11. Choroby układowe tkanki łącznej 169 11.1. Toczeń układowy, podostry skórny i skórny - Małgorzata Sokołowska-Wojdyło 169 11.1.1. Definicja 169 11.1.2. Epidemiologia 169 11.1.3. Etiologia i patogeneza 170 11.1.4. Objawy kliniczne 172 11.1.5. Rozpoznanie i rozpoznanie różnicowe 172 11.1.6. Leczenie 176 11.2. Twardzina - Hanna Ługowska-Umer 179 11.2.1. Twardzina układowa 179 11.2.2. Twardzina ograniczona 182 11.3. Zapalenie skórno-mięśniowe - Małgorzata Sokołowska-Wojdyło 186 11.3.1. Definicja 186 11.3.2. Epidemiologia 186 11.3.3. Etiologia i patogeneza 186 11.3.4. Objawy kliniczne 187 11.3.5. Rozpoznanie i rozpoznanie różnicowe 189 11.3.6. Leczenie 190 11.4. Mieszana choroba tkanki łącznej - Małgorzata Sokołowska-Wojdyło 192 11.4.1. Definicja 192 11.4.2. Epidemiologia 192 11.4.3. Objawy i objawy kliniczne 192 11.4.4. Rozpoznanie i rozpoznanie różnicowe 193 11.4.5. Leczenie 193 11.5. Zespół Sjögrena- Hanna Ługowska-Umer 193 11.5.1. Definicja 193 11.5.2. Epidemiologia 194 11.5.3. Etiopatogeneza . 194 11.5.4. Objawy kliniczne 194 11.5.5. Rozpoznanie i rozpoznanie różnicowe 195 11.5.6. Leczenie 195 11.6. Zespół antyfosfolipidowy - Hanna Ługowska-Umer 195 11.6.1. Definicja 195 11.6.2. Epidemiologia 195 11.6.3. Etiopatogeneza 195 11.6.4. Objawy kliniczne 196 11.6.5. Rozpoznanie i rozpoznanie różnicowe 196 11.6.6. Leczenie 196 Piśmiennictwo 197 12. Zapalenia małych naczyń skóry - Magdalena Lange 199 12.1. Definicja i klasyfikacja zapaleń naczyń 199 12.2. Leukocytoklastyczne zapalenie naczyń skóry 203 12.2.1. Definicja 203 12.2.2. Epidemiologia 203 12.2.3. Etiopatogeneza 203 12.2.4. Objawy kliniczne 204 12.2.5. Rozpoznanie i rozpoznanie różnicowe 205 12.2.6. Leczenie 205 12.3. Pokrzywka naczyniowa 206 12.3.1. Definicja 206 12.3.2. Epidemiologia 206 12.3.3. Etiopatogeneza 206 12.3.4. Objawy kliniczne 206 12.2.5. Rozpoznanie i rozpoznanie różnicowe 207 12.2.6. Leczenie 208 Piśmiennictwo 208 13. Choroby pęcherzowe - Wioletta Barańska-Rybak 209 13.1. Pęcherzyca 209 13.1.1. Pęcherzyca zwykła 210 13.1.2. Pęcherzyca liściasta 212 13.1.3. Pęcherzyca paraneoplastyczna 212 13.2. Pemfigoid 212 13.2.1. Pemfigoid pęcherzowy 212 13.2.2. Pemfigoid bliznowaciejący błon śluzowych 215 13.3. Choroba Duhringa 216 13.4. Epidermolysis bullosa acquisita 217 13.5. Linijna IgA dermatoza pęcherzowa 219 13.5.1. Objawy kliniczne 219 13.5.2. Etiologia 219 13.5.3. Leczenie 220 Piśmiennictwo 220 14. Nowotwory skóry 221 14.1. Stany przednowotworowe skóry - Michał Sobjanek, Martyna Sławińska 221 14.1.1. Rogowacenie słoneczne 221 14.1.2. Róg skórny 224 14.1.3. Posłoneczne zapalenie czerwieni wargowej 224 14.1.4. Uszkodzenie porentgenowskie skóry 225 14.1.5. Rogowacenie arsenowe lub wywołane produktami smoły pogazowej 226 14.1.6. Skóra pergaminowa i barwnikowa 226 14.1.7. Epidermodysplasia verruciformis 227 14.1.8. Rogowacenie białe 228 14.2. Wybrane łagodne nowotwory skóry - Michał Sobjanek, Martyna Sławińska 229 14.2.1. Torbiele naskórkowe 229 14.2.2. Brodawka łojotokowa 231 14.2.3. Rogowiak kolczystokomórkowy 232 14.2.4. Znamię łojowe 233 14.2.5. Wrodzone znamiona barwnikowe 233 14.2.6. Nabyte znamiona barwnikowe 234 14.2.7. Znamię atypowe 235 14.2.8. Zespół FAMMM 236 14.2.9. Znamię Suttona 236 14.2.10. Znamię Spitz 237 14.2.11. Znamię Reeda 238 14.2.12. Znamię błękitne 238 14.2.13. Znamiona akralne 239 14.2.14. Bliznowiec 240 14.2.15. Włókniak miękki 240 14.2.16. Włókniak twardy 241 14.2.17. Naczyniak krwionośny dziecięcy 242 14.2.18. Ziarniniak naczyniowy 242 14.2.19. Naczyniak rubinowy 242 14.2.20. Tłuszczak 243 14.2.21. Nerwiakowłókniak 244 14.3. Nieczerniakowe nowotwory skóry - Michał Sobjanek, Martyna Sławińska 244 14.3.1. Rak podstawnokomórkowy skóry 245 14.3.2. Olbrzymi rak podstawnokomórkowy skóry 249 14.3.3. Rak kolczystokomórkowy skóry 250 14.4. Czerniak - Michał Sobjanek, Martyna Sławińska 255 14.5. Chłoniaki pierwotne skóry - Małgorzata Sokołowska-Wojdyło 262 14.6. Mastocytoza- Magdalena Lange 271 14.6.1. Definicja 271 14.6.2. Epidemiologia 271 14.6.3. Etiopatogeneza 271 14.6.4. Objawy kliniczne 272 14.6.5. Rozpoznanie i rozpoznanie różnicowe 276 14.6.6. Leczenie 277 Piśmiennictwo 279 15. Owrzodzenia podudzi - Wioletta Barańska-Rybak, Dorota Mehrholz 282 15.1. Etiologia owrzodzeń 286 15.2. Przewlekła niewydolność żylna 286 15.3. Owrzodzenia tętnicze 293 15.4. Owrzodzenia mieszane 294 15.5. Leczenie miejscowe 295 15.6. Oczyszczanie ran 295 15.7. Kontrola infekcji w ranie 295 15.8. Dobór opatrunku 297 15.9. Pielęgnacja brzegów rany i otaczającej skóry 299 15.10. Podsumowanie 299 Piśmiennictwo 299 16. Zmiany skórne w chorobach wewnętrznych 301 16.1. Zmiany skórne w cukrzycy - Monika Sikorska 301 16.1.1. Zespół stopy cukrzycowej 302 16.1.2. Obumieranie tłuszczowate 303 16.1.3. Rogowacenie ciemne 304 16.1.4. Dermopatia cukrzycowa 305 16.1.5. Obrzęk stwardniały skóry 306 16.1.6. Choroba pęcherzowa w przebiegu cukrzycy 306 16.2. Zmiany skórne w chorobach tarczycy - Monika Sikorska 307 16.2.1. Niedoczynność tarczycy 308 16.2.2. Nadczynność tarczycy 309 16.3. Piodermia zgorzelinowa - Wioletta Barańska-Rybak 310 16.3.1. Epidemiologia 310 16.3.2. Etiopatogeneza 310 16.3.3. Obraz kliniczny 311 16.3.4. Leczenie 312 16.4. Choroba przeszczep przeciw gospodarzowi - Hanna Ługowska-Umer 313 16.4.1. Definicja 313 16.4.2. Epidemiologia 313 16.4.3. Etiologia i patogeneza 314 16.4.4. Objawy kliniczne 314 16.4.5. Rozpoznanie i rozpoznanie różnicowe 316 16.4.6. Leczenie 316 16.5. Rewelatory nowotworowe - Izabela Błażewicz 316 16.5.1. Bezwzględne skórne zespoły paraneoplastyczne 317 16.5.2. Względne skórne zespoły paraneoplastyczne 321 Piśmiennictwo 323 17. Zaburzenia rogowacenia - Marta Stawczyk-Macieja 324 17.1. Grupa rybiej łuski 324 17.1.1. Klasyfikacja 324 17.1.2. Rybia łuska zwykła 327 17.1.3. Rybia łuska sprzężona z chromosomem X o dziedziczeniu recesywnym 327 17.1.4. Rybia łuska wrodzona o dziedziczeniu autosomalnym recesywnym 328 17.1.5. Zespół Comela-Nethertona 328 17.2. Grupa rogowców dłoni i stóp 329 17.2.1. Rozlany epidermolityczny rogowiec dłoni i stóp 331 17.3. Choroby przebiegające z dyskeratozą i akantolizą 332 17.3.1. Choroba Dariera 332 17.3.2. Choroba Hailey-Hailey 333 Piśmiennictwo 334 18. Terapia dermatologiczna 335 18.1. Leczenie miejscowe - Hanna Ługowska-Umer 335 18.1.1. Podłoża 336 18.1.2. Wybrane grupy leków stosowanych miejscowo 337 18.2. Leczenie ogólne - Hanna Ługowska-Umer 339 18.2.1. Kortykosteroidy 339 18.2.2. Leki immunosupresyjne 340 18.3. Fototerapia - Marta Stawczyk-Macieja, Aneta Szczerkowska-Dobosz 344 18.3.1. Mechanizm działania fototerapii 345 18.3.2. Sztuczne źródła światła 346 18.3.3. Fotochemoterapia 347 18.3.4. Wskazania 348 18.3.5. Ocena nadwrażliwości na UVR 348 18.3.6. Zasady stosowania fototerapii i fotochemoterapii 349 18.4. Kriochirurgia - Martyna Sławińska 351 18.4.1. Definicja i zasada działania 351 18.4.2. Wskazania 351 18.4.3. Przeciwwskazania 353 18.4.4. Techniki 353 18.5. Elektrochirurgia - Martyna Sławińska 354 18.5.1. Definicja i zasada działania 354 18.5.2. Wskazania 355 18.5.3. Przeciwwskazania 355 18.5.4. Techniki 356 Piśmiennictwo 357 19. Choroby przydatków 358 19.1. Choroby włosów - Martyna Sławińska, Michał Sobjanek 358 19.1.1. Podstawowe informacje o cyklu włosowym 358 19.1.2. Podejście diagnostyczne 359 19.1.3. Łysienie bliznowaciejące 359 19.1.4. Łysienie niebliznowaciejące 360 19.1.5. Nieprawidłowości w strukturze łodygi włosa 360 19.1.6. Łysienie niebliznowaciejące 362 19.1.7. Pierwotne łysienie bliznowaciejące z naciekiem limfocytowym 372 19.1.8. Pierwotne łysienie bliznowaciejące z naciekiem neutrofilowym 376 19.1.9. Pierwotne łysienie bliznowaciejące z naciekiem mieszanym 379 19.1.10. Nieprawidłowości w strukturze łodygi włosa 380 19.2. Choroby paznokci - Michał Sobjanek 381 19.2.1. Wybrane zaburzenia płytki paznokciowej 382 19.2.2. Wybrane inne schorzenia aparatu paznokciowego 389 Piśmiennictwo 392 CZĘŚĆ II 395 20. Kiła - Iwona Rudnicka, Tomasz Pniewski, Sławomir Majewski 397 20.1. Epidemiologia 397 20.2. Etiopatogeneza 398 20.3. Obraz kliniczny i przebieg choroby 399 20.4. Kiła wczesna 400 20.5. Kiła późna 411 20.6 Kiła ośrodkowego układu nerwowego 412 20.7. Kiła wrodzona 414 20.8. Badania diagnostyczne 416 20.8.1. Wykrywanie krętków bladych 416 20.8.2. Kiłowe odczyny serologiczne 417 20.8.3. Diagnostyka kiły wrodzonej 419 20.8.4. Badanie płynu mózgowo-rdzeniowego 420 20.9. Podstawy rozpoznania i różnicowanie 421 20.10. Leczenie i kontrola po leczeniu. Postępowanie epidemiologiczne 422 Piśmiennictwo 425 21. Wrzód miękki - Iwona Rudnicka, Tomasz Pniewski 427 21.1. Epidemiologia 427 21.2. Etiopatogeneza 427 21.3. Obraz kliniczny 427 21.4. Badania diagnostyczne 428 21.5. Podstawy rozpoznania 428 21.6. Różnicowanie 428 21.7. Leczenie 429 Piśmiennictwo 429 22. Ziarnica weneryczna pachwin - Iwona Rudnicka, Tomasz Pniewski 430 22.1. Epidemiologia 430 22.2. Etiopatogeneza 431 22.3. Objawy kliniczne 431 22.4. Badania diagnostyczne 433 22.5. Podstawy rozpoznania i różnicowanie 433 22.6. Leczenie 434 Piśmiennictwo 434 23. Ziarniniak pachwinowy - Iwona Rudnicka, Tomasz Pniewski 436 23.1. Epidemiologia 436 23.2. Etiopatogeneza 436 23.3. Objawy kliniczne 437 23.4. Badania diagnostyczne 437 23.5. Podstawy rozpoznania i różnicowanie 437 23.6. Leczenie 438 Piśmiennictwo 438 24. Zapalenia cewki moczowej i szyjki macicy - Beata Młynarczyk-Bonikowska 439 24.1. Epidemiologia 439 24.2. Etiopatogeneza 440 24.3. Obraz kliniczny 444 24.4. Badania diagnostyczne 451 24.5. Podstawy rozpoznania 452 24.6. Różnicowanie 453 24.7. Leczenie 453 24.8. Podsumowanie 458 Piśmiennictwo 459 25. Opryszczka narządów płciowych - Sławomir Majewski, Iwona Rudnicka 461 25.1. Obraz kliniczny 462 25.1.1. Najważniejsze informacje dla pacjentów z opryszczką genitalną 465 25.2. Opryszczka genitalna u kobiet ciężarnych 466 25.3. Zapobieganie zakażeniom HSV w ciąży 469 25.4. Opryszczka noworodkowa 469 Piśmiennictwo 470 26. Zmiany okolic narządów płciowych związane z zakażeniem HPV - Sławomir Majewski, Tomasz Pniewski, Iwona Rudnicka 472 26.1. Brodawki płciowe 474 26.1.1. Epidemiologia 474 26.1.2. Etiopatogeneza 474 26.1.3. Obraz kliniczny 474 26.1.4. Badania diagnostyczne 478 26.1.5. Podstawy rozpoznania i różnicowanie 479 26.1.6. Leczenie 479 26.2. Bowenoid papulosis 480 26.2.1. Epidemiologia 480 26.2.2. Etiopatogeneza 481 26.2.3. Obraz kliniczny 481 26.2.4. Badania diagnostyczne 481 26.2.5. Podstawy rozpoznania i różnicowanie 481 26.2.6. Leczenie 482 26.3. Choroba Bowena/Erytroplazja Queyrata 482 26.3.1. Epidemiologia 482 26.3.2. Etiopatogeneza 482 26.3.3. Obraz kliniczny 482 26.3.4. Badania diagnostyczne 483 26.3.5. Podstawy rozpoznania i różnicowanie 484 26.3.6. Leczenie 484 26.4. Rak sromu, rak prącia i rak odbytu 484 26.4.1. Epidemiologia 484 26.4.2. Etiopatogeneza 485 26.4.3. Obraz kliniczny 485 26.4.4. Badania diagnostyczne 487 26.4.5. Podstawy rozpoznania i różnicowanie 487 26.4.6. Leczenie 487 26.5. Szczepienia przeciw genitalnym typom HPV 488 Piśmiennictwo 489 27. Zmiany skórne i na błonach śluzowych w przebiegu zakażenia HIV - Sławomir Majewski, Iwona Rudnicka, Tomasz Pniewski 491 27.1. Epidemiologia 491 27.2. Etiopatogeneza 492 27.3. Obraz kliniczny 493 27.3.1. Kategoria kliniczna A 494 27.3.2. Kategoria kliniczna B 496 27.3.3. Kategoria kliniczna C 497 27.4. Najczęstsze zmiany skórne i na błonach śluzowych w przebiegu HIV/AIDS 497 27.4.1. Zakażenia bakteryjne 497 27.4.2. Zakażenia wirusowe 499 27.4.3. Grzybice skóry i błon śluzowych 504 27.4.4. Zakażenia pasożytnicze skóry 506 27.4.5. Mięsak Kaposiego 507 27.4.6. Zmiany polekowe 508 27.4.7. Zespół zapalny rekonstytucji immunologicznej 509 27.5. Badania diagnostyczne 510 27.6. Podstawy rozpoznania i różnicowanie 510 27.7. Leczenie i profilaktyka zakażeń HIV 510 27.7.1. Leczenie 510 27.7.2. Profilaktyka przed ekspozycją 511 27.7.3. Profilaktyka po ekspozycji 511 27.7.4. Profilaktyka transmisji wertykalnej HIV 512 Piśmiennictwo 513 Skorowidz