Ryzyko w finansowej ocenie projektów inwestycyjnych. Wybrane zagadnienia

Badania nad opłacalnością inwestowania można uznać jako podwaliny intelektualne i początek rozwoju metodyki finansowej analizy wielu zagadnień finansowych, w tym planowanych projektów inwestycyjnych. Dalszy rozwój w zakresie wykorzystania wartości bieżącej netto w ocenie projektów inwestycyjnych, wzbogacany o immanentny ich element, tj. ryzyko. Wśród wielu nowych zasadniczych rozwiązań metodycznych, które stopniowo rozwijały analizę projektów inwestycyjnych, uwzględniając kwestię ryzyka znajdowała się koncepcja drzew decyzyjnych. Kolejny krok, o znaczeniu fundamentalnym dla rozwoju omawianej problematyki, stanowiła możliwość wykorzystania symulacji komputerowej w analizie ryzyka projektów inwestycyjnych. Kamieniem milowym w rozwoju podejść do analizy ryzyka, w tym także wykorzystanych w ocenie projektów inwestycyjnych, stanowiło wprowadzenie do świata finansów model wyceny aktywów kapitałowych. Model ten umożliwił m.in. sporządzanie analizy wpływu ryzyka projektu na decyzje akcjonariuszy, rozpatrujących projekt w kontekście budowy portfeli inwestycyjnych. Kolejne kamienie milowe w omawianej dziedzinie, to model wyceny opcji oraz koncepcja opcji rzeczowych, których wykorzystanie zapoczątkowało istotne zmiany w podejściu do ryzyka i tym samym do oceny projektów inwestycyjnych. Wymienione główne rozwiązania metodyczne, a także inne, które pojawiały się na przestrzeni lat w obszarze współczesnych finansów, jak również rozwiązania w innych dziedzinach nauki, w szczególności w badaniach operacyjnych (np. metody sieciowe czy programowanie dynamiczne) wpłynęły na stałą ewolucję metod oceny projektów inwestycyjnych, w tym sposobów uwzględniania ryzyka. Rozwój ten starano się odzwierciedlić w strukturze niniejszego opracowania.

Niniejsza praca jest rezultatem dwuetapowych badań naukowych przeprowadzonych w ramach badań statutowych w okresie 2008-2009 w Katedrze Inwestycji i Nieruchomości Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach przy współudziale Katedry Matematyki Stosowanej UE w Katowicach, a także Instytutu Gospodarowania Surowcami Mineralnymi i Energią PAN w Krakowie. Badania posiadały zarówno charakter teoriopoznawczy, jak i wymiar aplikacyjny oraz empiryczny. W monografii tło empiryczne stanowią wyniki badań zamieszczone w treści dwóch pierwszych rozdziałów pracy. Badania zostały przeprowadzone wśród największych przedsiębiorstw w Polsce sklasyfikowanych według rankingu tygodnika Polityka.