Fizjoterapia w geriatrii. Podstawy i nowe trendy Anna Skrzek, Katarzyna Wieczorowska-Tobis

Spis treści książki

CZĘŚĆ I. PODSTAWY GERIATRII 1 1. Cechy medycyny wieku podeszłego - Barbara Bień 3 1.1. Zasady opieki nad osobami starszymi 5 1.2. Podejście geriatryczne jako atrybut medycyny wieku podeszłego 6 Pytania i polecenia podsumowujące 14 2. Całościowa ocena geriatryczna w perspektywie fizjoterapeuty - Tomasz Kostka, Joanna Kostka 15 2.1. Ocena stanu funkcjonalnego 17 2.1.1. Skala funkcjonowania codziennego według Katza 17 2.1.2. Skala funkcjonowania instrumentalnego według Lawtona 19 2.1.3. Skala Barthel 20 2.1.4. Test ,,Wstań i idź" 21 2.1.5. Skala Tinetti 22 2.1.6. Test zasięgu funkcjonalnego 24 2.1.7. Test równowagi Berg 25 2.1.8. Test 6-minutowego marszu 25 2.1.9. Subiektywna ocena siły mięśniowej - test Lovetta 26 2.1.10. Obiektywna ocena siły mięśniowej - ocena siły uścisku ręki 26 2.1.11. Short Physical Performance Battery 27 2.1.12. Senior Fitness Test 29 2.1.13. Inne metody oceny funkcjonalnej 30 2.2. Ocena zdrowia fizycznego 30 2.2.1. Ocena stanu odżywienia 30 2.2.2. Ocena ryzyka rozwoju odleżyn i stopnia ich zaawansowania 33 2.2.3. Ocena bólu 34 2.3. Ocena funkcji umysłowych 35 2.3.1. Skrócony test sprawności umysłowej według Hodgkinsona 35 2.3.2. Krótka skala oceny stanu psychicznego 36 2.3.3. Geriatryczna skala oceny depresji 37 2.4. Ocena jakości życia 37 2.4.1. Kwestionariusz Euro-Qol 5D 38 2.5. Ocena socjalno-środowiskowa 39 Pytania i polecenia podsumowujące 40 3. Farmakoterapia geriatryczna - Agnieszka Neumann-Podczaska 43 3.1. Ryzyko wystąpienia niekorzystnych efektów polekowych 43 3.2. Polipragmazja i jatrogenny zespół geriatryczny 44 3.3. Kaskady lekowe 45 3.4. Wielolekowość a aktywność fizyczna 46 3.5. Podstawowe zasady bezpiecznego samoleczenia bólu 47 3.5.1. Paracetamol 47 3.5.2. Niesteroidowe leki przeciwzapalne 48 3.6. Problemy fizjoterapeutyczne u pacjentów stosujących leki psychotropowe (nasenne, uspokajające, przeciwlękowe, przeciwdepresyjne, przeciwpsychotyczne) 49 Pytania i polecenia podsumowujące 50 4. Niedożywienie - Roma Krzymińska-Siemaszko, Marta Lewandowicz-Umyszkiewicz 51 4.1. Rodzaje niedożywienia 52 4.2. Przyczyny niedożywienia w starości 53 4.3. Diagnostyka niedożywienia 53 4.3.1. Badanie przesiewowe 53 4.3.2. Właściwa diagnostyka niedożywienia 54 4.3.3. Ocena stopnia ciężkości niedożywienia 54 4.3.4. Zwiększone ryzyko niedożywienia 54 4.4. Zasady postępowania u chorych niedożywionych 55 4.4.1. Modyfikacja diety 55 4.4.2. Doustne suplementy pokarmowe 55 4.5. Niedożywienie w rehabilitacji geriatrycznej 56 4.6. Sarkopenia i jej diagnostyka 57 4.6.1. Badanie przesiewowe - kwestionariusz SARC-F 57 4.6.2. Ocena właściwa 58 4.6.3. Potwierdzenie diagnozy 59 4.6.4. Określenie stopnia ciężkości sarkopenii 59 4.6.5. Podjęcie interwencji 60 Pytania i polecenia podsumowujące 60 5. Teleopieka, telerehabilitacja, wirtualna rzeczywistość - Edyta Smolis-Bąk 63 5.1. Telemedycyna, e-medycyna, teleopieka 63 5.2. Telerehabilitacja 65 5.3. Wirtualna rzeczywistość 67 Pytania i polecenia podsumowujące 69 6. Terapia zajęciowa w kontekście pacjenta starszego - Sławomir Tobis, Bożena Ostrowska 71 6.1. Modele działania stosowane w terapii zajęciowej z osobami starszymi 73 6.2. Cele i formy terapii zajęciowej nakierowanej na pacjenta starszego 74 6.3. Główne obszary interwencji terapeutycznej 76 6.4. Metody i narzędzia oceny wykorzystywane w praktyce terapeuty zajęciowego 78 Pytania i polecenia podsumowujące 81 Część II. Profilaktyka proces ów starzenia 83 7. Zmiany narządowe towarzyszące procesowi starzenia - Małgorzata I. Sobieszczańska 85 7.1. Jak starzeje się skóra? 88 7.2. Jak starzeje się układ nerwowy? 89 7.3. Jak starzeje się układ oddechowy? 90 7.4. Jak starzeje się układ krążenia? 90 7.5. Jak starzeje się układ pokarmowy? 91 7.6. Jak starzeje się układ moczowy? 92 7.7. Jak starzeje się układ wewnątrzwydzielniczy? 92 7.8. Jak starzeje się układ odpornościowy? 93 7.9. Jak starzeje się układ kostno-stawowy? 94 Pytania i polecenia podsumowujące 95 8. Dlaczego się starzejemy? Teorie starzenia się - Kornelia Kędziora-Kornatowska 97 8.1. Podział biologicznych teorii starzenia się 98 8.2. Limit Hayflicka 98 8.3. Rodzaje starzenia się komórkowego 98 8.4. Przykładowe teorie starzenia się 99 8.4.1. Teorie stochastyczne 99 8.4.2. Teorie niestochastyczne 100 8.5. Teorie starzenia się a profilaktyka 101 Pytania i polecenia podsumowujące 101 9. Aktywność fizyczna jako modyfikowalny czynnik tempa starzenia - Anna Skrzek 103 9.1. Podstawowe zasady stosowania aktywności fizycznej 104 9.2. Aktywność fizyczna o charakterze profilaktycznym 106 9.3. Aktywność fizyczna dla osób z ograniczeniami funkcjonalnymi 108 9.4. Aktywność fizyczna dla seniorów ze schorzeniami kardio-naczyniowymi 109 9.5. Przykładowe formy aktywności fizycznej 109 9.5.1. Aktywność fizyczna dla osób młodszych: do około 70 lat 110 9.5.2. Aktywność fizyczna dla osób starszych: powyżej 70 lat 111 9.6. Skutki ograniczenia aktywności fizycznej 112 Pytania i polecenia podsumowujące 114 10. Trening osób starszych - Anna Skrzek 115 10.1. Zasady treningu fizycznego osób starszych 116 10.2. Indywidualne obciążenia treningowe osób starszych 117 10.3. Formy treningu fizycznego osób w wieku starszym 118 10.3.1. Trening wytrzymałościowy 118 10.3.2. Trening siłowy 121 10.3.3. Trening równowagi 122 10.3.4. Inne formy treningu osób starszych 124 Pytania i polecenia podsumowujące 126 Część III. Fizjoterapia w schorzeniach geriatrycznych 127 11. Wielkie zespoły geriatryczne - perspektywa geriatry i fizjoterapeuty - Katarzyna Wieczorowska-Tobis 129 Pytania i polecenia podsumowujące 134 12. Upadki 135 12.1. Geriatria - Ewa Deskur-Śmielecka 135 12.1.1. Predyspozycja osób starszych do upadków 136 12.1.2. Ocena ryzyka wystąpienia upadków i zalecane interwencje 137 12.2. Fizjoterapia - Marta Podhorecka 139 12.2.1. Formy i metody fizjoterapii osób starszych ze zwiększonym ryzykiem wystąpienia upadku 140 12.2.2. Sprzęt pomocniczo-wspomagający 144 12.2.3. Profilaktyka upadków osób starszych 145 Pytania i polecenia podsumowujące 148 13. Nietrzymanie moczu 149 13.1. Geriatria - Arkadiusz Styszyński 149 13.2. Fizjoterapia - Kuba Ptaszkowski 152 13.2.1. Trening pęcherza moczowego 154 13.2.2. Trening mięśni dna miednicy 155 13.2.3. Elektrostymulacja 156 13.2.4. Stymulacja elektryczna tylnego nerwu piszczelowego 157 13.2.5. Terapia behawioralna 159 Pytania i polecenia podsumowujące 159 14. Otępienie 161 14.1. Geriatria - Katarzyna Wieczorowska-Tobis 161 14.1.1. Łagodne zaburzenia funkcji poznawczych 162 14.1.2. Otępienie 162 14.1.3. Choroba Alzheimera 163 14.2. Fizjoterapia osób z deficytem poznawczym - Joanna Szczepańska-Gieracha 164 14.2.1. Zasady pracy z osobami z deficytem poznawczym 166 14.2.2. Neuromuzykoterapia 168 Pytania i polecenia podsumowujące 169 15. Zespół słabości (frailty syndrome) - Anna Skalska, Joanna Czesak 171 15.1. Definicja zespołu słabości 171 15.2. Rozpowszechnienie zespołu słabości 174 15.3. Postępowanie prewencyjne i terapeutyczne 175 15.4. Zespół słabości i jego wpływ na sprawność funkcjonalną 175 15.5. Aktywność fizyczna i jej rola w zapobieganiu wystąpienia zespołu słabości 176 15.5.1. Trening aerobowy 177 15.5.2. Trening siłowy 178 15.5.3. Kombinacje treningu w zespole słabości 180 15.6. Suplementacja żywieniowa 181 Pytania i polecenia podsumowujące 182 Część IV. Fizjoterapia w wybranyc h schorzeniach wieku podeszłego 183 16. Schorzenia kardiologiczne - Edyta Smolis-Bąk 185 Pytania i polecenia podsumowujące 192 17. Dysfunkcje narządu ruchu - Anna Skrzek 193 17.1. Osteoporoza 194 17.2. Złamania osteoporotyczne 196 17.2.1. Złamania szyjki kości udowej 197 17.2.2. Złamania krętarzowe 200 17.2.3. Złamania bliższej nasady kości ramiennej 200 17.2.4. Złamania nasady dalszej kości promieniowej typu Collesa 201 17.2.5. Złamania trzonów kręgowych 202 17.3. Choroba zwyrodnieniowa stawów 204 17.4. Reumatoidalne zapalenie stawów 205 Pytania i polecenia podsumowujące 207 18. Choroby ośrodkowego układu nerwowego - Janusz Maciaszek, Magdalena Goliwąs, Jacek Lewandowski 209 18.1. Udar mózgu 209 18.2. Fizjoterapia po udarze mózgu 212 18.3. Rola fizjoterapii i aktywności fizycznej w późnym okresie u pacjenta po udarze mózgu 216 18.4. Aktywność fizyczna u osób starszych po udarze mózgu 217 18.5. Choroba Parkinsona 218 18.5.1. Fizjoterapia osób starszych z chorobą Parkinsona 219 Pytania i polecenia podsumowujące 222 19. Choroby układu oddechowego - Krystyna Rożek-Piechura 225 19.1. Rehabilitacja pulmonologiczna 226 19.2. Przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP) 228 19.3. Astma oskrzelowa 230 Pytania i polecenia podsumowujące 232 Test sprawdzający zdobytą wiedzę - Anna Skrzek, Katarzyna Wieczorowska-Tobis 235 Skorowidz