Uprawnienia rodziców w pracy. Poradnik pracodawcy 2024 praca zbiorowa

Spis treści książki

Wstęp. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  . . . . . . . . . . . . . . . . 7
Rozdział I. Urlop macierzyński. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9
1. Urlop macierzyński dla pracownicy – matki dziecka. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9
1.1. Prawo do urlopu w czasie zatrudnienia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9
1.2. Urodzenie dziecka w czasie urlopu wychowawczego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10
2. Wymiar urlopu macierzyńskiego. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11
3. Wniosek o urlop macierzyński. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12
4. Urlop macierzyński przed porodem. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12
5. Urlop macierzyński w razie urodzenia martwego dziecka lub śmierci
dziecka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14
5.1. Urodzenie martwego dziecka lub jego zgon przed 8 tygodniem życia. . . . . 14
5.2. Śmierć dziecka po ukończeniu 8 tygodnia życia. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15
6. Przerwanie urlopu macierzyńskiego w związku z pobytem dziecka
w szpitalu. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16
7. Wymiar urlopu macierzyńskiego po oddaniu lub porzuceniu dziecka. . . . . . . . . 17
8. Brak możliwości zrzeczenia się prawa do urlopu macierzyńskiego. . . . . . . . . . . . 18
9. Rodzice dziecka i inni członkowie najbliższej rodziny niebędący
pracownikami uprawnieni do urlopu. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18
10. Możliwość przerwania urlopu po 14 tygodniach. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19
11. Przejęcie części urlopu macierzyńskiego w przypadku śmierci matki
dziecka. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  . . . . . . . . . . 21
12. Przerwanie urlopu macierzyńskiego z powodu porzucenia dziecka
przez matkę. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  . . . . 23
13. Przerwanie urlopu macierzyńskiego po 8 tygodniach, gdy matka dziecka
przebywa w szpitalu. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24
14. Przerwanie urlopu macierzyńskiego po 8 tygodniach, gdy matka dziecka
ma orzeczenie o niezdolności do samodzielnej egzystencji . . . . . . . . . . . . . . . . . .   27
15. Urlop macierzyński dla ojca dziecka, gdy jego matka nie ma ubezpieczenia . . . . 28
16. Korzystanie z części urlopu macierzyńskiego, jeżeli matka dziecka
podejmie zatrudnienie w pierwszym roku życia dziecka. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30
4
Spis treści
Rozdział II. Urlop na warunkach urlopu macierzyńskiego. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31
1. Osoby uprawnione do urlopu z tytułu przyjęcia dziecka na wychowanie. . . . . . 31
2. Wymiar urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32
Rozdział III. Urlop rodzicielski. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36
1. Prawo do urlopu rodzicielskiego. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36
2. Wymiar urlopu rodzicielskiego. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37
2.1. Urlop rodzicielski z tytułu urodzenia dziecka. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37
2.2. Urlop rodzicielski z tytułu przyjęcia dziecka na wychowanie. . . . . . . . . . . . . . 40
3. Wniosek o urlop rodzicielski. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43
4. Urlop rodzicielski w całości albo w częściach. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43
5. Łączenie urlopu rodzicielskiego z wykonywaniem pracy. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46
5.1. Wydłużenie urlopu w przypadku łączenia go z wykonywaniem pracy . . . . 48
5.2. Ustalanie proporcjonalnego wydłużenia urlopu. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48
Rozdział IV. Urlop ojcowski . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51
1. Prawo do urlopu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51
2. Wymiar urlopu i zasady korzystania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52
3. Przerwanie urlopu ojcowskiego na dziecko przebywające w szpitalu. . . . . . . . . . 52
4. Wniosek o urlop. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53
Rozdział V. Urlop opiekuńczy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55
Rozdział VI. Zasiłek macierzyński . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 57
1. Zasady ogólne. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 57
2. Zasiłek macierzyński za okresy urlopu macierzyńskiego, urlopu
na warunkach urlopu macierzyńskiego, rodzicielskiego i ojcowskiego . . . . . . . . 58
3. Zasiłek macierzyński nie tylko dla korzystających z urlopów. . . . . . . . . . . . . . . . . . 59
4. Zasiłek macierzyński za okres po ustaniu ubezpieczenia chorobowego . . . . . . . 60
5. Zasiłek dla ojca dziecka lub innego członka najbliższej rodziny,
gdy matka dziecka nie może opiekować się dzieckiem ze względu
na swój stan zdrowia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62
5.1. Gdy matka dziecka podlega ubezpieczeniu chorobowemu. . . . . . . . . . . . . . . . 62
5.2. Gdy matka dziecka nie podlega ubezpieczeniu chorobowemu. . . . . . . . . . . . . 63
6. Zasiłek macierzyński w razie zgonu matki dziecka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 65
7. Zasiłek macierzyński w razie porzucenia dziecka przez matkę. . . . . . . . . . . . . . . . 66
7.1. Gdy matka dziecka podlega ubezpieczeniu chorobowemu. . . . . . . . . . . . . . . . 66
7.2. Gdy matka dziecka nie podlega ubezpieczeniu chorobowemu. . . . . . . . . . . . . 67
5
Spis treści
8. Zasiłek macierzyński z tytułu urodzenia dziecka w trakcie urlopu
wychowawczego. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  . . . . 67
9. Brak prawa do zasiłku macierzyńskiego. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 68
10. Wysokość zasiłku macierzyńskiego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 68
11. Podwyższenie zasiłku macierzyńskiego do kwoty świadczenia
rodzicielskiego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 71
12. Zasiłek w wysokości zasiłku macierzyńskiego. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 75
13. Dokumenty niezbędne do wypłaty zasiłku macierzyńskiego. . . . . . . . . . . . . . . . . . 76
Rozdział VII. Podstawa wymiaru zasiłku macierzyńskiego
dla pracowników. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  . . . . . . 77
1. Sposób ustalania podstawy wymiaru zasiłku. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 78
2. Zatrudnienie krótsze niż 12 miesięcy kalendarzowych. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 80
3. Zmiana etatu a podstawa wymiaru zasiłku. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 81
4. Wynagrodzenie uwzględniane w podstawie wymiaru zasiłku. . . . . . . . . . . . . . . . . 82
5. Składniki wynagrodzenia nieuwzględniane w podstawie wymiaru zasiłku. . . . 83
6. Podstawa wymiaru zasiłków dla ubezpieczonych niebędących
pracownikami. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 85
7. Zasady ustalania podstawy wymiaru zasiłku . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 86
8. Podstawa wymiaru zasiłku, gdy niezdolność do pracy powstała
przed upływem pełnego kalendarzowego miesiąca ubezpieczenia
chorobowego. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  . . . . . . 86
9. Podstawa wymiaru w przypadku zmniejszenia przychodu w miesiącu. . . . . . . . 87
Rozdział VIII. Urlop wychowawczy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 89
1. Wniosek o urlop wychowawczy. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 91
2. Podjęcie pracy na urlopie wychowawczym. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 91
3. Przerwanie urlopu wychowawczego. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 92
4. Dopuszczenie pracownika do pracy po urlopie wychowawczym. . . . . . . . . . . . . . 92
5. Podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne
za osoby korzystające z urlopu wychowawczego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 93
5.1. Zasady ustalania przeciętnego wynagrodzenia pracownika. . . . . . . . . . . . . . . 94
5.2. Urlop wychowawczy u dwóch lub więcej pracodawców. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 95
5.3. Świadczenia uzyskiwane przez pracownika w trakcie urlopu
wychowawczego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 96
5.4. Prawo do świadczeń z ubezpieczenia chorobowego podczas urlopu
wychowawczego i po jego zakończeniu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 96
6. Obniżenie wymiaru czasu pracy zamiast urlopu wychowawczego. . . . . . . . . . . . . 97
6
Spis treści
Rozdział IX. Zasiłek opiekuńczy. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 99
1. Prawo do zasiłku opiekuńczego. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 99
2. Konieczność sprawowania osobistej opieki. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 102
3. Brak prawa do zasiłku opiekuńczego. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 103
4. Praca zmianowa a prawo do zasiłku. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 103
5. Wymiar zasiłku opiekuńczego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 105
6. Dodatkowy zasiłek opiekuńczy dla ojca . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 106
Rozdział X. Ochrona przed zwolnieniem z pracy pracowników – rodziców. . . . . 110
1. Zakaz wypowiadania i rozwiązywania umowy o pracę z pracownikiem
korzystającym z urlopów związanych z rodzicielstwem. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 110
1.1. Obowiązek przedłużania umów terminowych. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 112
1.2. Zasiłek macierzyński w przypadku przedłużenia umowy o pracę
do dnia porodu. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 112
2. Zakaz rozwiązywania i wypowiadania umowy o pracę w czasie urlopu
wychowawczego. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  . . . 113
Rozdział XI. Zmiany w pozostałych uprawnieniach pracowników
związanych z rodzicielstwem . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 114
1. Pracownicy wychowujący dziecko w wieku do 8 lat. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 114
2. Pracownicy wychowujący dziecko w wieku do 14 lat. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 114
3. Elastyczna organizacja pracy dla pracownika wychowującego dziecko
w wieku do 8 lat. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 116
Przepisy dotyczące uprawnień rodziców w pracy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 119

pokaż cały spis treści

ukryj recenzje