Na początku było Słowo Joanna Getka, Viktor Moisiienko

Spis treści książki

1. UWAGI WSTĘPNE 11 1.1. Zadania badawcze 15 1.2. Założenia badawcze 17 1.3. Źródła 22 2. W POSZUKIWANIU PRZYCZYN: ZARYS PROBLEMU W UJĘCIU KULTUROWYM 26 2.1. Diagnoza problemu i stan obecny 26 2.2. Nauka w służbie polityki: fi lologia jako narzędzie rosyjskiego imperializmu kulturowego 32 2.3. Analiza sytuacji lingwokulturowej Rusi w okresie powstawania najdawniejszych zabytków piśmiennictwa 45 2.4. Próba wyjścia z impasu: propozycje metodologiczne 49 3. W POSZUKIWANIU ,,KLUCZA ZROZUMIENIA": JĘZYK - NORMA - NORMA LITERACKA 56 3.1. Norma językowa i literacka w ujęciu synchronicznym i diachronicznym 56 3.2. Teksty w języku cerkiewnosłowiańskim jako źródło do badań nad początkami języka literackiego: kontekst rosyjski i ukraiński 64 4. W POSZUKIWANIU NORMY: CECHY JĘZYKA UKRAIŃSKIEGO W NAJSTARSZYCH ZABYTKACH CERKIEWNOSŁOWIAŃSKICH REDAKCJI RUSKO-UKRAIŃSKIEJ 74 4.1. FONETYKA 76 4.1.1. ZAZNACZONE W ZABYTKACH CECHY FONETYCZNE, KTÓRE LEGŁY U PODSTAW UKRAIŃSKIEJ NORMY JĘZYKOWEJ 76 4.1.1.1. WOKALIZM 76 4.1.1.1.1. Pełnogłos 76 4.1.1.1.2. Drugi pełnogłos 80 4.1.1.1.3. Nagłosowe ro-, lo- (??-, ??-) powstałe z dawnych *ort-, *olt- 82 4.1.1.1.4. Przejawy ukraińskiego ikawizmu 83 4.1.1.1.5. Spłynięcie dawnych *i - *y w jeden dźwięk i powstanie ukraińskiego [?] 94 4.1.1.1.6. Odzwierciedlenie miękkości głosek tylnojęzykowych [k], [g], [h] 97 4.1.1.1.7. Zapisy -??-, -??-, -??- zamiast południowosłowiańskich -??-, -??-, -??- 99 4.1.1.1.8. Labializacja [o] > [u] 101 4.1.1.1.9. Zbliżenie artykulacji nieakcentowanych [?], [y] 103 4.1.1.1.10. Przegłos [e] > [o] 105 4.1.1.1.11. Wymiana [u] / [v]. Obecność niezgłoskotwórczego [u] 109 4.1.1.1.12. Losy nagłosowego [i-] 112 4.1.1.2. KONSONANTYZM 115 4.1.1.2.1. Odzwierciedlenie faryngalizowanego [?(h)] 115 4.1.1.2.2. Twardość / miękkość spółgłosek przedniojęzykowych przed historycznie półmiękkimi 116 4.1.1.2.3. Zmiany w prasłowiańskich grupach spółgłoskowych pod wpływem [j] 119 4.1.1.2.4. Odzwierciedlenie miękkości [c'] 123 4.1.1.2.5. Procesy asymilacyjno- dysymilacyjne 126 4.1.1.2.6. Spółgłoski protetyczne 130 4.1.1.2.7. Powstanie spółgłosek epentetycznych 131 4.1.1.2.8. Uproszczenia grup spółgłoskowych 132 4.1.2. ZJAWISKA FONETYCZNE ZAREJESTROWANE W ??-XIV WIEKU, BĘDĄCE OBECNIE CECHĄ WYBRANYCH DIALEKTÓW JĘZYKA UKRAIŃSKIEGO 134 4.1.2.1. WOKALIZM 134 4.1.2.1.1. Realizacja dawnego *ě (jać) 134 4.1.2.1.2. Zapisy ? w miejscu '? po spółgłoskach miękkich 137 4.1.2.2. KONSONANTYZM 138 4.1.2.2.1. Odzwierciedlenie twardości etymologicznie miękkiego [r'] 138 4.1.2.2.2. Przejście [l] > [n] 139 4.1.2.2.3. Metateza głosek [s] - [v] 139 4.1.3. ZJAWISKA FONETYCZNE PIŚMIENNICTWA RUSKO- UKRAIŃSKIEGO (XI-XIV WIEK), KTÓRE NIE ZAKORZENIŁY SIĘ W JĘZYKU UKRAIŃSKIM 140 4.1.3.1. WOKALIZM 140 4.1.3.1.1. Realizacja ?, ? przed [j] ([u], [i]) 140 4.1.3.1.2. Realizacja *? 143 4.1.3.1.3. Refleksy samogłoski redukowanej w połączeniu ze spółgłoską płynną ?????? / ?????? < (*sk?rb-) 143 4.1.3.1.4. Refleksy dawnych połączeń z samogłoskami zredukowanymi 145 4.1.3.1.5. Zapisy nagłosowego [ju-] w postaci ?? zamiast ? 147 4.1.3.2. KONSONANTYZM 148 4.1.3.2.1. Odzwierciedlenia głosek [z], [g], [ž] na styku prefiksu i rdzenia 148 4.1.3.2.2. Cekanie 149 4.1.3.2.3. Mieszanie [z] - [ž] 150 4.2. MORFOLOGIA 151 4.2.1. CECHY MORFOLOGICZNE, KTÓRE LEGŁY U PODSTAW NORMY JĘZYKA UKRAIŃSKIEGO 151 4.2.1.1. IMIENNE CZĘŚCI MOWY 151 4.2.1.1.1. Końcówki -ovi, -evi rzeczowników w Dat. sg. 151 4.2.1.1.2. Formy Vocativu rzeczowników 154 4.2.1.1.3. Fleksja -? > ? w Gen. sg. i Nom. = Acc. pl. rzeczowników z dawnymi tematami na ja- 156 4.2.1.1.4. Fleksja -? w formach Loc. sg. oraz Nom. - Acc. pl. rzeczowników z dawnymi tematami na jo- 158 4.2.1.1.5. Wariantywność końcówek rzeczownikowych na zasadzie analogii międzydeklinadyjnych 159 4.2.1.1.6. Formy Gen. sg. żeńskiego przymiotników i zaimków 161 4.2.1.1.7. Stopnień wyższy przymiotników: syntetyczne formy przymiotnikowe i przysłówkowe 162 4.2.1.1.8. Formy superlativu wyrażone prefiksem ???- 163 4.2.1.1.9. Formy Dat. = Loc. sg. liczby pojedynczej zaimków osobowych i zaimka zwrotnego 163 4.2.1.1.10. Wybrane formy zaimkowe 165 4.2.1.1.11. Ściągnięte formy złożonej odmiany przymiotników, zaimków i imiesłowów 166 4.2.1.1.12. Wybrane formy liczebnikowe 168 4.2.1.2. WERBALNE CZĘŚCI MOWY 169 4.2.1.2.1. Czasowniki z sufi ksami -?v?-, - uv?- 169 4.2.1.2.2. Skrócone formy czasowników 2 os. sg. praes. 170 4.2.1.2.3. Formy 3 os. sg. i pl. praes.: końcówka -?? czasowników w miejscu -?? z protografów starobułgarskich 171 4.2.1.2.4. Formy 3 os. sg. - krótkie formy czasowników 173 4.2.1.2.5. Ewolucja form trybu rozkazującego 2 os. sg. 175 4.2.1.2.6. Tryb rozkazujący 1 os. pl 176 4.2.1.2.7. Formy czasu przeszłego 177 4.2.1.2.8. Imiesłowy bierne 178 4.2.1.3. NIEODMIENNE CZĘŚCI MOWY 179 4.2.1.3.1. Formy przysłówkowe pochodzące z żywego języka 179 4.2.1.3.2. Wykrzykniki 180 4.2.2. CECHY MORFOLOGICZNE ZABYTKÓW Z ??-XIV WIEKU, BĘDĄCE OBECNIE CECHĄ WYBRANYCH DIALEKTÓW JĘZYKA UKRAIŃSKIEGO 181 4.2.2.1. IMIENNE CZĘŚCI MOWY 181 4.2.2.1.1. Końcówki -?v (<*-ojo) w Loc. sg. rzeczowników i zaimków 181 4.2.2.1.2. Końcówka -?? rzeczowników -i- tematowych w Gen. pl 182 4.2.2.1.3. Wybrane formy zaimkowe 183 4.2.2.1.4. Specyficzne formy zaimka 3. os. sg. fem. 183 4.2.2.2. WERBALNE CZĘŚCI MOWY 184 4.2.2.2.1. Infi nitywny sufi ks -?? 184 4.2.2.2.2. Postfiks -?? 185 4.2.2.2.3. Skrócone formy czasowników 3 os. sg. i pl. 186 4.2.3. ZJAWISKA MORFOLOGICZNE PIŚMIENNICTWA RUSKO-UKRAIŃSKIEGO (XI-XIV WIEKU), KTÓRE NIE ZAKORZENIŁY SIĘ W JĘZYKU UKRAIŃSKIM 187 4.2.3.1. IMIENNE CZĘŚCI MOWY 187 4.2.3.1.1. Wybrane formy liczebnikowe 187 4.2.3.1.2. Formy zaimka kotor- 187 4.2.3.1.3. Formy II os. sg. imperativu 188 4.3. LEKSYKA 189 4.3.1. ŹRÓDŁA ZACHOWANEJ LEKSYKI I JEJ REJESTRACJA 189 4.3.1.1. Epigrafy 190 4.3.1.2. Marginalia 192 4.3.1.2.1. Mechanizm tworzenia rosyjskich mitów leksykograficznych na bazie ukraińskich zabytków 193 4.3.1.3. Ukraińska leksyka w tekstach w języku cerkiewnosłowiańskim redakcji ukraińskiej 199 4.3.1.3.1. Leksemy z ukraińskich tekstów oryginalnych, nie ujętych dotąd w leksykonach języków słowiańskich 200 4.3.1.3.2. Wkład ruskich-ukraińskich skrybów w rozszerzenie wachlarza leksykalnego cerkiewnosłowiańszczyzny 202 4.3.2. Nazwy miesięcy 212 4.3.3. Adaptacja form imion własnych 213 5. ZAKOŃCZENIE 217 WYKORZYSTANE ZABYTKI 230 SŁOWNIKI, ENCYKLOPEDIE (i ich skróty) 234 BIBLIOGRAFIA 235 WYKAZ CECH JĘZYKOWYCH, KTÓRE STAŁY SIĘ NORMĄ JĘZYKA UKRAIŃSKIEGO 243 ABSTRAKT

pokaż cały spis treści

ukryj recenzje