Kodeks pracy 2023

Spis treści książki

Spis treści
Wstęp.................................................................................................................................................................................7
Rozdział 1. Wynagrodzenie minimalne..........................................................................................................9
Dodatek za pracę w porze nocnej...........................................................................................................................10
Wynagrodzenie za czas choroby.............................................................................................................................13
Odprawa z tytułu rozwiązania stosunku pracy...............................................................................................14
Składki na ubezpieczenia społeczne.....................................................................................................................16
Wyższe kwoty wolne od potrąceń ........................................................................................................................ 17
Rozdział 2. Zmiany w kodeksie pracy – kontrola trzeźwości, praca zdalna................................19
Przedmiot, cel i zakres kontroli trzeźwości .......................................................................................................19
Skutki kontroli trzeźwości....................................................................................................................................... 20
Regulacje wewnątrzzakładowe..............................................................................................................................21
Obowiązki informacyjne względem pracowników .......................................................................................22
Kontrola trzeźwości a przetwarzanie danych osobowych..........................................................................22
Definicja pracy zdalnej...............................................................................................................................................24
Praca zdalna na polecenie pracodawcy.............................................................................................................. 26
Praca zdalna na wniosek pracownika................................................................................................................. 26
Koszty i sprzęt do wykonywania pracy zdalnej................................................................................................27
Kontrole podczas pracy zdalnej ............................................................................................................................. 28
Praca zdalna a bhp....................................................................................................................................................... 29
Okazjonalna praca zdalna........................................................................................................................................ 29
Praca zdalna z zagranicy........................................................................................................................................... 30
Zmiany w przepisach dotyczących dokumentacji pracowniczej............................................................ 30
Zmiana w dokumentacji dotyczącej wypadków przy pracy.......................................................................31
Rozdział 3. Dyrektywa work-life balance
oraz w sprawie przejrzystych warunków pracy ........................................................................................32
Umowy o pracę na czas określony – konieczność wskazania przyczyny
wypowiedzenia oraz przeprowadzenia konsultacji związkowej..............................................................32
Umowy o pracę na okres próbny – konieczność każdorazowego planowania
okresu trwania współpracy.......................................................................................................................................33
Wniosek o przewidywalne warunki pracy – czas przygotować się
na udzielanie odpowiedzi na wnioski pracowników....................................................................................34
Informacja o warunkach zatrudnienia – zweryfikowanie i uzupełnienie
wzorów informacji przekazywanych pracownikom.....................................................................................34
Dodatkowe zatrudnienie pracownika – rozważenie zawarcia umowy
o zakazie konkurencji z kluczowymi pracownikami.....................................................................................35
Przerwy w pracy – organizacja pracy w sposób umożliwiający
skorzystanie z dodatkowych przerw ....................................................................................................................35
Szkolenia w godzinach pracy i na koszt pracodawcy ....................................................................................36
Urlop opiekuńczy ........................................................................................................................................................36
Zwolnienie od pracy ....................................................................................................................................................37
Urlop rodzicielski..........................................................................................................................................................37
Urlop ojcowski ...............................................................................................................................................................38
Elastyczna organizacja czasu pracy .....................................................................................................................38
Wydłużenie okresu uzyskiwania zgody pracowników – rodziców ........................................................39
Ochrona pracowników – rodziców .......................................................................................................................39
Rozdział 4. Projekt ustawy o sygnalistach ...................................................................................................41
Cel i mechanizm działania ustawy.......................................................................................................................41
Kim konkretnie jest sygnalista?..............................................................................................................................42
Kodeks pracy 2023
4
Jak rozumieć naruszenie prawa?............................................................................................................................42
Jak zgłosić naruszenie prawa? Kanały dokonywania zgłoszeń..................................................................43
Najważniejsze z punktu widzenia pracodawcy – procedura zgłoszeń wewnętrznych................. 44
Zakaz działań odwetowych...................................................................................................................................... 48
Rejestr zgłoszeń ........................................................................................................................................................... 49
Dane osobowe i poufność informacji.................................................................................................................. 50
Odpowiedzialność za naruszenie przepisów ustawy ...................................................................................51
Odpowiedzialność sygnalisty za naruszenie przepisów ustawy..............................................................52
Inne obowiązki wynikające z ustawy...................................................................................................................52
Rozdział 5. Zmiany w ustawie o rozwiązywaniu sporów zbiorowych – projekt........................53
Przedmiot sporu zbiorowego...................................................................................................................................53
Spór zbiorowy dotyczący treści układu zbiorowego pracy lub porozumienia....................................54
Wspólna reprezentacja związkowa.......................................................................................................................55
Mediacja prewencyjna i pozycja mediatora w sporze zbiorowym ..........................................................56
Sądowa kontrola referendum strajkowego........................................................................................................56
Strajk i referendum strajkowe.................................................................................................................................57
Lista służbowych adresów e-mailowych........................................................................................................... 58
Czas trwania sporu zbiorowego............................................................................................................................. 58
Arbitraż..............................................................................................................................................................................59
Rozdział 6. Inflacja a presja płacowa – jak zarządzić i znaleźć złoty środek ..............................62
Obowiązek przyznania podwyżki inflacyjnej ................................................................................................. 62
Żądanie wygórowanych podwyżek ..................................................................................................................... 64
Brak zgody związków zawodowych na przyznanie podwyżek ............................................................... 64
Zastępcze wsparcie dla pracowników .................................................................................................................65
Rozdział 7. Działalność związkowa i współdziałanie z organizacjami związkowymi
– o czym warto pamiętać?....................................................................................................................................66
Pracodawca ma prawo dostępu do akt postępowania w sprawach
o ustalenie liczebności związku zawodowego .............................................................................................. 66
Nielegalne akcje protestacyjne przedstawicieli organizacji związkowych – jak reagować?........68
Stanowisko GIP w sprawie statusu osób należących do związków zawodowych
w okresie między rozwiązaniem stosunku pracy a formalnym uzyskaniem statusu osoby
bezrobotnej..................................................................................................................................................................... 69
Rozdział 8. Nagłe potrzeby pracodawcy a możliwość wprowadzenia zmian
w ustalonym rozkładzie czasu pracy ............................................................................................................. 71
Zmiana regulaminu pracy........................................................................................................................................ 71
Praca w godzinach nadliczbowych ......................................................................................................................72
Przedłużony okres rozliczeniowy i równoważny czas pracy......................................................................72
USTAWA z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 1510, zm.: Dz.U.
z 2022 r. poz. 1700; Dz.U. z 2022 r. poz. 2140; Dz.U. z 2023 r. poz. 240; Dz.U. z 2023 r. poz. 641) .......75
DZIAŁ PIERWSZY. Przepisy ogólne (art. 1–21)...............................................................................................78
Rozdział I. Przepisy wstępne....................................................................................................................................78
Rozdział II. Podstawowe zasady prawa pracy...................................................................................................79
Rozdział IIa. Równe traktowanie w zatrudnieniu......................................................................................... 82
Rozdział IIb. Nadzór i kontrola przestrzegania prawa pracy..................................................................... 85
Rozdział III. (uchylony)..............................................................................................................................................86
DZIAŁ DRUGI. Stosunek pracy (art. 22–77).....................................................................................................86
Rozdział I. Przepisy ogólne.......................................................................................................................................86
Rozdział II. Umowa o pracę..................................................................................................................................... 96
Spis treści
5
Oddział 1. Zawarcie umowy o pracę............................................................................................................. 96
Oddział 2. Przepisy ogólne o rozwiązaniu umowy o pracę.............................................................. 106
Oddział 3. Rozwiązanie umowy o pracę za wypowiedzeniem........................................................107
Oddział 4. Uprawnienia pracownika w razie nieuzasadnionego
lub niezgodnego z prawem wypowiedzenia umowy o pracę przez pracodawcę.....................111
Oddział 5. Rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia.......................................................... 115
Oddział 6. Uprawnienia pracownika w razie niezgodnego z prawem
rozwiązania przez pracodawcę umowy o pracę bez wypowiedzenia..........................................116
Oddział 6a. Uprawnienia pracodawcy w razie nieuzasadnionego
rozwiązania przez pracownika umowy o pracę bez wypowiedzenia..........................................118
Oddział 7. Wygaśnięcie umowy o pracę....................................................................................................118
Rozdział IIa. (uchylony)............................................................................................................................................. 121
Rozdział IIb. (uchylony)............................................................................................................................................ 121
Rozdział IIc. Praca zdalna........................................................................................................................................ 121
Rozdział III. Stosunek pracy na podstawie powołania, wyboru,
mianowania oraz spółdzielczej umowy o pracę............................................................................................130
Oddział 1. Stosunek pracy na podstawie powołania............................................................................130
Oddział 2. Stosunek pracy na podstawie wyboru..................................................................................132
Oddział 3. Stosunek pracy na podstawie mianowania.......................................................................132
Oddział 4. Stosunek pracy na podstawie spółdzielczej umowy o pracę.......................................132
DZIAŁ TRZECI. Wynagrodzenie za pracę i inne świadczenia (art. 771–93)....................................133
Rozdział I. Ustalanie wynagrodzenia za pracę i innych świadczeń związanych z pracą.............133
Rozdział Ia. Wynagrodzenie za pracę.................................................................................................................135
Rozdział II. Ochrona wynagrodzenia za pracę...............................................................................................137
Rozdział III. Świadczenia przysługujące w okresie czasowej niezdolności do pracy..................... 140
Rozdział IIIa. Odprawa rentowa lub emerytalna..........................................................................................141
Rozdział IV. Odprawa pośmiertna.......................................................................................................................141
DZIAŁ CZWARTY. Obowiązki pracodawcy i pracownika (art. 94–1131)............................................142
Rozdział I. Obowiązki pracodawcy......................................................................................................................142
Rozdział II. Obowiązki pracownika.....................................................................................................................149
Rozdział IIa. Zakaz konkurencji............................................................................................................................149
Rozdział III. Kwalifikacje zawodowe pracowników.....................................................................................150
Rozdział IV. Regulamin pracy................................................................................................................................152
Rozdział V. Nagrody i wyróżnienia......................................................................................................................154
Rozdział VI. Odpowiedzialność porządkowa pracowników.....................................................................154
DZIAŁ PIĄTY. Odpowiedzialność materialna pracowników (art. 114–127)...................................156
Rozdział I. Odpowiedzialność pracownika za szkodę wyrządzoną pracodawcy..............................156
Rozdział II. Odpowiedzialność za mienie powierzone pracownikowi.................................................158
DZIAŁ SZÓSTY. Czas pracy (art. 128–15112)......................................................................................................159
Rozdział I. Przepisy ogólne......................................................................................................................................159
Rozdział II. Normy i ogólny wymiar czasu pracy..........................................................................................159
Rozdział III. Okresy odpoczynku..........................................................................................................................161
Rozdział IV. Systemy i rozkłady czasu pracy....................................................................................................162
Rozdział V. Praca w godzinach nadliczbowych............................................................................................. 168
Rozdział VI. Praca w porze nocnej....................................................................................................................... 171
Rozdział VII. Praca w niedziele i święta............................................................................................................172
DZIAŁ SIÓDMY. Urlopy pracownicze (art. 152–175)...................................................................................174
Rozdział I. Urlopy wypoczynkowe.......................................................................................................................174
Rozdział Ia. Urlop opiekuńczy...............................................................................................................................181
Rozdział II. Urlopy bezpłatne.................................................................................................................................182
6
Kodeks pracy 2023
DZIAŁ ÓSMY. Uprawnienia pracowników związane z rodzicielstwem (art. 1751–1891)..........182
DZIAŁ DZIEWIĄTY. Zatrudnianie młodocianych (art. 190–206)....................................................... 211
Rozdział I. Przepisy ogólne...................................................................................................................................... 211
Rozdział II. Zawieranie i rozwiązywanie umów o pracę w celu przygotowania
zawodowego..................................................................................................................................................................213
Rozdział III. Dokształcanie......................................................................................................................................214
Rozdział IIIa. Zatrudnianie młodocianych w innym celu niż przygotowanie zawodowe...........215
Rozdział IV. Szczególna ochrona zdrowia.........................................................................................................216
Rozdział V. Urlopy wypoczynkowe......................................................................................................................217
Rozdział VI. Rzemieślnicze przygotowanie zawodowe..............................................................................217
DZIAŁ DZIESIĄTY. Bezpieczeństwo i higiena pracy (art. 207–23715).................................................218
Rozdział I. Podstawowe obowiązki pracodawcy............................................................................................218
Rozdział II. Prawa i obowiązki pracownika.....................................................................................................221
Rozdział III. Obiekty budowlane i pomieszczenia pracy............................................................................223
Rozdział IV. Maszyny i inne urządzenia techniczne....................................................................................223
Rozdział V. Czynniki oraz procesy pracy stwarzające szczególne zagrożenie
dla zdrowia lub życia................................................................................................................................................ 224
Rozdział VI. Profilaktyczna ochrona zdrowia.................................................................................................227
Rozdział VII. Wypadki przy pracy i choroby zawodowe..............................................................................232
Rozdział VIII. Szkolenie............................................................................................................................................235
Rozdział IX. Środki ochrony indywidualnej oraz odzież i obuwie robocze ........................................237
Rozdział X. Służba bezpieczeństwa i higieny pracy.................................................................................... 238
Rozdział XI. Konsultacje w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy oraz komisja
bezpieczeństwa i higieny pracy........................................................................................................................... 239
Rozdział XII. Obowiązki organów sprawujących nadzór nad przedsiębiorstwami
lub innymi jednostkami organizacyjnymi państwowymi albo samorządowymi..........................241
Rozdział XIII. Przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy dotyczące
wykonywania prac w różnych gałęziach pracy..............................................................................................241
DZIAŁ JEDENASTY. Układy zbiorowe pracy (art. 238–24130)................................................................242
Rozdział I. Przepisy ogólne..................................................................................................................................... 242
Rozdział II. Ponadzakładowy układ zbiorowy pracy...................................................................................248
Rozdział III. Zakładowy układ zbiorowy pracy...............................................................................................251
DZIAŁ DWUNASTY. Rozpatrywanie sporów o roszczenia
ze stosunku pracy (art. 242–280)....................................................................................................................... 254
Rozdział I. Przepisy ogólne..................................................................................................................................... 254
Rozdział II. Postępowanie pojednawcze........................................................................................................... 254
Rozdział III. Sądy pracy.............................................................................................................................................257
DZIAŁ TRZYNASTY. Odpowiedzialność za wykroczenia przeciwko
prawom pracownika (art. 281–2901).................................................................................................................258
(oznaczenie oraz tytuł rozdziału I – uchylone)..............................................................................................258
Rozdział II. (uchylony)...............................................................................................................................................261
DZIAŁ CZTERNASTY. Przedawnienie roszczeń (art. 291–295)............................................................261
DZIAŁ CZTERNASTYa. (art. 2951–2952) (uchylony)....................................................................................... 262
DZIAŁ PIĘTNASTY. Przepisy końcowe (art. 296–305)............................................................................. 263
Indeks rzeczowy.......................................................................................................................................................268

pokaż cały spis treści

ukryj recenzje