Czas na sen

1. Opinia: anonimowa Opinia dodana: 2024-07-04 Ocena: 4   

   Opinia niepotwierdzona zakupem

   Opinia dotyczy produktu: ebook

   Czy opinia była pomocna:

    TAK  (0)  NIE  (0)

   ok

2. Opinia: Paweł Opinia dodana: 2024-06-30 Ocena: 1   

   Opinia potwierdzona zakupem

   Opinia dotyczy produktu: ebook

   Czy opinia była pomocna:

    TAK  (0)  NIE  (0)

   Najgorsza książka jaką w życiu czytałem. Czytnik pokazuje, że póki co udało mi się przebrnąć przez 39 procent tego tworu powieściopodobnego i raczej uda się dotrzeć do końca, bo odkryłem, że gdy czytam to na głos znajomym, to zaczyna nam to sprawiać sadomasochistyczną przyjemność. Ok, mogę przejść do znęcania się nad horrorem (o tak, jest to horror, ale nie taki, jaki sobie autor wymarzył) Pawła Leśniaka. Na samym początku próbowałem jeszcze wynotowywać poszczególne zdania, które mnie czymś "zachwyciły", ale szybko zaprzestałem, bo obcowanie z tym dziełem zajęłoby mi dwa lata. Weźmy np. coś takiego: "Niedaleko starego stadionu piłkarskiego stał opuszczony kilkupiętrowy budynek. Podświadomie kierował się właśnie tutaj, czuł, że to miejsce go woła. Już takie spotykał, każdy jego mięsień, każda szara komórka, a nawet każda bakteria, jaka teraz w nim była, wszyscy krzyczeli, żeby wracał." Tak, każdy mięsień, każda szara komórka, a nawet każda bakteria, jaka teraz we mnie jest, wszyscy oni krzyczeli, żebym tego nie czytał... "Czas na sen" jest nieporadnie napisany już na poziomie poszczególnych zdań, a co dopiero mówić o wyższej organizacji tekstu, o konstrukcji postaci czy całej fabuły. Zdarzają się tutaj sceny, w których główny bohater wymiotuje na ulicy, ochlapując sobie buty, po czym przeciera "usta liściem klonu, zerwanym z drzewa". Kto tak robi? Kto zrywa liść z drzewa, zamiast po prostu otrzeć usta dłonią albo rękawem - to naturalny odruch. Liściem można oczyścić buty, ale tego już bohater nie robi i zapewne chodzi z ufajdanymi do samego końca książki. To są detale, ale powieść składa się z takich szczegółów i jeżeli fałsz pojawia się już na tym podstawowym poziomie, pokazując, że autor nie potrafi wyobrazić sobie najprostszych scenek rodzajowych, to jak ma sobie poradzić z opisem innych wymiarów, które pojawiają się w książce? Ten liść klonu też jest symptomatyczny. Leśniak cierpi na przypadłość początkujących pisarzy, czyli musi opisać dokładnie wszystko. Nie zna umiaru. To nie może być po prostu liść. To liść klonu. Autor za każdym razem wylicza, że bohater skręcił w prawo, skręcił w lewo, minął zakręt, że nie wyszedł po prostu z budynku, tylko złapał klamkę prawą ręką, przekręcił ją, otworzył drzwi i postawił stopę na chodniku. W pewnym momencie śmiałem się, że to jest książka właśnie o drzwiach, które są ciągle otwierane, zamykane, przez które się przechodzi albo o wycieraniu spoconych rąk o spodnie, bo zdarza się to zdecydowanie zbyt często. To jałowe szczegóły, te ciągłe "skręcanie w lewo" i "mijanie zakrętów", opisy zlanego potem czoła Taylora czy drżących rąk, nie wnoszą niczego do opowieści. "Mijanie zakrętu" nie buduje w głowie czytelnika żadnego ciekawego wyobrażenia. Za to w momentach, w których szczegółowe opisy mogłyby zbudować atmosferę, autor raczy nas np. takim zdaniem: "Znalazł się w ogrodzie rodem z horrorów". Czyli zamiast wykreować opis miejsca, który sprawi, że czytelnik sam zbuduje sobie w głowie jego obraz i podsumuje go "o kurczę, ale straszne miejsce, niczym z horroru", to Paweł Leśniak idzie na skróty, jak gdyby stwierdzając "a co ja się będę męczył z wymyślaniem, drogi czytelniku, wyobraź sobie po prostu ogród z horroru". Ta łopatologia to częsty zabieg w "Czasie na sen". Autor pisze, że było strasznie albo niepokojąco zamiast wyczarować klimat słowem, żeby to czytelnik sam poczuł ten strach i niepokój. Albo weźmy taki paradoks - Leśniakowi zdarza się opisywać kilkoma zdaniami postaci, które pojawiają się na dalekim planie w tylko jednej scenie. Czasem charakterystyki (nie oczekujcie zbyt wiele, najczęściej jest to banalna wyliczanka kolejnych ciuchów, włosów i kolory oczów) jest więcej niż w przypadku ważniejszych bohaterów. A nawet jeżeli Leśniak stara się zaciekawić wizją przestrzeni, np. kiedy opisuje inne wymiary, to kończy się to na sztampie inspirowanej klasykami w stylu "Silent Hill" czy filmu "Constantine", w dodatku podlanej dziwacznymi sformułowaniami, jak gdyby autor na chybił trafił wyszukiwał w słownikach trudne słowa, żeby zabłysnąć erudycją. Przykład: "Wrócił na drugą stronę ulicy, nie rozumiejąc, dlaczego został wciągnięty właśnie tutaj. Las był wyjątkowo nieciekawy, wręcz monotonny i nużący, gdzie nie spojrzeć widać te same meandryczne, ciemne konary i niechlujne festony." Po pierwsze znowu mamy do czynienia z niepotrzebnym szczegółem, bo co czytelnikowi daje wiedza, że Taylor wrócił na drugą stronę ulicy, czyli te kilka metrów z jednego pobocza na drugie? Gdyby wrócił na drugi kraniec drogi, czyli, wymyślam, cofnąłby się nagle o te 500 kilometrów, do miejsca, w którym droga się zaczyna, to by było intrygujące i warte opisania. A meandryczne konary? Niechlujne festony? Drogi autorze, skoro sam powiadamiasz nas, że las był wyjątkowo nieciekawy, monotonny i nużący, to po co nam go opisujesz? Żebyśmy zasnęli z nudów? A potem jeszcze używasz wymyślnych, powiedziałbym, że nawet poetyckich określeń, w tym kontekście mocno kiczowatych, które sugerują, że to był jednak jeden z najciekawszych lasów na tej planecie. Nawet Fangorn u Tolkiena nie zachwycał niechlujnymi festonami! Taylor, bohater tej historii, w pewnym momencie przenosi się do innego wymiaru (specjalnie nie rozpisuję się tutaj o fabule ani jej nie streszczam, bo ciężko się w tym ogarnąć),gdzie biega po mrocznej wersji szpitala, zniekształconej i zamieszkałej przez duchy. "Biega" to słowo klucz, bo opis tak fascynującego w teorii miejsca przypomina odpowiedź lokalsa na pytanie turysty o to jak dotrzeć do najbliższego McDonalda i sprowadza się wyliczenia kolejnych określeń poruszającego się chłopaka. Biegł, truchtał, skręcił w lewo, prosto, prosto, na skrzyżowaniu w prawo, dobiegł do drzwi, ominął ducha. Zero pożywki dla wyobraźni czytelnika. Nie uwierzyłbym, że można w tak nudny sposób opowiadać o zaświatach. Czasem narrator opisuje mroczne ciemne miejsce, w którym niby nic nie widać, a potem wylicza wszystko co się tam znajduje, co jakoś kłóci się z tą ciemnością - jak ja mam sobie to wyobrazić? Albo trwa nocna rozmowa na balkonie, a autor zapoznaje nas z kolorami pidżamy rozmówcy i rudością jego czupryny - gdyby autor przyłożyłby się i spróbowałby sobie wyobrazić podobną sytuację, doszedłby do wniosku, że skupianie się na kolorach, kiedy wszystko spowija mrok, jest lekko nielogiczne. O scenach akcji nawet nie chce mi się rozpisywać. Są nieczytelne - naprawdę rzadko wiadomo, co w ogóle dzieje się w danej scenie na takim podstawowym, fizycznym poziomie - nie trzymają w napięciu i są napisane tak kiepsko i topornie jak cała reszta. Często autor opisuje jakieś wielkie niebezpieczeństwo, a bierny Taylor i tak wychodzi bez szwanku chociaż... niczego właściwie nie zrobił. Albo po prostu się budzi albo coś mu pomaga. Bohaterowie? Oczywiście, są płascy, nieciekawi, psychologicznie niewiarygodni (pielęgniarko Aniu, co ty widzisz w Taylorze?!) i zbyt często służą jedynie ekspozycji. Taylor ma niby jakieś życie wewnętrzne, dramaty i dylematy, ale ta postać jest zbiorem klisz, a tam gdzie kończą się bezpieczne klisze, zaczynają się nielogiczne zachowania, dziwaczne motywacje i mnóstwo infantylności połączonej z wrednym charakterem. Nie da się go lubić. Taylor z jednej strony jest totalnym przegrywem, któremu nic nie wychodzi, idiotą (w jednym z pierwszych rozdziałów próbuje zdobyć tabletki na uspokojenie, silnie uzależniające opioidy, które są dostępne jedynie na receptę, ale uznaje, że jak ładnie się uśmiechnie i wytłumaczy, że nie jest ćpunem, to farmaceutka wyda mu je na ładne oczy; nie wydaje, więc Taylor się na nią wydziera). Z drugiej strony, jest dupkiem i furiatem. Trwa zwykła rozmowa, a bohater w mgnieniu oka - często jest to w ogóle nie uzasadnione fabularnie ani psychologicznie - wpada w furię i zaczyna krzyczeć na innych. Za to często, kiedy powinien być pod wpływem emocji, jest zaskakująco bierny. Poza tym emanuje wrednym poczuciem wyższości, np. kiedy stwierdza, że w szpitalu śmierdzi potem (chociaż sam chodzi cały czas w tej samej kurtce) albo wpada w filozoficzne rozkminy na temat zdegenerowanego współczesnego świata i płytkiej ludzkości, która relacje poświęca na ołtarzu nowych technologii i cały czas spędza z nosem w telefonach (Taylor co chwilę odpala telefon i śledzi ludzi na facebooku, a jednym z ważniejszych motywów jest kwestia nienaładowanego telefonu i uszkodzonego kabla do ładowarki). Niech podsumowaniem zachowania głównego bohatera będzie sposób w jaki poradził sobie z jednym kluczowych problemów w początkowych rozdziałach. Taylor chce uratować duszę brata, która krąży po szpitalu, dlatego musi w tym szpitalu zasnąć, żeby przedostać się do innego wymiaru. Próbuje zasnąć na czterech krzesłach (tak, opisy są takie dokładne - nie trzy krzesła ani nie pięć, tylko właśnie cztery) w korytarzu, ale ciągle ktoś mu przeszkadza albo wyrzuca go ochrona. Co więc robi Taylor? Wychodzi na zewnątrz i szuka bitki. Obraża nieznajomego mężczyznę, prowokuje go, rzuca kamieniami w jego samochód, wszystko po to żeby tamten go pobił. Poraniony Taylor budzi się w szpitalu. Ale potem niestety go wypisują, bo obrażenia nie były zbyt duże. Taylor się nie poddaje. Rzuca się na murek (próbowałem wielokrotnie wyobrazić sobie tę scenę pod względem logistycznym i zgodności z prawami fizyki; nie udało się) i łamie sobie żebra. Ponownie trafia do szpitala. Logika świata przedstawionego też szwankuje, zaczynając od niewiarygodnego opisu funkcjonowania szpitala, w którym są małe kolejki, panie w recepcji od razu opowiadają interesantom, a pielęgniarki się nudzą i zamiast zaiwaniać na dyżurze, cały czas zajmują się głównym bohaterem. Taylor pracuje na budowie, ale dziwnie się zachowuje, więc zamiast go zwolnić, wredny szef (tak jest opisany) wysyła go do psychologa, a wizyta następuje jakąś chwilę po tym "wysłaniu" - znakomita służba zdrowia. Ofiara wypadku samochodowego cierpi tu na "podwójne wstrząśnienie mózgu", a złamane żebra głównego bohatera są leczone za pomocą śrub (serio) na owych żebrach. Wydaje się, że to ciężka operacja wymagająca rozcinania klatki piersiowej, ale chłopak po kilku godzinach śmiga już po szpitalu. Autor nie radzi sobie z logiką naszego świata, a przecież mamy jeszcze inne wymiary... Autor wymienia kilka zasad, którymi rządzą się zaświaty, ale często robi to w nieciekawy, deklaratywny sposób i w sumie sami nie wiemy, skąd bohaterowie czerpią te informacje. Taylor spotyka w szpitalu starszego mężczyznę, który tłumaczy mu jak to wszystko działa (Noah nie jest bohaterem, jest instrukcją obsługi innych wymiarów),ale też nie jest jasne, skąd to wszystko wie. Czy gdzieś w darknecie jest jakaś wikipedia dla podróżników po innych wymiarach? Gdyby była, to autor książki mógłby z niej skorzystać, a tak, niestety nic się tu kupy nie trzyma. Cały myk polega na tym, że Taylor zasypia i wtedy jego dusza wychodzi z ciała i trafia do jakiegoś astralnego świata, po którym wędrują duchy i demony. Demony boją się światła, więc Taylor przemyca do tamtego świata latarkę, oznaczając ją specjalnym znakiem runicznym. No więc mam kilka pytań. Motyw z latarką pokazuje, że przedmioty fizyczne nie trafiają do astralnego wymiaru same z siebie, dlaczego więc szpital po drugiej stronie istnieje, istnieją szyby, żaluzje, łóżka? Dlaczego Taylor trafia tam w ciuchach?! Dlaczego chociaż jest tam jako dusza, to jednocześnie jest cielesny? Oddycha, ze strachu kołacze mu serce, męczy się, pocą mu się ręce, itd.? Nie chcę od razu mówić, że autor tego nie przemyślał, ale w takim razie powinien lepiej wyjaśnić to czytelnikowi, który musi znać dokładnie zasady rządzące tymi fantastycznymi sferami, żeby zaangażować się w historię Taylora. Żeby wiedzieć kiedy grozi mu niebezpieczeństwo, a kiedy nie, żeby znać ograniczenia bohatera i cieszyć się z momentów, w którym je pokonuje. Żeby czerpać radość z gry, trzeba znać jej zasady. Jeżeli nie wiem, co tak właściwie stało się braciszkowi bohatera, czy umarł, czy dopiero umiera, ile czasu ma Taylor, żeby mu pomóc, to jak mam uwierzyć w świat przedstawiony? Chwilami Taylor wpada w panikę, że brat już przepadł, potem dochodzi do wniosku, że da się mu pomóc, ale zamiast tego, rozpoczyna questy poboczne (terminologia zaczerpnięta z gier komputerowych jak najbardziej na miejscu, bo powieść konstrukcją przypomina grę wideo - słabo połączone ze sobą mini questy, NPC zamiast bohaterów czy grindowanie bohatera, który np. odprawia dziwny rytuał, żeby jego srebrna, astralna nić zwiększyła zasięg...),tak jakby nie trzeba się było śpieszyć. To zabija te resztki napięcia, które się tu jeszcze ostały. Na koniec zostawiam fascynującą kwestię. Otóż akcja ?Czasu na sen? toczy się w Ameryce, co sprawia, że czytelnik często zadaje sobie pytanie ?serio, czy autor wyobraża sobie, że tak to wygląda w USA?? (np. funkcjonowanie tamtejszej służby zdrowia). Ale najdziwniejsze są tu imiona postaci. Główny bohater to Taylor, jego brat to Max. Ale mamy też Igora albo pielęgniarkę Anię. Dyrektor szpitala nazywa się Philip Bląg (sic!). I ja bym to jeszcze zrozumiał gdyby Paweł Leśniak uczynił to jednym z motywów opowieści ? dajmy na to, może to opowieść o wielokulturowej Ameryce i mamy do czynienia z imigrantami z Polski, z ich problemami, typowymi dla przybyszów z innego świata. Asymilacja, niedopasowanie, brak perspektyw czy amerykański sen (to chyba najciekawsza opowieść w ?Czasie na sen?, jakim cudem ktoś o nazwisku Bląg został dyrektorem szpitala?!). Pochodząca z Polski albo z polskiej rodziny pielęgniarka Ania, to też potencjał na świetną historię. Ale Pawła Leśniaka w ogóle nie interesują takie pierdoły, nie dostrzega, że umieszczając polskie imię w amerykańskiej scenerii, wśród amerykańskich imion, sugeruje, że to ma znaczenie. A nie ma żadnego (jeżeli w dalszej części okaże się, że jednak ma, to skasuję ten długi komentarz!). Mógłbym się znęcać dalej, ale wracam do czytania :D

   Rozwiń »

więcej opinii

ukryj opinie