Recenzje

Internet zmienił świat. Przekształcił go w globalną wioskę, przyspieszając przepływ informacji na niespotykaną wcześniej skalę. Obywatelom dał moc obalania dyktatorów, wyborcom - siłę do demaskowania politycznych demagogów, a konsumentom -wiedzę niezbędną do śledzenia oszustów gospodarczych. Niestety, każdy kij ma dwa końce. W ciemnych zakamarkach globalnej sieci kryją się ludzie, rządy i korporacje, dla których informacje, jakie internet przechowuje o nas, zwykłych ludziach, stanowią potencjalną broń. Internet, najlepsze narzędzie służące wyzwoleniu, stał się najniebezpieczniejszym pomocnikiem totalitaryzmu, z jakim kiedykolwiek mieliśmy do czynienia. Czy możemy się przed tym bronić Ruch cypherpunks to aktywiści promujący masowe korzystanie z silnej kryptografii jako sposobu na zabezpieczenie podstawowej wolności przed tym zaciekłym atakiem. Julian Assange, wizjoner i redaktor naczelny WikiLeaks, od lat dziewięćdziesiątych ubiegłego wieku jest głównym przedstawicielem tego środowiska. Teraz, na potrzeby tej ważnej i pojawiającej się w kluczowym momencie książki, Assange zebrał grupę rewolucyjnych myślicieli i aktywistów z pierwszej linii frontu walki o cyberprzestrzeń, by wspólnie dyskutować o tym, czy internet ostatecznie nas wyzwoli, czy zniewoli. Przyłącz się do dyskusji i działaj, zanim będzie za późno!

„Sieć daje wolność, sieć wolność zabiera” – to punkt wyjścia obszernego dialogu, jaki w książce Assenge`a „Cypherpunks. Wolność i przyszłość internetu” prowadzi grupa aktywistów cyberprzestrzeni w celu poszerzenia świadomości społecznej.

W wydawnictwie Helion ukazała się polska edycja książki założyciela WikiLeaks, Juliana Assenge`a Cypherpunks. Wolność i przyszłość internetu. Publikacja jest zapisem rozmowy między czterema osobami, związanymi z działalnością, dotyczącą ochrony prywatności użytkowników sieci. Julian Assange zaprosił grupę rewolucyjnych myślicieli i aktywistów walki o wolność w cyberprzestrzeni, by wspólnie dyskutować o tym, czy internet ostatecznie wyzwala czy zniewala. Rozmówcami założyciela WikiLeaks są Jacob Appelbaum, Andy Müller-Maguhn, Jérémie Zimmermann, ludzie związani z różnymi pozarządowymi organizacjami, zajmującymi się kwestiami ochrony prywatności w internecie.

W intencji Juliana Assenge`a książka ma być przestrogą dla każdego użytkownika Internetu. Ukazuje nowy wymiar świata, przekształcającego się za sprawą nowego medium. Objawia możliwości, ale i niebezpieczeństwa związane z działalnością w sieci. Wskazuje, jakie konsekwencje dla państw, ale i dla każdego z osobna ma wejście w wirtualny świat, z pozoru nieszkodliwy, służący rozrywce, a w istocie będący gigantyczną bazą danych, które mogą być wykorzystane w świecie fizycznym na szkodę ludzkości jako narzędzie totalitaryzmu.

Julien Assange jest pomysłodawcą listy mailingowej poświęconej kryptografii i twórcą wielu projektów programistycznych, realizujących filozofię cypherpunk, w tym systemu szyfrowania Rubberhose i oryginalnego kodu WikiLeaks. Zainicjował ruch cypherpunk, którego aktywiści promują masowe korzystanie z silnej kryptografii jako sposobu na zabezpieczenie podstawowej wolności. W książce agituje za stosowaniem tych metod w celu ochrony swoich danych. Komunikowanie się za pomocą szyfru uznaje za najlepszy sposób przeciwdziałania totalnej inwigilacji, jaką objęci są wszyscy użytkownicy sieci.

Zasadniczym tematem interesującej dyskusji jest powszechna inwigilacja internautów. Uczestnicy rozmowy uświadamiają to zjawisko i jego uwarunkowania, wyjaśniają przyczyny ukrywania tego faktu przez rządy państw oraz prywatne firmy. Przedstawiają zarazem, z jakimi konsekwencjami swojej akcji informacyjnej muszą się borykać, jak wielką cenę płacą za ujawnienie sekretnych działań. Odsłaniając zakulisowe działania polityków, pokazują prawdziwe mechanizmy władzy, która traktuje internet jako narzędzie kontroli i zniewolenia mas na skalę, z jaką nigdy dotąd w historii nie mieliśmy do czynienia. Powodzenie tym zamiarom gwarantuje nieświadomość społeczna, wsparta w dużej mierze na nieznajomości technicznych urządzeń: komputerów, smartfonów, tabletów.

Rozmówcy rozróżniają dwa typy inwigilacji. Taktyczna inwigilacja wiąże się z konkretnymi celami, jak np. ściganie osób podejrzanych o dokonywanie czy planowanie przestępstw. Strategiczna inwigilacja jednak polega na rejestrowaniu wszystkich aktów komunikacyjnych, przesyłanych, zapisywanych przez użytkowników urządzeń elektronicznych, jak i wszelkich działań, dokonywanych za ich pomocą. Wszystkie zebrane dane są przechowywane i poddawane analizie, by służyć rządom i korporacjom. W oparciu o nie budowane są wirtualne modele biznesu, takie jak Google czy Facebook. Grupa dyskutantów jest zgodna co do słuszności stosowania pierwszej, zgodnej z prawem, jednak uznaje, że niebezpieczeństwo stwarza drugi typ inwigilacji, której nic nie ogranicza.

Julien Assange podkreśla, że problem inwigilacji narasta proporcjonalnie do rozwoju komunikacji. Powstaje paradoksalna sytuacja, że wolność komunikacji, wyrażania swoich poglądów w sieci, nakłada niewidoczne pęta. Wielogłos obiektywizuje przekaz tej prawdy. Każdy z uczestników rozmowy dorzuca informacje, które składają się na logiczny obraz rzeczywistości, o jakiej nie ma pojęcia lub też jaką bagatelizuje spora rzesza internautów. Dyskusja przekonuje, że w globalnej sieci kryją się mechanizmy przechwytywania wszystkich komunikatów. O skali zjawiska mówi Jérémie Zimmermann, zaświadczając, że zainwestowano w inwigilację ogromne środki, by nie stracić władzy nad umysłami, a zyskać narzędzie do ich przekształcania.

W związku z próbami usankcjonowania totalnej inwigilacji poprzez np. wprowadzenie ACTA Jérémie Zimmermann przedstawia idealistyczną wizję funkcjonowania sieci. Internet powinien służyć historii kultury, jej rozwojowi. Aktywność wirtualna to eksponowanie światu, że „dzielenie się wiedzą i informacjami ulepsza rzeczywistość, że powinniśmy to wspierać, a nie z tym walczyć, oraz że każda próba – czy to legislacyjna, czy podejmowana przez dyktatora lub korporację – ograniczenia swobody wymiany informacji i wiedzy w zdecentralizowany sposób musi się spotkać ze sprzeciwem”.

Julian Assnage stwierdza, że „ gdy masz mnóstwo pieniędzy, możesz zapłacić ekstra za zachowanie prywatności, a jeśli nie masz zbyt wielu pieniędzy, masz praktycznie zagwarantowany brak prywatności”. Prawdziwym zatem wyzwoleniem w sytuacji totalnej inwigilacji jest szyfr. Potęga kodu opiera się wszelkiej przemocy, więc w przekonaniu założyciela WikiLeaks staje się „podstawowym emancypacyjnym materiałem budowlanym dla niezależności ludzkości w platonicznym królestwie Internetu”.

Jastrzębski Maciej był wieloletnim reporterem Polskiego Radia w Rosji. Jako korespondent Maciej „Jastrząb” poznał Rosję z wielu stron, na wielu płaszczyznach – stąd w tytule Matrioszka (nie tylko jako symbol Rosji, ale również jako zaznaczenie jej wielowarstwowości. Rosja właściwie jak każdy kraj w dzisiejszym świecie jest wielowarstwowy (w przypadku Rosji łatwo ją porównać z Matrioszką – Shrek porównał się do „cebuli”, sens jest ten sam).

Reportaże z serca Rosji – napisane z pełnym zaangażowaniem i skrupulatnie. Reportaże pokazują ciekawe osoby oraz niecodzienne historie. Zakres poruszanych tematów jest bardzo szeroki. Reportaże te poruszają nie tylko problemy aktualnej Rosji, ale również próbują pokazać jak to się stało, że Rosja jest jaka jest – nie jest to łatwe zadanie. Jastrząb poradził sobie z nim doskonale. Cały tekst jest jednolity, następujące po sobie historie są wynikiem poprzedniej opowieści, cały czas poruszamy się wokół Kremla – nie odchodząc daleko poznajemy całe państwo: historię, legendy, społeczeństwo, zwyczaje.

Rosja to kraj wielu kultur, kraj wielu narodów. Rządzony żelazną ręką carów, mocną dłonią komunistów próbuje się odnaleźć w kapitalizmie. Rosja to zagadka – Rosja to studnia bez dna, z której można czerpać bez końca!

Dzięki książce dowiedziałem się gdzie był przesłuchiwany Eugeniusz Bodo i Brunon Jasieński (ten od buta w butonierce – genialne!), jakie tajemnice kryje krater Popigaj, poznałem historię Kremla, ludowe legendy. Książka obnaża kulisy rosyjskiej polityki, przedstawia historię kosmonautyki (ciekawostka: Gagarin urodził się w Kłuszynie – miejscu gdzie w roku 1610 miała miejsce bitwa wojsk Rzeczypospolitej z połączonymi siłami Rosji oraz Szwecji), pokazuje jak przez wieki zmieniał się aparat władzy – który mimo zmiany systemu politycznego pozostał wierny zastraszaniu obywateli – który jest bronią władzy w obronie swoich interesów (wielu biznesmenów stając w opozycji do władzy, spędza teraz czas w łagrach prawdopodobnie zastanawiając się nad tym, czy walka z władzą miała sens). Poznałem również historię rozmaitych osób: byłego żołnierza który uczestniczył w walkach w Afganistanie; żołnierza z czasów II wojny światowej; konserwatora zabytków pracującego na Kremlu – oraz całe mrowie innych postaci, które przewinęły się w reporterskim życiu Jastrzębia.

Ciekawostka: Stowarzyszenie Nieśmiertelność przedstawiła projekt pt. Avatar, który zakłada w przyszłości tworzenie sztucznych organizmów do których będzie można przenosić jaźń człowieka – dzięki temu będzie można osiągnąć nieśmiertelność. Pomysł taki możemy znaleźć w książce Trzecia Cywilizacja autorstwa Adama Snerga-Wiśniewskiego (osobiście polecam!).

Każdy kto przeczyta tę książkę zainteresuje się Rosją. Reportaże w niej zawarte stanowią pierwszy (ale jakże wielki) krok w drodze do zgłębienia Rosji, wiele osób pisze, że stanowi ona Matrioszkę – pokazuje wszystkie oblicza Rosji. Moim zdaniem książka jest dopiero pierwszą (tą największą) z matrioszek. Żeby poznać Rosję – bezpieczniej jest napisać zapoznać się z Rosją – trzeba odkrywać kolejne matrioszki. Przeniknąć Rosję to rzecz niemożliwa – ale gra jest warta świeczki. Rosja to ogromny kraj, bardzo różnorodny, ciekawy, kryjący mnóstwo tajemnic. Rosja nadal jest magnesem dla podróżników, naukowców, odkrywców, literatów, biznesmenów, turystów, historyków.

Na końcu książki znajdują się 4 strony przeznaczone na notatki, rzecz niebywale przydatna. Podczas czytania radze mieć pod ręką ołówek aby prowadzić notatki – po zakończonej lekturze można wrócić do zapisków i poszukać informacji na interesujące nas zagadnienia.

Kolejna książka o Rosji? Ktoś mógłby obojętnie wzruszyć ramionami, uznając, że jeszcze jedna publikacja na temat tego kraju nie może czytelnikowi powiedzieć nic nowego. Byłby to jednak błąd, bo choć pewne informacje i tematy, co oczywiste, powtarzają się, sposób, w jaki Jastrzębski opowiada o kraju naszych sąsiadów, zasługuje na uwagę i budzi zainteresowanie. Autor nie eksponuje nadmiernie swojej osoby. Proponuje raczej rodzaj gawędziarskiego przewodnika – pełnego różnych ciekawostek, odtwarzającego atmosferę panującą wśród ludzi, oddającego klimat przemian, ale i chętne sięganie do tradycji, łączenie tego, co współczesne, z tym, co zakorzenione w przeszłości. Dużo tu informacji o polityce, kulturze, historii, obyczajach. Służą one wyjaśnieniu tego, co przybysza z innego kraju może w Rosji dziwić lub zachwycać. Autor decyduje się na ciekawy fabularnie gest. Jego przewodnikiem po Moskwie zostaje pewien Rosjanin. To dzięki niemu przywoływane fakty są bardziej zrozumiałe i to jego wiedza pozwala lepiej pojąć tajniki państwa, które równie mocno odwołuje się do czasów caratu, jak i do okresu komunizmu. Jednocześnie ów cicerone Jastrzębskiego ma również swój własny sekret – fascynujący, nieprawdopodobny, mający potencjał, by stać się podstawą dobrej powieści sensacyjnej, będący przykładem tego, co w Rosji charakterystyczne, a więc włączenia losu zwykłego człowieka w tryby Wielkiej Historii. Nie zdradzę, oczywiście, o co chodzi, zainteresowanych odsyłam do lektury książki. Oprócz informacji często powtarzających się w publikacjach o Rosji (takich jak np. sprawa Czeczenii, zamachy terrorystyczne w Moskwie, prezydentura Putina, religijność Rosjan), natkniemy się tu również na problematykę rzadziej spotykaną. Na uwagę zasługuje na przykład rozdział poświęcony legendom, stereotypom narodowym, konsekwencjom znajomości z Chodorkowskim czy bogactwom naturalnym kraju.

Maciej Jastrzębski to dziennikarz, reporter, ale także specjalny wysłannik Polskiego Radia w Gruzji. Przyznam szczerze, że o autorze nigdy wcześniej nie słyszałam, jednak nadszedł czas, aby to nadrobić, a przy okazji zapoznać się z książką.

Rosja to kraj, który fascynuje mnie od kilku lat, dlatego z chęcią czytam książki rosyjskich twórców. Pozycji o kraju jako tako jeszcze nie czytałam, więc było to dla mnie miłą odmianą. Autor opisał państwo ze swojego punktu widzenia, można zauważyć wiele jego własnych doświadczeń.

Podzielenie na części i podrozdziały znacznie ułatwia czytanie. W książce znalazłam wiele ciekawych informacji, a także bliżej zapoznałam się z autorem. Bardzo cieszę się, że miałam okazję zapoznać się z tą pozycją, a także poszerzyć ciekawostki na temat naszych wschodnich sąsiadów.

Polacy przy przekroczeniu prędkości natychmiast mieli odbierane prawo jazdy, które mogli z powrotem odebrać w sądzie. Aby tego uniknąć płacili łapówki i uważali, że postępują bardzo dobre. Nie było to jednak legalne, a działania Rosjan były nieprawidłowe.

Jeśli chcecie się dowiedzieć czegoś więcej o muzyce, czy na przykład o Ałłie Pugaczowej także polecam zapoznać się z tą publikacją. Każdy znajdzie w niej coś dla siebie, a autor w ciekawy sposób przedstawił interesujące nas fakty.

Całość została napisana w sposób prosty, pozycję czyta się dość szybko. Zupełnie nie rozumiem, dlaczego zwlekałam z jej rozpoczęciem. Całkiem niepotrzebnie zmarnowałam tyle czasu, gdyż książka okazała się bardzo ciekawa.

,,Matrioszka, Rosja i Jastrząb” to pozycja, która szczególnie spodoba się miłośnikom kraju, choć Ci, którzy po raz pierwszy będą czytać na ten temat także powinni być zadowoleni. Ja cieszę się, że mogłam tej lekturze poświęcić swój czas.