Psychologia religii Bernhard Grom

Dostępność produktu

Produkt nie został jeszcze oceniony pod kątem ułatwień dostępu lub nie podano żadnych informacji o ułatwieniach dostępu lub są one niewystarczające. Prawdopodobnie Wydawca/Dostawca jeszcze nie umożliwił dokonania walidacji produktu lub nie przekazał odpowiednich informacji na temat jego dostępności.

Spis treści książki

Wprowadzenie tłumacza do drugiego wydania polskiego 9 Wstęp. Jaki cel stawia sobie psychologia religii? 11 Psychologia religii - psychologizm - psychologia pastoralna 12 Co jest religijne, a co duchowe? 15 Różnorodność religijności wyjaśnianej w ,,koherentnym eklektyzmie" 16 Psychologia religii jako nauka o układzie nerwowym i jako ,,neuroteologia"? 17 Cześć pierwsza 21 Religijność jako element osobowości. Jej przeważające czynniki intrapsy chiczne 21 Różnorodność form religijności - badania kwestionariuszami wielowymiarowymi 23 Religijność: wewnętrzna czy zewnętrzna? 24 Religijność ujęta wielowymiarowo jako zgodność z prawdami wiary, praktyka wiary, doświadczenie wiary, wiedza na temat wiary i konsekwencje płynące z wiary? 27 Rozdział 1 29 Religijność w różnorodności motywów wewnętrznych 29 Sekcja 1. Motywy - ile i jakie? Dyskusja historyczno-systematyczna 33 I. Religijność - szukanie ochrony? Stanowisko teorii instynktów Iwana P. Pawłowa 33 II. Religijność - nadzieja na nieśmiertelność? Stanowisko Bronisława Malinowskiego oraz teorii opanowywania trwogi 35 III. Religijność - natręctwo i regresyjne pragnienie ochrony? Stanowisko psychoanalityczej koncepcji Sigmunda Freuda 38 Religijność jako natręctwo i wina 38 Kompleks Edypa, poczucie winy, zwierzę totemiczne, idea Boga-Ojca 40 Religijność jako regresyjne pragnienie ochrony ze strony wszechmocnego ojca? 42 Ocena hipotezy o nerwicy natręctw 45 Ocena hipotezy o regresji i hipotezy o spełnieniu pragnień 46 IV. Religijność - problem poczucia własnej wartości? Stanowisko teorii relacji z obiektem 48 V. Religijność - z potrzeby bliskości i bezpieczeństwa? Stanowisko teorii przywiązania 50 Ocena stanowiska teorii przywiązania 52 VI. Religijność - gotowość do interpretacji motywowanych ciekawością, kontrolą i wartością samego siebie? Stanowisko teorii atrybucji 53 Ocena stanowiska teorii atrybucji 56 VII. Religijność - zakorzeniona w pragnieniach, wartościach i w pytaniu o sens? Stanowisko wielości motywów Gordona W. Allporta 57 Sekcja 2. Motywy decydujące o rozwinięciu się różnych przejawów religijności. Koncepcja heurystyczna 60 I. Między sumiennością a skrupulatnością. Gotowość do samokontroli moralnej 62 Sumienność - przy jakim udziale lęku? 66 Perfekcjonizm z komponentem religijnym 68 Zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne w formie religijnej czy też z komponentem religijnym? 70 II. Optymizm magiczny czy ,,religia okopu"? Dążenie do kontroli zewnętrznej ważnych zdarzeń życiowych oraz do radzenia sobie z sytuacjami trudnymi 74 Czym jest dążenie do kontroli? 74 Magia - kontrola za pomocą sił działających w dużym stopniu automatycznie 77 Modlitwa prośby - między pasywnym oczekiwaniem kontroli zewnętrznej a radzeniem sobie z sytuacjami trudnymi 82 ,,Religia okopu" 89 Co sprawia, że religijne strategie radzenia sobie z sytuacjami trudnymi działają korzystnie? 89 Radzenie sobie z ciężką chorobą fizyczną 93 Radzenie sobie z lękiem 95 ,,Siła Większa od nas samych" w programie Anonimowych Alkoholików 96 Ekstatyczne poczucie bezpieczeństwa 98 Radzenie sobie ze stratą w procesie żałoby 100 III. Pozaspołeczne źródło pozytywnej bliskości emocjonalnej? Dążenie do poczucia pozytywnej wartości własnej 103 Czym jest dążenie do poczucia pozytywnej wartości własnej? 104 Kiedy religijność działa jako środek podtrzymania własnej wartości, a kiedy nie? 106 Poczucie własnej wartości i obraz Boga oddziałują na siebie 112 Jak problematyczne dążenie do doświadczenia własnej wartości może wpływać na religijność? 114 Potrzeba uznania jako narcystyczne przekonanie o byciu wybranym 116 Potrzeba uznania jako duma wynikająca z dokonań i z cnoty 119 Fanatyzm oraz ,,przewartościowana idea" jako potwierdzenie własnej wartości? 119 IV. Wielbienie ponad obowiązkiem i wyrachowaniem? Gotowość do dziękowania i uwielbienia 121 Wdzięczność 122 Uwielbienie 125 V. Czy wiara czyni współczującym a współczucie wierzącym? Gotowość do wrażliwości prospołecznej i zachowań prospołecznych 127 Zachowania prospołeczne 128 Czy religijność sprzyja wrażliwości prospołecznej i zachowaniom prospołecznym? 129 W jaki sposób religijność może sprzyjać zachowaniom prospołecznym? 131 Co ogranicza lub uniemożliwia wpływ religijności? 135 Uprzedzenia ,,religijne" a przemoc: czy religijność sprzyja zachowaniom antyspołecznym? 137 Wrogość w stosunku do obcych - uprzedzenia o charakterze etnicznym i rasistowskim? 138 Przemoc ,,religijna" - święta wojna? 140 VI. Religijność określana jedynie przez emocje czy także przez poznanie? Zainteresowanie światopoglądem naukowym i logiczną koherencją 145 Poznanie światopoglądowe jako ciekawość i myślenie problemowe 147 Pragnienie koherencji logicznej: światopoglądowe badanie rzeczywistości 148 Do jakiego stopnia przekonania religijne określane są przez poznanie? 149 Autorytarne, emocjonalistyczne i intuicjonistyczne pojmowanie wiary 151 Wyraźne stany pewności - refleksyjnie czy bezrefleksyjnie? 152 Dogmatyzm - fundamentalizm 155 Blok rozszerzający 1. Obrazy Boga - God concepts 162 Odbicia różnorodności myślenia religijnego i przeżyć religijnych 162 Wpływy kultury religijnej i nauczania religijnego 163 Wpływy rodzinne i intrapsychiczne 164 Obraz Boga a spostrzeganie rodziców 165 Obraz Boga a styl przywiązania 167 Obraz Boga a rola płciowa (gender) 168 Obraz Boga, obraz siebie i inne cechy osobowości 168 Próba interpretacji 170 Blok rozszerzający 2. Jak rozwija się religijność? 172 Co wiemy na temat rozwoju religijnego? 172 Stanowiska wyjaśniające 175 Rozdział 2 180 Religijność w wielości form zrównoważonych i zaburzonych emocji 180 Z historii badań: W. James - R. Otto - R. Stark - A. Greeley 180 I. Co przesądza o religijnym charakterze uczuć religijnych? 183 Przekonania religijne - czyste over-beliefs? 186 II. Jakie techniki psychologiczne pobudzają przeżycia religijne? 187 Ze strony komponentu poznawczego: jak religijne przekonania i symbole mogą inicjować przeżycie? 188 Postawa ciała, gesty, muzyka: zakres komponentu ekspresji i komponentu motywacyjnego 194 Kontrolowanie oddechu, post, halucynogeny: zakres komponentu neurofizjologicznego 196 III. Ekstaza: stan wyjątkowy czy zaburzenie psychiczne? 198 Ekstaza w kontekście psychoz 199 Ekstaza w kontekście konfliktów emocjonalnych 200 Ekstaza jako niepatologiczny stan wyjątkowy 202 IV. Religijność w poważnych pod względem klinicznym stanach depresji 202 V. Urojenia religijne chorujących na schizofrenię jako próba radzenia sobie z trudnościami 204 Rozdział 3 208 Religijność w różnorodności odmienny ch st anów ś wiadomości 208 Dwie podstawowe zmiany świadomości ja 208 I. Doświadczenia objawienia i doświadczenia opętania 209 Doświadczenia objawienia, wizje i czynności przy udziale medium 210 Wizje i głosy 211 Grupa 1: wizje i głosy - spontanicznie i emocjonalnie 213 Grupa 2: wizje i głosy - wywołane przez samego siebie i kompleksowe 215 Pewna szczególna forma: doświadczenia z pogranicza śmierci 219 Czynności automatyczne, czynności przy udziale medium (spirytyzm) 220 Glosolalia - rodzaj mówienia automatycznego? 222 Doświadczenia opętania 224 Stygmatyzacja 227 II. Mistyczne przeżycia zjednoczenia 228 Wspólny rdzeń przeżyć mistycznych 231 (1) Charakter inspiracyjny - ,,Już nie ja działam, lecz jedynie transcendentne" 234 (2) ,,Rozpłynięcie się indywidualności" - ,,Już nie ja poznaję i jestem, lecz jedynie transcendentne" 236 Różnorodność przeżyć mistycznych 239 Rozdział 4 243 Religijność a dobrostan subiektywny 243 I. Czy religijność wpływa niekorzystnie na dobrostan subiektywny? 244 II. Czy religijność wpływa korzystnie na dobrostan subiektywny? 245 Czy religijność wzmacnia zadowolenie z życia i poczucie bycia szczęśliwym? 247 III. Czy dobrostan subiektywny lub jego brak wpływa w określony sposób na religijność? 250 Część druga 255 Religijność w obszarze oddziaływania wpływów społecznych. warunki psychospołeczne i wzajemne oddziaływania 255 Rozdział 5 257 Religijność w obszarze napięcia między socjalizacją a samo wychowaniem 257 I. Społeczne procesy uczenia się 260 Uczenie się przez modelowanie (uczenie się przez obserwację) 260 Uczenie się przez instruowanie 261 Uczenie się przez wzmocnienie społeczne i przez potwierdzenie społeczne 262 II. Indywidualne procesy uczenia się 264 Uczenie się przez zrozumienie (wgląd) 264 Uczenie się przez samowzmocnienie 264 Uczenie się przez własną aktywność 265 Rozdział 6 266 Udział w życiu duchowej grupy: ubogacenie czy element ryzyka? 266 I. Dyskusja na temat ,,kultów destruktywnych" 266 Ubogacenie (zasoby) czy czynnik ryzyka? 268 Dlaczego ludzie wstępują do duchowych grup? 270 II. Propagowanie informacji i rekrutacja. Jakich potrzeb i motywów się dotyka? 272 III. Grupa. Klimat, który daje oparcie czy uzależnia? 273 IV. ,,Mistrz". Relacja, która rozjaśnia czy ubezwłasnowolnia? 275 V. Szkolenie. Wpływ pobudzający czy narzucający nową tożsamość? 279 Pomocne towarzyszenie 281 Suplement: Czy przeżycia religijne są zakorzenione w archetypach nieświadomości zbiorowej? 283 Wykaz litera tury 289 Spis tabel i rycin 317 Spis opisu przypadków 318 Indeks osób 319 Indeks pojęć 330 O Autorze

pokaż cały spis treści

ukryj recenzje