Istota miłości Dietrich von Hildebrand

Spis treści książki

• Okładka
• Strona tytułowa
• Strona redakcyjna
• Spis treści
• SŁOWO OD TŁUMACZA
• ACKNOWLEDGMENTS
• John F. Crosby. STUDIUM WPROWADZAJĄCE
  • 1. Wartość i odpowiedź na wartość
  • 2. Wartość w relacji do tego, co obiektywnie dobre dla osoby
  • 3. Miłość jako odpowiedź na wartość
  • 4. Miłość jako ponad-odpowiedź na wartość
  • 5. Wzajemna miłość
  • 6. Miłość i Eigenleben
  • 7. Hildebrand i współczesna fenomenologia miłości
• PROLEGOMENA
  • 1. Nieuzasadniona nieufność wobec osobowego aktu miłości niebezpieczne analogie
  • 2. Zgubna nieufność w stosunku do tego, co dane wyjaśnianie zamiast analizy istotowej
  • 3. Błędne wyprowadzanie miłości z jedności i z miłości względem samego siebie
  • 4. Pozorna samozrozumiałość zamiast oczywistości
  • 5. Metafizyczna niższość miara pewności?
  • 6. Doświadczenie tego, co w miłości pierwotnie dane w rozumieniu miłości innych, w byciu kochanym przez kogoś oraz we własnych aktach miłowania
  • 7. Cel przeprowadzanego badania
• Rozdział I. MIŁOŚĆ JAKO ODPOWIEDŹ NA WARTOŚĆ
  • 1. Miłość i jej nieuprawnione analogie z przywiązywaniem się do czegoś przynoszącego jedynie subiektywne zadowolenie
  • 2. Miłość jest odpowiedzią na wartość
  • 3. Aksjologiczny fundament miłości i jego konieczne powiązanie z należytym uwzględnianiem tematu kochanej osoby jako osoby
  • 4. Powody niedostrzegania charakteru miłości jako odpowiedzi na wartość
  • 4.1. Mylenie miłości z postawami różniącymi się od niej, a nawet sprzecznymi z nią
  • 4.2. Wzbudzanie miłości przez okazywane nam dobrodziejstwa a argumenty za miłością jako odpowiedzią na wartość
  • 4.3. Niemożność wskazania wartości uzasadniających miłość świadczy o głębszym, indywidualnym doświadczeniu wartości doświadczeniu całościowego piękna osoby
  • 5. Ujmowanie całościowego piękna osoby jako następstwa, a nie podstawy miłości
  • 5.1. Miłość zakłada poznanie wartości, jednocześnie umożliwiając ich doskonalsze postrzeganie
  • 5.2. Nie miłość, lecz inne postawy prowadzą do iluzorycznego blasku wartości i powodują ślepotę
  • 5.2.1. Zmysłowe pożądanie
  • 5.2.2. Pycha
  • 5.2.3. Nieuporządkowane pragnienie szczęścia
  • 5.2.4. Naiwność kochającej osoby
  • 6. Interpretacja miłości jako zdolności do zaspokajania pewnego immanentnego appetitus
  • 6.1. Różnica pomiędzy appetitus a odpowiedzią na wartość
  • 6.2. Formy uprawnionego współistnienia popędu i odpowiedzi na wartość
  • 6.3. Analiza tęsknoty za miłością i spełnienia się miłości potwierdza, że jest ona odpowiedzią na wartość
  • 7. Przyporządkowanie w dziedzinie immanentnych dążeń oraz w dziedzinie odpowiedzi na wartość
  • 8. Pierwszeństwo obiektywnego przyporządkowania w dziedzinie podstawowych odpowiedzi na wartość ze względu na wartość a nie w sferze dążeń teleologicznych
  • 9. Konkluzja
• Rozdział II. MIŁOŚĆ W ODRÓŻNIENIU OD INNYCH ODPOWIEDZI NA WARTOŚĆ
  • 1. Czy miłość to odpowiedź woli czy afektywna odpowiedź na wartość?
  • 2. Różnice w obrębie afektywnych odpowiedzi na wartość
  • 3. Istotowe cechy miłości
  • 3.1. Miłość jako najbardziej afektywna odpowiedź na wartość
  • 3.2. Miłość jako coś ze swej istoty ponad-aktualnego w sensie ścisłym
  • 3.3. Bycie zachwyconym ukochaną osobą jako element istotowo związany z miłością
  • 3.4. Intentio unionis
  • 3.5. Intentio benevolentiae
  • 3.6. Dar z samego siebie
  • 3.7. Szczególny rodzaj zaangażowania miłość i wolność
  • 3.8. Miłość jako uszczęśliwiająca odpowiedź na wartość
  • 3.9. Dążenie do miłości wzajemnej
• Rozdział III. DAR MIŁOŚCI
  • 1. Udział podmiotu w każdej odpowiedzi na wartość wykracza poza udział w przedmiocie
  • 2. Całkowicie nowy wkład miłości dar podmiotu
  • 3. Miłość, chociaż zupełnie pozbawiona charakteru oceniającego, nie oznacza dowolności
  • 4. Elementy daru miłości
  • 4.1. Afirmacja i intronizacja ukochanej osoby
  • 4.2. Kredyt ze strony miłości
  • 4.2.1. Kredyt wiary
  • 4.2.2. Interpretacja la hausse i nadzieja przeciwieństwem marzycielstwa
  • 4.2.3. Miłość i specyficzny stosunek do błędów drugiej osoby
  • 4.3. Miłość zawsze odnosi się do indywidualnej, niepowtarzalnej osoby jako do tego oto indywiduum
  • 5. Pozorna antynomia miłości
  • 6. Dar miłości, aktualizowanie się tego, co w nas najlepsze jako odpowiedź na wartość i jako ponad-odpowiedź na wartość
  • 7. Aneks. Pojęcie wartości i pojęcie dobra
• Rozdział IV. MIŁOŚĆ I TRANSCENDENCJA
  • 1. Różne wymiary transcendencji oraz czegoś więcej w oddawaniu siebie w dziedzinie odpowiedzi na wartość
  • 2. Specyficzny rodzaj transcendencji odnoszący się do moralnej odpowiedzi na wartość
  • 2.1. Udział serca jako intensyfikacja oddania siebie w sferze tego, co moralne
  • 2.2. Błąd Kanta utożsamianie moralnego posłuszeństwa z pokonywaniem złych skłonności ludzkiej natury
  • 2.3. Arystoteles mylenie łatwości bycia cnotliwym z łatwością przyzwyczajenia
  • 2.4. Pomylenie łatwości cnoty z pozamoralnymi motywami słusznego postępowania
  • 2.5. Pomylenie cnoty z jej łatwą stwierdzalnością
  • 2.6. To, co nie wymaga trudu z punktu widzenia cnoty i to, co przychodzi z trudem z punktu widzenia ofiary jako dwa odmienne wymiary okazywania moralnego posłuszeństwa
  • 3. Udział serca jako drugi wymiar czegoś więcej w odpowiedzi na wartość
  • 3.1. Afektywna, moralna odpowiedź na wartość jako pewien nowy wymiar moralnego dobra
  • 3.2. Serce i wolność Kantowskie pomylenie afektywnej, moralnej odpowiedzi na wartość z pozamoralną skłonnością
  • 3.3. Oddanie siebie w pozamoralnych odpowiedziach na wartość
  • 3.4. Styczność pomiędzy pozamoralnymi i moralnymi odpowiedziami na wartość
  • 3.5. Pozamoralna afektywna odpowiedź na wartość a podporządkowanie się spontaniczność nie oznacza samowoli
  • 3.6. Swoisty udział serca w miłości jako szczególny wymiar czegoś więcej w oddaniu siebie
• Rozdział V. WARTOŚĆ I SZCZĘŚCIE
  • 1. Mylenie szczęścia egocentrycznego ze szczęściem prawdziwym
  • 2. Kiedy szczęście powinno odgrywać pewną rolę?
  • 2.1. Istnienie dóbr jest czymś obiektywnie radosnym
  • 2.2. Postawy wobec osób i stanów rzeczy miłość, znajdowanie radości w czymś (Freude an) i radość z czegoś (Freude über)
  • 2.3. Nieistotna lecz jednak pożądana radość z urzeczywistniania nieistniejących jeszcze wartościowych stanów rzeczowych
  • 2.4. Wartości źródłem dodatkowego uszczęśliwienia płynącego z frui szczęście jako temat drugorzędny
  • 3. Szczęście jako nadwyżka przy oddawaniu siebie w miłości. Niszczenie szczęścia przez stawianie go na pierwszym miejscu
  • 4. Podkreślanie doniosłej roli szczęścia nie oznacza oddzielania tematyki szczęścia od wartości
  • 5. Kolejny wymiar oddania siebie polegający na tym, że kochana osoba staje się dla kochającej dobrem obiektywnym miłość jako ponad-odpowiedź na wartość
  • 6. Szczęście i miłość Boga krytyka Tomaszowej interpretacji miłości Boga
• Rozdział VI. INTENTIO UNIONIS
  • 1. Rozpowszechnione błędne interpretacjeintentio unionis
  • 2. Intentio unionis jako intensyfikacja transcendencji i oddania siebie w miłości
  • 3. Istota zjednoczenia (unio) pomiędzy osobami
  • 3.1. Błędne uznawanie fuzji bytów nieosobowych za causa exemplaris dla osobowej unio
  • 3.2. Różnica pomiędzy świadomą jednością z nieosobowymi dobrami a jednością z osobami
  • 3.3. Doskonała jedność pomiędzy osobami możliwa wyłącznie dzięki wzajemnemu miłosnemu wejrzeniu w siebie
  • 3.4. Podobieństwa i różnice pomiędzy miłością a wspólnotą
  • 3.5. Różne stopnie zjednoczenia pomiędzy kochającymi się osobami
  • 4. Tęsknota za jednością jako oddaniem siebie i sprzeczność pomiędzy prawdziwą unio w miłości a egoizmem
  • 4.1. Intentio unionis jako istotny element oddania siebie w miłości i niezastąpiony dar dla kochanej osoby
  • 4.2. Pierwszeństwo szczęścia kochanej osoby przed szczęściem płynącym z naszego zjednoczenia z nią
  • 4.3. Unio, ze swej istoty, stanowi w miłości zarówno źródło naszego szczęścia, jak i szczęścia drugiej osoby
  • 4.4. Dążenie do jedności z drugą osobą tylko ze względu na własne szczęście zamienia miłość w chęć posiadania
  • 4.4.1. Podstawowe różnice pomiędzy osobową unio a posiadaniem
  • 4.4.2. Chęć posiadania, choć sprzeczna z istotą miłości, może jednak z nią współistnieć jako czynnik zanieczyszczający
  • 5. Błędne przekonanie o tym, że brak intentio unionis w miłości bliźniego stanowi źródło jej moralnej bezinteresowności
  • 5.1. To, co w miłości bliźniego stanowi szczyt oddania siebie, we wszystkich innych rodzajach miłości byłoby jakimś jej brakiem dwa rodzaje oddania siebie
  • 5.2. Dwuznaczność zawarta w wyrażeniach bezinteresowny i egoistyczny
  • 5.3. Ideał amour désintéressé u Fénélona głębokie nieporozumienie i niewłaściwa reakcja na błąd tomistycznego eudajmonizmu
  • 5.3.1. Fénélon i pomylenie ze sobą dwóch rodzajów oddania siebie w miłości
  • 5.3.2. Fénélon a pomijanie faktu, że szczęście doznawane w unio jest nieodłączne od odpowiedzi na wartość kochanej osoby
  • 6. Niemożność zaspokojenia tęsknoty za jednością nie należy do istoty intentio unionis
  • 7. Podsumowanie. Miłość jako ponad-odpowiedź na wartość
  • 8. Aneks. Różnica: podmiot przedmiot i zagadnienie urzeczowienia osoby
• Rozdział VII. INTENTIO BENEVOLENTIAE, ODPOWIEDŹ NA WARTOŚĆ I PONAD-ODPOWIEDŹ NA WARTOŚĆ
  • 1. Odmienność punktów widzenia punktu widzenia wartości i punktu widzenia obiektywnego dobra dla kochanej osoby
  • 2. Miłość pomostem nad otchłanią rozciągającą się pomiędzy obiektywnym dobrem dla mnie a obiektywnym dobrem dla innej osoby
  • 3. Bezpośrednie i pośrednie dobra dla osoby
  • 4. Inne podstawowe różnice w obrębie postaw wobec obiektywnych dóbr dla mnie i obiektywnych dóbr dla innych osób
  • 5. Cztery rodzaje obiektywnych dóbr dla osoby
  • 6. Indywidualny punkt odniesienia obiektywnego dobra
  • 7. Różnica pomiędzy wspólną radością a radością motywowaną tym, co radosne dla kochanej osoby
  • 8. Próby redukowania specyficznej transcendencji miłości manifestującej się w byciu poruszanym przez radości i cierpienia kochanej osoby do mniej znaczących fenomenów
  • 9. Transcendencja w geście dla kochanej osoby to nie tylko teoretyczne poznanie czy rodzaj wczuwania się
  • 10. Moralna dobroć zawarta w intentio benevolentiae, która wykracza poza czystą odpowiedź na wartość
  • 11. Błąd polegający na próbie wyprowadzania miłości w oparciu na intentio benevolentiae z miłości względem samego siebie
  • 12. Odpowiedź na wartość a intentio benevolentiae
  • 13. Centralna pozycja wartości obecna w punkcie widzenia dla kochanej osoby
  • 13.1. Odpowiedź z punktu widzenia dla kochanej osoby jest nosicielem pewnej wartości moralnej i dlatego obiektywne dobro dla drugiego powinno mieć dla nas znaczenie również z moralnego punktu widzenia
  • 13.2. Rola punktu widzenia wartości w konflikcie pomiędzy wyższymi i niższymi obiektywnymi dobrami dla kochanej osoby
  • 13.3. Nieodłączność punktu widzenia dla kochanej osoby od odpowiedzi na jej wartość
  • 13.4. Rola wartości w odniesieniu do przyjemnościowych (w sposób uprawniony) dóbr dla kochanej osoby
  • 14. Obiektywne dobro i zło dla kochanej osoby jako bezpośrednie dobro i zło dla osoby kochającej
  • 15. Bezpośrednie obiektywne dobra, które są obiektywnymi dobrami dla mnie z miłości i takie, które miłości nie zakładają
  • 16. Kolejna dwuznaczność bezinteresowności dwa rodzaje oddania siebie w ramach intentio benevolentiae
  • 17. Konkluzja
• Rozdział VIII. RÓŻNE RODZAJE TEGO, CO MOJE
  • 1. To, co moje na mocy konstytutywnej przynależności do własnej osoby
  • 2. To, co moje zawierające się w relacji posiadania
  • 3. To, co moje wynikające z bycia częścią czegoś
  • 4. To, co moje na mocy szczególnej przynależności jednej osoby do drugiej
  • 5. To, co moje zawierające się w pierwotnym doświadczeniu stron ojczystych
  • 6. To, co moje wypływające z miłości
  • 7. To, co moje wynikające z małżeńskiego konsensusu i to, co moje będące efektem miłości
  • 8. Relacja pomiędzy rodzicami i dziećmi a to, co moje wynikające z miłości
• Rozdział IX. SFERA OSOBISTEGO ŻYCIA I TRANSCENDENCJA
  • 1. Sfera osobistego życia w szerszym i węższym znaczeniu
  • 2. Życie osobiste nie oznacza egocentryzmu
  • 3. Sfera osobistego życia nie utożsamia się z naturalną solidarnością z samym sobą
  • 4. Sfera osobistego życia, szczęście i transcendencja
  • 5. Sfera osobistego życia a pełnienie jedynie jakiegoś urzędu
  • 6. Bycie pochłanianym przez jakiś urząd i rozpływanie się w życiu innych jako przeciwieństwa sfery osobistego życia
  • 7. Radykalna utrata sfery osobistego życia u osób podatnych na sugestię
  • 8. Dwa podstawowe błędy w rozumieniu człowieka i sfery jego osobistego życia eudajmonizm i amour désintéressé
  • 9. Wzajemne przenikanie się osobistego życia i transcendencji w sferze moralności
  • 10. Zdolność do wychodzenia poza sferę osobistego życia jako istotna cecha osoby miłość bliźniego a życie osobiste
  • 11. Wychodzenie poza sferę osobistego życia przeciwieństwem jego porzucania
  • 12. Przekraczanie sfery osobistego życia w czystej odpowiedzi na wartość warunkiem jego doskonałości
  • 13. Ograniczanie i wygaszanie sfery osobistego życia idolem totalitaryzmu
  • 14. Poświęcanie sfery osobistego życia jako szczególny wymiar oddawania siebie w miłości
  • 15. Pierwszeństwo czystej transcendencji przed sferą osobistego życia przeciwieństwo wygaszania osobistego życia
  • 16. O sferze osobistego życia nigdy nie można powiedzieć, że jest zbyt głęboka, zdarza się co najwyżej, iż jest ona skarłowaciała i nieuporządkowana
  • 17. Niebezpieczeństwo ugrzęźnięcia w sferze osobistego życia
  • 18. Różnica pomiędzy ugrzęźnięciem w sferze osobistego życia a uprawnionym pierwszeństwem dóbr należących do tej sfery przed dobrami znajdującymi się poza jej obrębem
  • 19. Miłość a sfera osobistego życia
• Rozdział X. SZCZĘŚCIE MIŁOŚCI
  • 1. Trzy sposoby doświadczania miłości: poprzez kochanie kogoś, poprzez bycie kochanym, dzięki przeświadczeniu o istnieniu miłości pomiędzy innymi osobami
  • 2. Trzy źródła szczęścia: istnienie dóbr, w szczególności bycie poruszanym przez dobra oraz udzielanie niektórych afektywnych odpowiedzi na wartość
  • 3. Dwa błędne sposoby rozumienia szczęścia
  • 4. Istnienie kochanej osoby stanowi szczególne źródło szczęścia, ponieważ miłość jest czymś ponad-aktualnym, a kochana osoba jest obiektywnym dobrem dla nas
  • 5. Szczególny rodzaj szczęścia w byciu poruszanym przez kochaną osobę
  • 6. Miłość to z niczym nieporównywalne szczęście, które jest jej dodatkowym darem, a nie motywem
  • 7. Charakterystyczne dla miłości zamieszkiwanie szczęścia w kochającej osobie
  • 8. Uszczęśliwienie dzięki odwzajemnionej miłości i unio z kochaną osobą szczęśliwa i nieszczęśliwa miłość
  • 9. Inne wymiary szczęścia w byciu kochanym
  • 10. Obowiązek lub brzemię, jakie może wynikać z bycia kochanym
  • 11. Potęgowanie się wszystkich źródeł szczęścia w miłości dzięki jej odwzajemnieniu
  • 12. Szczęście płynące z oddania siebie przez kochaną osobę i z unio z nią
• Rozdział XI. CARITAS
  • 1. Miłość naturalna i ponadnaturalna jako dane doświadczalne
  • 2. Odmienny stosunek do sfery moralności
  • 3. Jakościowa różnica pomiędzy chrześcijańską miłością bliźniego a naturalnymi rodzajami miłości
  • 3.1. Intentio benevolentiae
  • 3.2. Relacja: ja ty
  • 4. Różnica pomiędzy miłością bliźniego a caritas
  • 4.1. Miłość Boga i miłość bliźniego
  • 4.2. Bycie kochanym, jakość miłości-caritas i jakość miłości bliźniego
  • 4.3. Miłość bliźniego a miłość w Chrystusie
  • 4.4. Miłość bliźniego a miłość Chrystusa do nas
  • 5. Dopełnianie naturalnych rodzajów miłości przez miłość-caritas
  • 5.1. Przezwyciężanie egoizmu ze względu na kochaną osobę
  • 5.2. Egoizm ze względu na kochaną osobę w odróżnieniu od egoizmu przedłużonego ego
  • 6. Pozorny egoizm ze względu na kochaną osobę w miłości bliźniego
  • 7. Bezduszność w stosunku do ludzi pozornie wypływająca z miłości do Boga
  • 8. Miłość bliźniego i caritas dwa wymiary przezwyciężania egoizmu ze względu na kochaną osobę
  • 9. Prymat miłości do Boga w miłości-caritas
  • 10. Wpływ miłości-caritas i świadomości moralnej na miłość naturalną
  • 11. Zachowywanie w pełni ducha każdej naturalnej miłości i jej dopełnianie przez miłość-caritas
  • 12. Dwa rodzaje naturalnej miłości bliźniego oraz ich odmienność od chrześcijańskiej miłości bliźniego
  • 13. Ponadnaturalny fundament i jakość chrześcijańskiej miłości bliźniego
  • 14. Podsumowanie. Miłość naturalna i ponadnaturalna
• Rozdział XII. MIŁOŚĆ I MORALNOŚĆ
  • Część I. Miłość i moralne niebezpieczeństwa
  • 1. Niebezpieczeństwo polegające na gotowości raczej popełnienia niegodziwości niż rezygnacji ze szczęścia, które, samo w sobie, jest czymś dobrym
  • 2. Wpływ osoby kochanej na kochającą
  • 3. Niebezpieczeństwo związane z moralnie niedozwoloną relacją miłości pomiędzy mężczyzną i kobietą
  • 4. Niebezpieczeństwo przeradzania się miłości w namiętność
  • 5. Zazdrość
  • 6. Miłość i niewierność w stosunku do kochanej wcześniej osoby
  • Część II. Miłość i dobro moralne
  • 7. Różne pozytywne relacje zachodzące pomiędzy miłością i moralnością
  • 7.1. Wartości moralne i miłość jako odpowiedź na wartość
  • 7.2. Wartości moralne i osobowość kochającej osoby
  • 7.3. Wartości moralne i skutki miłości
  • 7.4. Pozytywne i negatywne wartości moralne towarzyszące akceptowaniu lub odrzucaniu miłości
  • 7.4.1. Przypadki, w których istnieje moralny obowiązek odmowy miłości
  • 7.4.2. Nieuprawnione motywy odmowy miłości
  • 7.4.2.1. Duchowe lenistwo i obawa przed oddaniem siebie
  • 7.4.2.2. Lęk przed rozczarowaniem
  • 7.4.2.3. Ideał niezależności i postawa wiecznego kawalera
  • 7.4.3. Przypadki, w których przyjęcie i odwzajemnienie miłości jest moralnie nakazane
  • 7.4.4. Zaproszenie i wezwanie do miłości
• Rozdział XIII. WIERNOŚĆ
  • 1. Moralny obowiązek wierności
  • 2. Wierność w znaczeniu ścisłym i szerszym wierność i stałość
  • 3. Wierność w znaczeniu szerszym
  • 4. Wierność w znaczeniu ścisłym
  • 5. Zachowywanie miłości jako swoisty rodzaj wierności
  • 6. Stałość jako fundament i istotowy rys wierności
  • 7. Prawdziwa wierność i fałszywa stałość
  • 8. Inne istotowe rysy wierności
  • 8.1. Wierność i niepoddawanie się wpływom
  • 8.2. Wierność i patrzenie na drugiego od wewnątrz
  • 8.3. Gotowość do ponoszenia ofiar i wierność
  • 8.4. Wierność i nadzieja
  • 8.5. Wierność i wiara w ukochaną osobę
  • 9. Fałszywa wierność
  • 10. Wierność i wyłączność
  • 11. Wierność w miłości małżeńskiej
  • 12. Wierność w przyjaźni
  • 13. Podsumowanie. Moralna cnota wierności w miłości
• Rozdział XIV. ORDO AMORIS
  • 1. Ordo amoris w znaczeniu szerszym
  • 2. Ordo amoris w znaczeniu ścisłym
  • 3. Czynniki odgrywające pewną rolę przy ustalaniu ordo amoris
  • 3.1. Pozycja określonego dobra w hierarchii wartości obiektywna wartość miłowania osoby
  • 3.2. Obiektywne przyporządkowanie
  • 3.3. Jednostronne przyporządkowanie jakiejś osoby względem nas jej miłość do nas
  • 3.4. Kategorialna specyfika miłości
  • 4. Miłość małżeńska i małżeństwo
  • 5. Miłość przyjacielska
  • 6. Miłość rodziców do dzieci
  • 7. Faworyzowanie kochanych osób wynikające z ordo amoris w odróżnieniu od nieuprawnionego dawania im pierwszeństwa
• Podsumowanie. TRZY RODZAJE ODDAWANIA SIEBIE W MIŁOŚCI
• BIBLIOGRAFIA (wybór)
• Przypisy

pokaż cały spis treści

ukryj recenzje