Biochemia sportowa

Spis treści książki

• Okładka
• Strona tytułowa
• Strona redakcyjna
• Spis treści
• Autorzy
• Przedmowa
• Słowo wstępne Profesora Cezarego Cybulskiego
• Słowo wstępne Profesora Andrzeja Klimka
• Słowo wstępne Profesora Adama Zająca
• 1. Chemiczne podstawy biochemii Beata ŁUBKOWSKA
  • 1.1. Materia
    • 1.1.1. Budowa atomu
    • 1.1.2. Pierwiastki i izotopy
    • 1.1.3. Związki chemiczne
    • 1.1.4. Rodniki
  • 1.2. Wiązania chemiczne
    • 1.2.1. Wiązanie jonowe
    • 1.2.2. Wiązanie kowalencyjne niespolaryzowane i spolaryzowane
    • 1.2.3. Wiązanie wodorowe
  • 1.3. Mieszaniny
    • 1.3.1. Roztwory, koloidy, zawiesiny
    • 1.3.2. Stężenie roztworów
    • 1.3.3. Reakcje chemiczne
    • 1.3.4. Procesy równowagowe
    • 1.3.5. Dysocjacja związków w wodzie
  • 1.4. Skala pH
    • 1.4.1. Kwasy i zasady
    • 1.4.2. Systemy buforowe
  • 1.5. Budowa organizmów żywych
    • 1.5.1. Substancje biologiczne
    • 1.5.2. Składniki odżywcze
    • 1.5.3. Struktura komórki
• 2. Metabolizm Maciej PAWLAK, Tomasz PODGÓRSKI
  • 2.1. Energia stały element reakcji chemicznych
    • 2.1.1. Obieg energii w przyrodzie
    • 2.1.2. Układy biologiczne i prawa termodynamiki
    • 2.1.3. Specyfika przebiegu reakcji metabolicznych
    • 2.1.4. Dwa typy przemian energetycznych
    • 2.1.5. Anabolizm i katabolizm
  • 2.2. Biochemiczne podstawy przemiany materii
  • 2.3. Adenozynotrifosforan (ATP) i inne związki bogate w energię
    • 2.3.1. Funkcje adenozynotrifosforanu w organizmie
    • 2.3.2. Struktura i funkcja nukleotydów
  • 2.4. Utlenianie i redukcja
    • 2.4.1. Struktura i funkcja dinukleotydów
    • 2.4.2. Dinukleotyd nikotynamidoadeninowy
    • 2.4.3. Dinukleotyd flawinoadeninowy
    • 2.4.4. Fosforan dinukleotydu nikotynamidoadeninowego (NADPH)
    • 2.4.5. Budowa i rola koenzymu A (CoA lub CoA-SH)
  • 2.5. Jak i na co organizm pozyskuje i wydatkuje energię?
    • 2.5.1. Na co zużywana jest energia?
• 3. Aminokwasy, białka i ich metabolizm Tomasz PODGÓRSKI, Ewa SADOWSKA-KRĘPA
  • 3.1. Aminokwasy podstawowe cegiełki budowy i funkcjonowania organizmu
    • 3.1.1. Budowa i funkcje
    • 3.1.2. Podział
  • 3.2. Aminokwasy w sporcie
    • 3.2.1. BCAA
    • 3.2.2. Glutamina
    • 3.2.3. Arginina
    • 3.2.4. Beta-alanina
    • 3.2.5. Cytrulina i ornityna
    • 3.2.6. Inne aminokwasy
  • 3.3. Wiązanie peptydowe
  • 3.4. Białka budowa i rola
    • 3.4.1. Struktury przestrzenne białek
    • 3.4.2. Właściwości białek
    • 3.4.3. Funkcje peptydów i białek
    • 3.4.4. Rola białek w skurczu mięśni
    • 3.4.5. Rola hemoglobiny i mioglobiny w zaopatrzeniu tkanek w tlen
  • 3.5. Enzymy
    • 3.5.1. Budowa
    • 3.5.2. Klasyfikacja
    • 3.5.3. Izoenzymy
    • 3.5.4. Regulacja aktywności
    • 3.5.5. Znaczenie w diagnostyce sportowej
  • 3.6. Proces trawienia białek i wchłanianie aminokwasów w jelitach
    • 3.6.1. Smak umami
    • 3.6.2. Trawienie
    • 3.6.3. Wchłanianie
  • 3.7. Przemiany aminokwasów
    • 3.7.1. Transaminacja
    • 3.7.2. Dekarboksylacja
    • 3.7.3. Deaminacja
  • 3.8. Obrót białek w organizmie i przemiana amoniaku w mocznik
  • 3.9. Zapotrzebowanie człowieka na białko
• 4. Kwasy nukleinowe i ekspresja genów Agata LEOŃSKA-DUNIEC, Monika MICHAŁOWSKA-SAWCZYN, Ewa BRZEZIAŃSKA-LASOTA, Kinga HUMIŃSKA-LISOWSKA, Paweł CIĘSZCZYK
  • 4.1. Przepływ informacji genetycznej
  • 4.2. Struktura DNA
    • 4.2.1. Nukleotydy jako podstawowe jednostki budujące DNA
    • 4.2.2. Polinukleotydowy łańcuch DNA
    • 4.2.3. Dwuniciowa helisa DNA
  • 4.3. Struktura i rodzaje RNA
    • 4.3.1. Informacyjny RNA
    • 4.3.2. Transportujący RNA
    • 4.3.3. Rybosomalny RNA
    • 4.3.4. Nowe rodzaje RNA
  • 4.4. Organizacja materiału genetycznego
  • 4.5. Kod genetyczny
  • 4.6. Budowa genomu
    • 4.6.1. Geny
  • 4.7. Replikacja DNA
  • 4.8. Zmienność genetyczna
  • 4.9. Transkrypcja
  • 4.10. Dojrzewanie mRNA
  • 4.11. Translacja
  • 4.12. Geny markerowe związane ze sportem
• 5. Węglowodany i lipidy Małgorzata CHARMAS, Ewa JÓWKO
  • 5.1. Węglowodany
    • 5.1.1. Cukry proste
    • 5.1.2. Cukry złożone
  • 5.2. Lipidy
    • 5.2.1. Kwasy tłuszczowe
    • 5.2.2. Lipidy proste
    • 5.2.3. Lipidy złożone
    • 5.2.4. Pochodne lipidów
• 6. Witaminy i minerały Urszula LEWANDOWSKA, Katarzyna OWCZAREK, Ewa BRZEZIAŃSKA-LASOTA
  • 6.1. Witaminy
    • 6.1.1. Witaminy rozpuszczalne w wodzie
    • 6.1.2. Witaminy rozpuszczalne w tłuszczach
  • 6.2. Składniki mineralne
    • 6.2.1. Makroelementy
    • 6.2.2. Mikroelementy
    • 6.2.3. Inne mikroelementy
• 7. Neuronalna kontrola aktywności mięśni szkieletowych Barbara MORAWIN, Agnieszka ZEMBROŃ-ŁACNY
  • 7.1. Unerwienie mięśni szkieletowych
  • 7.2. Jednostka motoryczna
  • 7.3. Receptory wewnątrzmięśniowe
  • 7.4. Receptory ścięgniste
  • 7.5. Złącze nerwowo-mięśniowe
    • 7.5.1. Struktura złącza nerwowo-mięśniowego
    • 7.5.2. Mechanizm przekaźnictwa sygnału w złączu nerwowo-mięśniowym
  • 7.6. Potencjał spoczynkowy i czynnościowy włókna mięśniowego
• 8. Aktywność mięśni szkieletowych Barbara MORAWIN, Agnieszka ZEMBROŃ-ŁACNY
  • 8.1. Struktura komórki mięśniowej
  • 8.2. Ślizgowy model skurczu mięśni szkieletowych
  • 8.3. Bioenergetyka skurczu mięśni szkieletowych
  • 8.4. Rodzaje skurczu mięśni szkieletowych
  • 8.5. Siła rozwijana przez mięśnie szkieletowe
  • 8.6. Zmęczenie mięśni szkieletowych
• 9. Metabolizm wysiłkowy Magdalena WIĘCEK
  • 9.1. Charakterystyka rodzajów wysiłku fizycznego
    • 9.1.1. Intensywność wysiłków dynamicznych
    • 9.1.2. Intensywność wysiłków statycznych
    • 9.1.3. Charakterystyka metabolizmu wysiłkowego
  • 9.2. Regulacja metabolizmu wysiłkowego
    • 9.2.1. Regulacja alosteryczna
    • 9.2.2. Sprzężenie zwrotne ujemne
    • 9.2.3. Modyfikacja kowalencyjna
    • 9.2.4. Zmiana stężenia substratu
    • 9.2.5. Zmiana stężenia enzymu
    • 9.2.6. Regulacja nerwowa i hormonalna
  • 9.3. Badania naukowe techniki laboratoryjne w badaniach metabolizmu wysiłkowego
• 10. Związki o wysokim potencjale przenoszenia fosforanów Ewa BAKOŃSKA-PACOŃ, Eugenia MURAWSKA-CIAŁOWICZ
  • 10.1. Charakterystyka związków wysokoenergetycznych
  • 10.2. Przemiany ATP-ADP i cykl ATP-ADP w czasie wysiłku fizycznego
    • 10.2.1. Cykl ATP-ADP w wysiłku fizycznym
  • 10.3. Fosfokreatyna i jej udział w skurczu mięśniowym
  • 10.4. Nieinwazyjne metody obserwacji metabolizmu wysiłkowego
  • 10.5. Reakcja kinazy adenylanowej (miokinazowa)
    • 10.5.1. Udział AMP w regulacji metabolizmu w wysiłku fizycznym
  • 10.6. Przemiany puryn w wysiłkach o wysokiej intensywności
• 11. Metabolizm węglowodanów Tomasz PODGÓRSKI, Maciej PAWLAK
  • 11.1. Biochemiczne aspekty trawienia i wchłaniania węglowodanów
    • 11.1.1. Trawienie węglowodanów
    • 11.1.2. Transporty przezbłonowe węglowodanów
    • 11.1.3. Smak słodki
  • 11.2. Przemiany węglowodanów w organizmie
    • 11.2.1. Cukrzyca jako przykład zaburzeń przemian węglowodanów
    • 11.2.2. Wskaźniki biochemiczne charakteryzujące gospodarkę węglowodanową
  • 11.3. Synteza węglowodanów (glukoneogeneza)
  • 11.4. Magazynowanie węglowodanów w organizmie
    • 11.4.1. Synteza glikogenu
    • 11.4.2. Ładowanie węglowodanami (carbo loading)
    • 11.4.3. Rozkład glikogenu (glikogenoliza)
  • 11.5. Glukoza podstawowy substrat energetyczny sportowca
    • 11.5.1. Glikoliza element wspólny dla przemian aerobowych i anaerobowych
    • 11.5.2. Rola mitochondriów w metabolizmie węglowodanów
    • 11.5.3. Dekarboksylacja oksydacyjna
    • 11.5.4. Cykl Krebsa
    • 11.5.5. Fosforylacja substratowa
    • 11.5.6. Fosforylacja oksydacyjna
  • 11.6. Anaerobowe losy glukozy
    • 11.6.1. Redukcja pirogronianu
    • 11.6.2. Mleczan
    • 11.6.3. Cykl Corich
    • 11.6.4. Jak usunąć mleczan z mięśni po wysiłku?
  • 11.7. Szlak pentozofosforanowy
  • 11.8. Metabolizm fruktozy
  • 11.9. Metabolizm galaktozy
  • 11.10. Bilans energetyczny przemian węglowodanów
  • 11.11. Wskaźniki diagnostyczne z obszaru metabolizmu węglowodanów istotne dla sportowca
• 12. Metabolizm tłuszczów a wysiłek fizyczny Eugenia MURAWSKA-CIAŁOWICZ, Ewa BAKOŃSKA-PACOŃ
  • 12.1. Trawienie, wchłanianie i dystrybucja tłuszczów
    • 12.1.1. Trawienie tłuszczów
    • 12.1.2. Wchłanianie tłuszczów
    • 12.1.3. Dystrybucja triglicerydów
  • 12.2. Synteza triglicerydów w tkance tłuszczowej
  • 12.3. Lipoliza
    • 12.3.1. Wysiłek fizyczny a lipoliza w tkance tłuszczowej
    • 12.3.2. Wysiłek fizyczny a lipoliza triglicerydów mięśni szkieletowych
    • 12.3.3. Losy produktów lipolizy
  • 12.4. Degradacja kwasów tłuszczowych
    • 12.4.1. Zysk energetyczny utleniania kwasów tłuszczowych
    • 12.4.2. Degradacja nienasyconych kwasów tłuszczowych
    • 12.4.3. Ketogeneza
  • 12.5. Synteza kwasów tłuszczowych (lipogeneza de novo)
  • 12.6. Wpływ wysiłku fizycznego na metabolizm lipidów
    • 12.6.1. Wpływ wysiłku na utlenianie kwasów tłuszczowych w mięśniach
    • 12.6.2. Zmiany stężenia lipidów podczas i po wysiłku fizycznym
  • 12.7. Zasoby tłuszczu w organizmie
    • 12.7.1. Biała tkanka tłuszczowa
    • 12.7.2. Brunatna tkanka tłuszczowa
    • 12.7.3. Różowa tkanka tłuszczowa
  • 12.8. Lipoproteiny osocza
    • 12.8.1. Apoproteiny
    • 12.8.2. Metabolizm lipoprotein
  • 12.9. Profil lipidowy (lipidogram)
  • 12.10. Wpływ wysiłku na parametry lipidogramu
• 13. Metabolizm białek a wysiłek fizyczny Anna ONISZCZUK, Agnieszka KACZMAREK, Ewa BAKOŃSKA-PACOŃ, Eugenia MURAWSKA-CIAŁOWICZ
  • 13.1. Procesy degradacji białek pokarmowych
  • 13.2. Zawartość białka w organizmie
  • 13.3. Przemiany białek
    • 13.3.1. Wpływ wysiłku na przemiany białek
    • 13.3.2. Degradacja aminokwasów
    • 13.3.3. Synteza aminokwasów
    • 13.3.4. Wpływ wysiłku na metabolizm aminokwasów w mięśniach szkieletowych
    • 13.3.5. Wpływ wysiłku na metabolizm aminokwasów w wątrobie
  • 13.4. Cykl mocznikowy
  • 13.5. Stężenie aminokwasów, amoniaku i mocznika w osoczu podczas wysiłku fizycznego
  • 13.6. Udział białek w wydatkowaniu energii podczas wysiłku fizycznego
  • 13.7. Wpływ treningu na przemiany białek
    • 13.7.1. Trening oporowy
    • 13.7.2. Trening wytrzymałościowy
• 14. Wpływ treningu na ekspresję genów Kinga HUMIŃSKA-LISOWSKA, Jan MIESZKOWSKI, Agata LEOŃSKA-DUNIEC, Ewa BRZEZIAŃSKA-LASOTA, Paweł CIĘSZCZYK
  • 14.1. Specyficzność odpowiedzi organizmu na wysiłek fizyczny
  • 14.2. Etapy kontroli ekspresji genów
  • 14.3. Regulacja ekspresji genów w świetle wysiłku fizycznego i treningu sportowego
  • 14.4. Zmiany kinetyki powstawania produktów ekspresji genów w świetle wysiłku fizycznego
  • 14.5. Molekularne podłoże adaptacji do wysiłku fizycznego
    • 14.5.1. Adaptacje w treningu zdrowotnym
    • 14.5.2. Adaptacje w treningu sportowym
    • 14.5.3. Adaptacje w treningu wytrzymałościowym
    • 14.5.4. Adaptacje w treningu siłowym
  • 14.6. Mechanizmy epigenetyczne w regulacji ekspresji genów indukowanej wysiłkiem fizycznym
    • 14.6.1. Metylacja DNA
    • 14.6.2. Modyfikacja histonów
    • 14.6.3. Niekodujący RNA
  • 14.7. Wysiłek fizyczny a OMIKA
    • 14.7.1. Genomika i epigenomika
    • 14.7.2. Transkryptomika
    • 14.7.3. Proteomika
    • 14.7.4. Metabolomika i lipidomika
• 15. Kontrola regulacji metabolicznej w wysiłku o wysokiej intensywności Ewa SADOWSKA-KRĘPA, Ilona POKORA
  • 15.1. Definicja wysiłku o wysokiej intensywności
  • 15.2. Systemy energetyczne wykorzystywane w wysiłku o wysokiej intensywności
    • 15.2.1. System fosfagenowy
    • 15.2.2. Rozpad glikogenu i glikoliza beztlenowa
    • 15.2.3. Reakcja miokinazowa
  • 15.3. Regulacja metabolizmu w wysiłku o wysokiej intensywności
  • 15.4. Wpływ odżywiania na funkcjonowanie organizmu
    • 15.4.1. Kreatyna
    • 15.4.2. Substancje alkalizujące
    • 15.4.3. Kofeina
    • 15.4.4. -alanina
  • 15.5. Wpływ treningu na poziom adaptacji
  • 15.6. Mechanizmy odpowiedzialne za zmęczenie w wysiłku o wysokiej intensywności
    • 15.6.1. Obniżenie poziomu ATP
    • 15.6.2. Wzrost nieorganicznego fosforanu (Pi)
    • 15.6.3. Wzrost stężenia LA i jonów H+
• 16. Kontrola metabolizmu w wysiłkach wytrzymałościowych Ilona POKORA, Ewa SADOWSKA-KRĘPA
  • 16.1. Definicja i modele wysiłków wytrzymałościowych
    • 16.1.1. Wpływ intensywności ćwiczeń na wykorzystanie źródeł węglowodanowo-tłuszczowych
    • 16.1.2. Wpływ czasu trwania ćwiczeń na wykorzystanie źródeł węglowodanowo-tłuszczowych
  • 16.2. Przegląd regulacji metabolicznych w wysiłkach wytrzymałościowych
    • 16.2.1. Szlaki metabolizmu węglowodanów (CHO)
    • 16.2.2. Wykorzystanie metabolizmu lipidów w wysiłkach wytrzymałościowych
    • 16.2.3. Wykorzystanie białek w wysiłkach wytrzymałościowych
  • 16.3. Wpływ stanu odżywiania na wykorzystanie źródeł węglowodanowo-tłuszczowych podczas wysiłku wytrzymałościowego
    • 16.3.1. Znaczenie przyjmowania CHO przed i w trakcie ćwiczeń
    • 16.3.2. Przyjmowanie lipidów, adaptacja tłuszczowa
  • 16.4. Wpływ stanu wytrenowania na wykorzystanie źródeł węglowodanowo-tłuszczowych
    • 16.4.1. Wpływ stanu wytrenowania na metabolizm węglowodanów
    • 16.4.2. Wpływ stanu wytrenowania na metabolizm lipidów
    • 16.4.3. Wpływ stanu wytrenowania na metabolizm białek
  • 16.5. Mechanizm zmęczenia w wysiłku wytrzymałościowym
    • 16.5.1. Zmęczenie ośrodkowe
    • 16.5.2. Zmęczenie obwodowe (mięśniowe)
• 17. Biochemia sportu w zdrowiu i chorobie Anna GRZYWACZ, Violetta DZIEDZIEJKO, Monika RAĆ, Agnieszka BOROŃ, Paweł CIĘSZCZYK
  • 17.1. Zdrowie, choroba i ćwiczenia fizyczne
  • 17.2. Układ sercowo-naczyniowy
    • 17.2.1. Adaptacja mięśnia sercowego i układu naczyniowego do treningu
    • 17.2.2. Ćwiczenia fizyczne a schorzenia sercowo-naczyniowe
  • 17.3. Cukrzyca choroba cywilizacyjna naszych czasów
    • 17.3.1. Biochemia cukrzycy
    • 17.3.2. Powikłania cukrzycy
    • 17.3.3. Wysiłek fizyczny w cukrzycy podstawy biochemiczne i kliniczne
  • 17.4. Otyłość jako stan zagrażający zdrowiu i życiu
    • 17.4.1. Szkodliwy wpływ otyłości na organizm człowieka aspekty biologiczny i kliniczny
    • 17.4.2. Ćwiczenia fizyczne u pacjentów z otyłością
  • 17.5. Choroby onkologiczne w kontekście wysiłku fizycznego
  • 17.6. Osteoporoza a wysiłek fizyczny
    • 17.6.1. Mechanizm zmian patologicznych w osteoporozie
    • 17.6.2. Rola ćwiczeń fizycznych w osteoporozie
  • 17.7. Choroby psychiczne a wysiłek fizyczny
  • 17.8. Uzależnienia a wysiłek fizyczny
  • 17.9. Konsekwencje braku aktywności fizycznej konteksty biochemiczny i kliniczny
  • 17.10. Wysiłek fizyczny jako recepta na długie życie
  • 17.11. Korzyści z aktywności fizycznej
  • 17.12. Podsumowanie
• 18. Biochemiczne monitorowanie wysiłku i treningu fizycznego Magdalena WIĘCEK
  • 18.1. Cele analizy biochemicznej
  • 18.2. Materiał biologiczny
    • 18.2.1. Różnica między osoczem a surowicą krwi
  • 18.3. Markery biochemiczne
  • 18.4. Zakresy referencyjne
    • 18.4.1. Metoda pomiaru
    • 18.4.2. Populacja referencyjna
• 19. Gospodarka żelazem Magdalena WIĘCEK
  • 19.1. Żelazo
  • 19.2. Transferyna
    • 19.2.1. Całkowita zdolność wiązania żelaza
    • 19.2.2. Wysycenie transferyny żelazem
    • 19.2.3. Rozpuszczalny receptor transferyny
  • 19.3. Ferrytyna
  • 19.4. Hemoglobina
    • 19.4.1. Hemokoncentracja i hemodylucja
  • 19.5. Niedobór żelaza
• 20. Metabolity Ewa JÓWKO, Andrzej KLUSIEWICZ
  • 20.1. Mleczan
    • 20.1.1. Ocena wydolności anaerobowej kwasomlekowej
    • 20.1.2. Ocena wydolności tlenowej
    • 20.1.3. Planowanie programu treningowego
  • 20.2. Glukoza
  • 20.3. Profil lipidowy
    • 20.3.1. Cholesterol
    • 20.3.2. Triacyloglicerole
    • 20.3.3. Profil lipidowy a aktywność fizyczna
  • 20.4. Glicerol
  • 20.5. Mocznik
  • 20.6. Amoniak
  • 20.7. Kwas moczowy
  • 20.8. Kreatynina
  • 20.9. Glutation
• 21. Enzymy i hormony Magdalena DZITKOWSKA-ZABIELSKA, Aleksandra BOJARCZUK, Paweł CIĘSZCZYK
  • 21.1. Wstęp
  • 21.2. Kinaza kreatynowa
  • 21.3. -glutamylotransferaza
  • 21.4. Enzymy antyoksydacyjne
  • 21.5. Hormony steroidowe
  • 21.6. Kortyzol
  • 21.7. Testosteron
  • 21.8. Insulina
  • 21.9. Syndrom przetrenowania
  • 21.10. Podsumowanie

pokaż cały spis treści

ukryj recenzje