Zastosowanie metod prawnoporównawczych w procesie tłumaczenia Przemysław Kusik

Spis treści książki

• Okładka
• Strona tytułowa
• Strona redakcyjna
• Spis treści
• Streszczenie
• Abstract
• 1. Wprowadzenie
• 2. Język prawa
  • 2.1. Język prawny, język prawniczy, języki okołoprawne, legal language
    • 2.1.1. Zalety i wady tradycyjnego podziału na język prawny i język prawniczy
    • 2.1.2. Język prawa jako odpowiednik terminu legal language
  • 2.2. Juryslingwistyka
    • 2.2.1. Rys historyczny badań nad językiem prawa
    • 2.2.2. Kontrowersje wokół nazewnictwa i uzasadnienie wyboru terminu juryslingwistyka
  • 2.3. Istota języka prawa prawo jako zjawisko językowe
    • 2.3.1. Język prawa jako substrat prawa i składnik kultury
    • 2.3.2. Pytanie o istnienie prawa bez języka i poza językiem
    • 2.3.3. Wielowymiarowość związku prawa i języka
  • 2.4. Język prawa a języki specjalistyczne
    • 2.4.1. Pojęcie język specjalistyczny
    • 2.4.2. Język prawa a języki specjalistyczne w literaturze
    • 2.4.3. Język prawa jako specyficzny język specjalistyczny
  • 2.5. Funkcje języka prawa
    • 2.5.1. Funkcja performatywna
    • 2.5.2. Funkcja przekazywania komunikatów prawnych
    • 2.5.3. Funkcja umacniania autorytetu prawa
    • 2.5.4. Funkcja wzmacniania poczucia wspólnoty zawodowej
    • 2.5.5. Funkcja polityki językowej
    • 2.5.6. Funkcja kulturowa
  • 2.6. Cechy charakterystyczne języka prawa
    • 2.6.1. Preskryptywność
    • 2.6.2. Ścisły związek z kulturą
    • 2.6.3. Dokładność i precyzja
    • 2.6.4. Zwięzłość a rozwlekłość tekstów
    • 2.6.5. Uniwersalizm i zdystansowanie
    • 2.6.6. Systemowość
    • 2.6.7. Struktura i formalizm tekstów
    • 2.6.8. Inne cechy języka prawa
    • 2.6.9. Wpływ cech języka prawa na jego zrozumiałość
  • 2.7. Terminologia prawa
    • 2.7.1. Terminologia prawa a terminologia innych dziedzin
    • 2.7.2. Termin, pojęcie, referent
    • 2.7.3. Termin języka prawa
    • 2.7.4. Terminy a inne słowa występujące w języku prawa
  • 2.8 Niedookreśloność prawa i języka prawa
    • 2.8.1. Definicja niedookreśloności
    • 2.8.2. Niedookreśloność językowa a niedookreśloność prawna
    • 2.8.3. Typy niedookreśloności
  • 2.9. Polski język prawa i angielski język prawa
    • 2.9.1. Specyfika polskiego języka prawa
    • 2.9.2. Specyfika angielskiego języka prawa
    • 2.9.3. Polski język prawa i angielski język prawa krótkie porównanie
    • 2.9.4. Język polski i język angielski jako języki prawa Unii Europejskiej
  • 2.10. Podsumowanie
• 3. Tłumaczenie prawnicze
  • 3.1. Tłumaczenie prawnicze jako przekład specjalistyczny
    • 3.1.1. Problem nazwy w języku polskim
    • 3.1.2. Definicja i zakres tłumaczenia prawniczego
    • 3.1.3. Tłumaczenie intrasystemowe i intersystemowe
    • 3.1.4. Podstawowy podział przekładu
    • 3.1.5. Przekład specjalistyczny
    • 3.1.6. Szczególny charakter tłumaczenia prawniczego
  • 3.2. Rozwój historyczny tłumaczenia prawniczego i translatoryki prawniczej
    • 3.2.1. Między tłumaczeniem dosłownym a co-draftingiem
    • 3.2.2. Tłumaczenie prawnicze od starożytności do XIX w.
    • 3.2.3. Tłumaczenie prawnicze przełomu XIX i XX w.
    • 3.2.4. Doświadczenie Kanady
    • 3.2.5. Współczesne doktryny tłumaczenia prawniczego
    • 3.2.6. Tłumaczenie prawnicze w Unii Europejskiej
    • 3.2.7. Współczesne badania nad tłumaczeniem prawniczym
    • 3.2.8. Polska translatoryka prawnicza
  • 3.3. Tłumaczenie prawnicze jako akt komunikacji
    • 3.3.1. Akt komunikacji
    • 3.3.2. Komunikacja prawnicza
    • 3.3.3. Ujęcia tłumaczenia jako aktu komunikacji
    • 3.3.4. Sytuacja komunikacyjna tłumaczenia prawniczego
      • 3.3.4.1. Autor tekstu źródłowego
      • 3.3.4.2. Cechy tekstu źródłowego
      • 3.3.4.3. Tłumacz
      • 3.3.4.4. Wybór strategii tłumaczeniowej
      • 3.3.4.5. Ograniczenia zewnętrzne w pracy tłumacza
      • 3.3.4.6. Zasady w pracy tłumacza
      • 3.3.4.7. Techniki tłumaczeniowe
  • 3.4. Cel tłumaczenia prawniczego a funkcja produktu przekładu
    • 3.4.1. Teoria skoposu
    • 3.4.2. Skopos w tłumaczeniu prawniczym
    • 3.4.3. Postulat rozróżnienia skoposu i celu tłumaczenia prawniczego
    • 3.4.4. Poglądy na cel tłumaczenia prawniczego w literaturze
    • 3.4.5. Przekazanie sensu prawnego jako cel tłumaczenia prawniczego
  • 3.5. Ekwiwalencja w tłumaczeniu prawniczym
    • 3.5.1. Pojęcie ekwiwalencji terminologicznej w tłumaczeniu prawniczym
    • 3.5.2. Podstawowa miara akceptowalności potencjalnych ekwiwalentów tłumaczeniowych
    • 3.5.3. Strategie tłumaczeniowe i rodzaje ekwiwalencji
      • 3.5.3.1. Ekwiwalencja formalna i dynamiczna, ekwiwalenty językowe i naturalne
      • 3.5.3.2. Postulat stosowania ekwiwalencji dynamicznej (funkcjonalnej) w tłumaczeniu prawniczym
      • 3.5.3.3. Postulat stosowania ekwiwalencji formalnej w tłumaczeniu prawniczym
      • 3.5.3.4. Wybór strategii: między udomowieniem a egzotyzacją
    • 3.5.4. Rodzaje ekwiwalentów tłumaczeniowych i sposoby ich poszukiwania oraz tworzenia
      • 3.5.4.1. Ekwiwalenty naturalne
      • 3.5.4.2. Ekwiwalenty seminaturalne
      • 3.5.4.3. Ekwiwalenty opisowe (parafrazy)
      • 3.5.4.4. Terminy neutralne
      • 3.5.4.5. Zapożyczenia i neologizmy
  • 3.6. Problem przekładalności
    • 3.6.1. Poglądy o nieprzekładalności w tłumaczeniu prawniczym
    • 3.6.2. Poglądy o (ograniczonej) przekładalności w tłumaczeniu prawniczym
    • 3.6.3. Praktyczne rozumienie przekładalności
  • 3.7. Modele procesu tłumaczenia
    • 3.7.1. Model Tomaszkiewicz
    • 3.7.2. Model Dzierżanowskiej
    • 3.7.3. Model Newmarka
    • 3.7.4. Model przepływu pracy tłumaczeniowej wg norm ISO 17100 i ISO 20771
    • 3.7.5. Modele procesu tłumaczenia prawniczego w literaturze
    • 3.7.6. Zbiorczy schemat procesu tłumaczenia prawniczego
  • 3.8. Problemy terminologiczne w tłumaczeniu prawniczym
  • 3.9. Zewnętrzne oczekiwania wobec tłumacza prawniczego
  • 3.10. Tożsamość zawodowa i kompetencje tłumacza prawniczego
    • 3.10.1. Tłumacz, prawnik, komparatysta, lawyer-linguist
    • 3.10.2. Kompetencje tłumacza prawniczego
      • 3.10.2.1. Modele kompetencji tłumacza prawniczego w literaturze
      • 3.10.2.2. Nieostrość i niemierzalność kompetencji
      • 3.10.2.3. Subkompetencja prawnoporównawcza
  • 3.11. Problem interpretacji prawa przez tłumaczy
    • 3.11.1. Różne poglądy na działania interpretacyjne tłumaczy
    • 3.11.2. Tłumaczenie a rozstrzyganie wątpliwości wynikających z niedookreśloności
  • 3.12. Podsumowanie
• 4. Prawo porównawcze i jego związki z tłumaczeniem prawniczym
  • 4.1. Pojęcie prawa porównawczego i jego rozwój jako obszaru badawczego
    • 4.1.1. Kwestia nazwy prawo porównawcze
  • 4.1.2. Definicje prawa porównawczego
    • 4.1.3. Historia prawa porównawczego
      • 4.1.3.1. Starożytność i średniowiecze
      • 4.1.3.2. Czasy nowożytne
      • 4.1.3.3. Wiek XIX i początki współczesnego prawa porównawczego
      • 4.1.3.4. Kongres paryski
      • 4.1.3.5. Prawo porównawcze pierwszej połowy XX wieku
      • 4.1.3.6. Prawo porównawcze po II wojnie światowej
      • 4.1.3.7. Wiek XXI
    • 4.1.4. Prawo porównawcze dyscyplina czy metoda?
  • 4.2. Cele i zastosowania prawa porównawczego
    • 4.2.1. Cel poznawczy
    • 4.2.2. Komunikacja
    • 4.2.3. Edukacja prawnicza
    • 4.2.4. Wsparcie działalności legislacyjnej
    • 4.2.5. Narzędzie interpretacji
    • 4.2.6. Prawo porównawcze jako źródło prawa
    • 4.2.7. Harmonizacja i unifikacja prawa
    • 4.2.8. Prawo porównawcze jako wsparcie innych obszarów badawczych oraz tłumaczenia prawniczego
    • 4.2.9. Prawo porównawcze w aspekcie teoretycznym i stosowanym
  • 4.3. Poziomy badań prawnoporównawczych
    • 4.3.1. Makrokomparatystyka, mikrokomparatystyka, mezokomparatystyka
    • 4.3.2. Makrokonstrukty w prawie porównawczym
  • 4.4. Prawo porównawcze i przekład wobec przeszczepów prawnych
    • 4.4.1. Zjawisko przeszczepu prawnego
    • 4.4.2. Przeszczep czy transformacja?
    • 4.4.3. Przeszczepy prawne a tłumaczenie prawnicze
  • 4.5. Przekład jako narzędzie komparatystów
    • 4.5.1. Ignorowanie przekładu przez komparatystów
    • 4.5.2. Komparatyści wobec zawodowych tłumaczy
    • 4.5.3. Przekład jako przeszkoda dla działalności prawnoporównawczej
    • 4.5.4. Tłumaczenie jako składnik badań prawnoporównawczych
  • 4.6. Prawo porównawcze jako narzędzie tłumaczy
    • 4.6.1. Postrzeganie roli prawa porównawczego wśród przekładoznawców
      • 4.6.1.1. Literatura polska
      • 4.6.1.2. Literatura zagraniczna
      • 4.6.1.3. Krytyka zastosowania prawa porównawczego w tłumaczeniu prawniczym
      • 4.6.1.4. Tłumaczenie prawnicze jako realizacja prawa porównawczego?
    • 4.6.2. Badania terminologiczne nawiązujące do prawa porównawczego
    • 4.6.3. Badania prawnoporównawcze jako źródło informacji dla tłumaczy
    • 4.6.4. Odniesienia do metodologii prawa porównawczego w opracowaniach przekładoznawczych
      • 4.6.4.1. Dominacja metody funkcjonalnej
      • 4.6.4.2. Zastrzeżenia wobec metody funkcjonalnej
      • 4.6.4.3. Prawo porównawcze a analiza pojęć
      • 4.6.4.4. Nawiązania do makrokomparatystyki i mikrokomparatystyki
      • 4.6.4.5. Odniesienia do makrokonstruktów
      • 4.6.4.6. Nawiązania do teorii formantów prawnych
      • 4.6.4.7. Nawiązania do koncepcji immersji kulturowej i mentalności prawnej
    • 4.6.5. Trudności związane ze stosowaniem prawa porównawczego przez tłumaczy i rozwiązania alternatywne
  • 4.7. Proces tłumaczenia a proces badania prawnoporównawczego
    • 4.7.1. Przykładowe modele badań prawnoporównawczych
      • 4.7.1.1. Model Kischela
      • 4.7.1.2. Model de Cruza
      • 4.7.1.3. Model Eberlego
      • 4.7.1.4. Model Örücü
      • 4.7.1.5. Przykład analizy Legranda
    • 4.7.2. Odrębność tłumaczenia prawniczego i prawa porównawczego
  • 4.8. Podsumowanie
• 5. Metody prawa porównawczego
  • 5.1. Prawo porównawcze a metodologia nauk społecznych
    • 5.1.1. Schematy zrozumiałości jako narzędzie zdobywania wiedzy
    • 5.1.2. Pluralizm metodologiczny
    • 5.1.3. Metodologia prawa porównawczego
  • 5.2. Pojęcie metody i metody prawnoporównawczej
    • 5.2.1. Metoda i metoda badawcza
    • 5.2.2. Pojęcie metody w literaturze prawnoporównawczej
    • 5.2.3. Propozycja klasyfikacji metod prawnoporównawczych
  • 5.3. Zagadnienia porównywania jako metody ogólnej prawa porównawczego
    • 5.3.1. Perspektywa obserwatora
    • 5.3.2. Porównywanie w znaczeniu prawnoporównawczym
      • 5.3.2.1. Porównywanie jako metoda
      • 5.3.2.2. Domniemanie podobieństwa i domniemanie różnicy
      • 5.3.2.3. Tertium comparationis
    • 5.3.3. Prawo jako przedmiot porównywania
      • 5.3.3.1. Definicja prawa
      • 5.3.3.2. Prawo jako reguły
      • 5.3.3.3. Model realistyczny prawa
      • 5.3.3.4. Mentalności prawne
      • 5.3.3.5. Pojęcia prawne
      • 5.3.3.6. Systemy prawne
  • 5.4. Współczesne szczegółowe metody prawnoporównawcze
    • 5.4.1. Metoda funkcjonalna tradycyjnego prawa porównawczego
      • 5.4.1.1. Różne sposoby rozumienia funkcjonalizmu
      • 5.4.1.2. Koncepcja ekwiwalencji funkcjonalnej jako podstawowe założenie metody funkcjonalnej
      • 5.4.1.3. Dążenie do neutralności
      • 5.4.1.4. Metoda funkcjonalna a ustalanie lepszego prawa
      • 5.4.1.5. Ograniczenia metody funkcjonalnej
    • 5.4.2. Metoda strukturalna
      • 5.4.2.1. Podstawowe założenia metody strukturalnej
      • 5.4.2.2. Struktury systemów w myśli prawnej
      • 5.4.2.3. Metoda strukturalna a klasyfikacja systemów prawnych
      • 5.4.2.4. Ograniczenia metody strukturalnej
    • 5.4.3. Metoda hermeneutyczna
      • 5.4.3.1. Podstawowe założenia metody hermeneutycznej
      • 5.4.3.2. Immersja kulturowa
      • 5.4.3.3. Ograniczenia metody hermeneutycznej
    • 5.4.4. Nowe ujęcia metody funkcjonalnej
      • 5.4.4.1. Kontekstowe prawo porównawcze Kischela
      • 5.4.4.2. Funkcjonalizm interpretacyjny Michaelsa
      • 5.4.4.3. Badania w nurcie common core
    • 5.4.5. Metody socjologiczno-prawne
      • 5.4.5.1. Pojęcie kultury prawnej w ujęciu socjologiczno-prawnym
      • 5.4.5.2. Związek przyczynowo-skutkowy między prawem i społeczeństwem
      • 5.4.5.3. Zastosowanie socjologicznych metod jakościowych i ilościowych
      • 5.4.5.4. Ograniczenia metod socjologiczno-prawnych
    • 5.4.6. Metody liczbowe i statystyczne
      • 5.4.6.1. Metody tzw. liczbowego prawa porównawczego
      • 5.4.6.2. Prawo porównawcze a ekonomiczna analiza prawa
      • 5.4.6.3. Ograniczenia liczbowego prawa porównawczego
    • 5.4.7. Inne metody prawa porównawczego
  • 5.5. Analiza metod prawnoporównawczych z punktu widzenia potrzeb tłumaczenia prawniczego
    • 5.5.1. Swoboda czerpania przez tłumaczy z metod prawnoporównawczych
    • 5.5.2. Tłumaczenie prawnicze a porównywanie jako metoda ogólna prawa porównawczego
      • 5.5.2.1. Perspektywa tłumacza jako obserwatora obcego systemu prawnego
      • 5.5.2.2. Porównywanie jako punkt styczny między prawem porównawczym a tłumaczeniem prawniczym
      • 5.5.2.3. Przyjęcie prawnoporównawczej koncepcji prawa w tłumaczeniu prawniczym
    • 5.5.3. Adaptacja metod szczegółowych prawa porównawczego na potrzeby tłumaczenia prawniczego
      • 5.5.3.1. Adaptacja metody funkcjonalnej
      • 5.5.3.2. Adaptacja metody strukturalnej
      • 5.5.3.3. Adaptacja metody hermeneutycznej
      • 5.5.3.4. Metody socjologiczno-prawne, liczbowe i statystyczne
  • 5.6. Podsumowanie
• 6. Zastosowanie tłumaczeniowej analizy prawnoporównawczej w ramach polsko-angielskiego przekładu terminologii z zakresu prawa rzeczowego
  • 6.1. Uzupełniające zagadnienia metodologiczne
    • 6.1.1. Pojęcie użyteczności metod prawnoporównawczych
    • 6.1.2. Dane i przyjęte założenia
    • 6.1.3. Etapy procedury badawczej
    • 6.1.4. Ograniczenia badań i perspektywa badacza
  • 6.2. Analiza makrokomparatystyczna systemy prawne Polski, Anglii i Stanów Zjednoczonych
    • 6.2.1. Polski system prawny
    • 6.2.2. Tradycja civil law i jej mentalność prawna
    • 6.2.3. Angielski system prawny jako modelowy system common law
    • 6.2.4. Prawo amerykańskie
    • 6.2.5. Mentalność prawna tradycji common law
    • 6.2.6. Wstępne wnioski z analizy makrokomparatystycznej
  • 6.3. Analiza mezokomparatystyczna: prawo rzeczowe a property law
    • 6.3.1. Polskie prawo rzeczowe
      • 6.3.1.1. Prawo rzeczowe w znaczeniu przedmiotowym
      • 6.3.1.2. Prawo rzeczowe w znaczeniu podmiotowym
    • 6.3.2. Anglosaskie prawo rzeczowe (property law)
      • 6.3.2.1. Angielskie land law i personal property law
      • 6.3.2.2. Amerykańskie property law jako spadkobierca prawa angielskiego
    • 6.3.3. Spojrzenie z perspektywy porównawczego prawa rzeczowego
    • 6.3.4. Wstępne wnioski z analizy mezokomparatystycznej
  • 6.4. Analiza mikrokomparatystyczna
    • 6.4.1. Zidentyfikowane źródłowe terminy prawnorzeczowe wraz z ich ekwiwalentami tłumaczeniowymi w badanych tłumaczeniach
    • 6.4.2. Tłumaczeniowa analiza prawnoporównawcza na poziomie mikrokomparatystycznym: przykładowa analiza dziesięciu wybranych terminów
      • 6.4.2.1. Analiza dotycząca terminu źródłowego faktyczna władza
      • 6.4.2.2. Analiza dotycząca terminu źródłowego naruszyć własność
      • 6.4.2.3. Analiza dotycząca terminu źródłowego odłączenie
      • 6.4.2.4. Analiza dotycząca terminu źródłowego posiadanie samoistne
      • 6.4.2.5. Analiza dotycząca terminu źródłowego przedmiot własności państwowej
      • 6.4.2.6. Analiza dotycząca terminu źródłowego rzecz wspólna
      • 6.4.2.7. Analiza dotycząca terminu źródłowego służebność mieszkania
      • 6.4.2.8. Analiza dotycząca terminu źródłowego urządzenie
      • 6.4.2.9. Analiza dotycząca terminu źródłowego wydatki
      • 6.4.2.10. Analiza dotycząca terminu źródłowego znaki graniczne
    • 6.4.3. Podsumowanie analizy mikrokomparatystycznej dla wszystkich badanych terminów
  • 6.5. Omówienie wyników badań
    • 6.5.1. Różnice między badanymi tekstami tłumaczeń
    • 6.5.2. Zbiorcze wyniki weryfikacji ekwiwalentów tłumaczeniowych
    • 6.5.3. Obserwacje dotyczące zastosowania metod prawnoporównawczych w tłumaczeniu prawniczym
      • 6.5.3.1. Porównywanie jako metoda ogólna prawa porównawczego spostrzeżenia z badań
      • 6.5.3.2. Metoda funkcjonalna spostrzeżenia z badań
      • 6.5.3.3. Metoda strukturalna spostrzeżenia z badań
      • 6.5.3.4. Metoda hermeneutyczna spostrzeżenia z badań
    • 6.5.4. Problemy tłumaczeniowe a zastosowanie metod prawnoporównawczych
      • 6.5.4.1. Błędna ekstensja
      • 6.5.4.2. Błędna intensja
      • 6.5.4.3. Ryzyko błędnych skojarzeń
      • 6.5.4.4. Niespójność
      • 6.5.4.5. Błędy językowe
    • 6.5.5. Aspekty praktyczne tłumaczeniowej analizy prawnoporównawczej
      • 6.5.5.1. Grupowanie terminów do tłumaczeniowej analizy prawnoporównawczej
      • 6.5.5.2. Ścisły związek tłumaczeniowej analizy prawnoporównawczej z analizą (jurys)lingwistyczną
      • 6.5.5.3. Anglojęzyczna terminologia common law i civil law
      • 6.5.5.4. Czasochłonność a elastyczność
    • 6.5.6. Potencjał alternatywnych źródeł informacji
      • 6.5.6.1. Trudność ustalenia kontekstu
      • 6.5.6.2. Wielość potencjalnych ekwiwalentów
  • 6.6. Podsumowanie
• 7. Zakończenie
  • 7.1. Weryfikacja hipotez i udzielenie odpowiedzi na postawione pytania badawcze
  • 7.2. Wnioski końcowe
    • 7.2.1. Prawo porównawcze a tłumaczenie prawnicze korzyści płynące z autonomii
    • 7.2.2. Metody prawnoporównawcze zaadaptowane na potrzeby tłumaczenia prawniczego
    • 7.2.3. Model tłumaczeniowej analizy prawnoporównawczej
    • 7.2.4. Subkompetencja prawnoporównawcza jako źródło umiejętności i wiedzy do prowadzenia tłumaczeniowej analizy porównawczej
    • 7.2.5. Ograniczenia dotyczące wyciągniętych wniosków
    • 7.2.6. Kierunki dalszych badań
    • 7.2.7. Prawo porównawcze jako pluralist toolbox
• Bibliografia
  • 2. Orzeczenia
  • 2. Orzeczenia
  • 3. Pozycje książkowe
  • 4. Prace dyplomowe
  • 5. Artykuły i rozdziały w pracach
  • 6. Słowniki, glosariusze, encyklopedie i bazy prawnicze
  • 7. Dokumenty
  • 8. Strony internetowe
• Przypisy

pokaż cały spis treści

ukryj recenzje