Przywracanie pamięci. Polscy psychiatrzy XX wieku orientacji psychoanalitycznej

Kim byli Ludwig Jekels, Eugenia Sokolnicka, Ludwika Karpińska, Adam Wizel, Maurycy Bornsztajn, Jan Nelken, Roman Markuszewicz, Gustaw Bychowski, Salomea Kempner? Są to dzisiaj w rodzimym środowisku naukowym nazwiska zupełnie nieznane, a jeśli nawet ktoś słyszał o niektórych z nich, jest to zazwyczaj wiedza dość ogólnikowa. Książka wpisuje się w zapoczątkowany u nas w latach 90. nurt przywracania pamięci o wybitnych przedstawicielach polskiej nauki w XX w., których oryginalny dorobek został w czasach PRL-u niemal całkowicie zapoznany. W tym wypadku chodzi o przedstawicieli polskiej psychiatrii, psychoterapii i psychologii orientacji psychoanalitycznej, którzy w okresie zaborów i międzywojnia byli czołowymi specjalistami w tych dziedzinach, ciesząc się ogromnym autorytetem. Znalazły się w niej również eseje o Helenie Deutsch i Hannie Segal, które emigrując w młodych latach, zrobiły później imponującą karierę w ruchu psychoanalitycznym. Do końca życia jednak zachowały żywe związki z krajem i polską tożsamość kulturową.

Artykuły zawarte w tej książce są w większości pierwszymi całościowymi omówieniami naukowego dorobku wspomnianych autorów. O specyfice tekstów stanowi to, że nacisk został w nich położony na kluczowe miejsce, jakie zajmowały w poszczególnych dorobkach inspiracje psychoanalityczne. Zarazem podkreśla się w nich istotną rolę, jaką w życiu i działalności tych psychiatrów i psychologów odgrywał kontekst społeczno-kulturowy i polityczny, w którym działali, jak też ich – w przytłaczającej większości – żydowskie pochodzenie. Wiele z tych biografii to biografie tragiczne, naznaczone traumami wojennymi, Holokaustem i klątwą rzuconą na psychoanalizę w powojennej komunistycznej Polsce.