Problem autorytetu z perspektywy psychologicznej

Dlaczego w późnej nowoczesności, jak twierdzi Anthony Giddens (2006), brakuje niepodważalnych autorytetów? Czy autorytet jest kategorią obiektywizowaną przez określone działania? Jakie jest ryzyko nadmiernego posłuszeństwa wobec autorytetu? Treści przedstawione w artykule są próbą odpowiedzi na pytania związane z naturą autorytetu, jego tworzeniem oraz konsekwencjami oddziaływania. W pierwszej części przedstawiono analizę omawianego pojęcia, które odnosi się zarówno do cechy osobowej, zjawiska społecznego, jak i relacji interpersonalnej. W części drugiej omówiono procesy psychiczne uczestniczące w powstawaniu autorytetu, akcentując jego subiektywny aspekt związany ze spostrzeganiem społecznym i atrybucją, a także mechanizmy kształtujące siłę oddziaływania autorytetu. Trzecia część artykułu poświęcona jest typologii autorytetów. Zwrócono w niej uwagę na nieprecyzyjność takich terminów jak autorytet pozorny i ujarzmiający. W kolejnych dwóch częściach tekstu poruszono problematykę autorytaryzmu i dogmatyzmu.

Why is that, as asserted by Anthony Giddens (2006), late modernity lacks unquestionable authority? Is authority a category objectivised by certain actions? What is the risk of excessive obedience to authority? The article attempts to answer questions associated with the nature of authority, its creation and consequences of its use. Section one contains an analysis of the issue in question, which refers to the personal characteristic, social phenomenon as well as interpersonal relation. Section two discusses the psychological processes involved in the creation of authority, emphasising its subjective aspect associated with social cognition and attribution as well as the mechanisms shaping the power of authority. The third section is dedicated to authority typology. Attention is drawn to the ambiguity of terminology like apparent authority and restrictive authority. The two subsequent sections of the text deal with the issues of authoritarianism and dogmatism.