Medycyna paliatywna Krystyna de Walden-Gałuszko, Aleksandra Ciałkowska-Rysz

Spis treści książki

Przedmowa XX 1. PODSTAWOWE POJĘCIA MEDYCYNY PALIATYWNEJ. FILOZOFIA POSTĘPOWANIA W OPIECE PALIATYWNEJ. PODMIOTOWOŚĆ CHOREGO Jadwiga Pyszkowska 1 Propedeutyka medycyny paliatywnej 1 Filozofia postępowania w opiece paliatywnej 3 Podmiotowość chorego 5 Piśmiennictwo 7 2. ORGANIZACJA OPIEKI PALIATYWNEJ Aleksandra Ciałkowska-Rysz 9 Definicja opieki paliatywnej i medycyny paliatywnej 9 Zespół interdyscyplinarny 10 Formy organizacyjne opieki paliatywnej oraz ich finansowanie w Polsce 11 Kwalifikacja pacjentów do opieki paliatywnej 14 Ważne dokumenty dotyczące opieki paliatywnej 15 Procedury medyczne z mające zastosowanie w opiece paliatywnej 17 Piśmiennictwo 28 3. REAKCJE I POTRZEBY PSYCHICZNIE CHORYCH. PRZYSTOSOWANIE DO CHOROBY Krystyna de Walden-Gałuszko 31 Potrzeby psychiczne 31 Reakcje psychiczne na wiadomość o chorobie 33 Obraz choroby 33 Reakcje emocjonalne na chorobę 34 Przystosowanie do sytuacji kresu życia 38 Piśmiennictwo 43 4. UMIEJĘTNOŚCI KOMUNIKOWANIA SIĘ Z CHORYM I RODZINĄ Justyna Janiszewska 45 Znaczenie komunikacji 45 Umiejętności niezbędne w efektywnym komunikowaniu się z pacjentem i rodziną 46 Błędy w komunikacji 49 Rozmowa z chorym w zaawansowanym stadium choroby nowotworowej oraz z jego rodziną 49 Kształcenie umiejętności komunikacyjnych 54 Piśmiennictwo 55 5. ZASADY POSTĘPOWANIA Z CHORYMI OBJĘTYMI OPIEKĄ PALIATYWNĄ 59 5.1. Ból u pacjentów z chorobą nowotworową. Przyczyny, patofizjologia, klasyfikacja i diagnostyka Aleksandra Kotlińska-Lemieszek 59 Klasyfikacja bólów u pacjentów z chorobą nowotworową. Częstość występowania 59 Patofizjologia bólu w chorobach nowotworowych 62 Ocena bólu u pacjentów z chorobą nowotworową 70 Piśmiennictwo 74 5.2. Farmakoterapia bólu Aleksandra Ciałkowska-Rysz 76 Zasady leczenia bólu nowotworowego 76 Leki stosowane w terapii bólu 81 Koanalgetyki 96 Piśmiennictwo 101 5.3. Interwencyjne metody leczenia bólu u chorego na nowotwór Małgorzata Malec-Milewska, Jerzy Wordliczek 102 Wprowadzenie 102 Blokady neurodestrukcyjne 104 Termolezja 112 Kriolezja 113 Leki podawane dokanałowo 113 Leczenie chirurgiczne 118 Podsumowanie 122 Piśmiennictwo 122 5.4. Objawy ze strony układu oddechowego i ich leczenie Ewa Jassem, Iwona Damps-Konstańska 123 Wprowadzenie 123 Najczęstsze objawy ze strony układu oddechowego 124 Objawowe leczenie przeciwnowotworowe 124 Duszność 124 Przewlekły kaszel 131 Krwawienie płucne 134 Podsumowanie 136 Piśmiennictwo 136 5.5. Zaburzenia we krwi w zaawansowanych stadiach chorób nowotworowych i ich leczenie Wiesław Wiktor Jędrzejczak 138 Wprowadzenie 138 Zaburzenia we krwi spowodowane bezpośrednio przez choroby nowotworowe w zaawansowanych stadiach 139 Zaburzenia krwi spowodowane niekorzystnymi skutkami leczenia chorób nowotworowych 140 Pierwotna choroba krwi towarzysząca zaawansowanej chorobie nowotworowej 140 Postępowanie dotyczące zaburzeń krwi u chorych w zaawansowanych stadiach chorób nowotworowych 142 Podsumowanie 147 Piśmiennictwo 147 5.6. Objawy ze strony przewodu pokarmowego i ich leczenie Tomasz Dzierżanowski 148 Wprowadzenie 148 Zaparcie stolca 148 Nudności i wymioty 158 Kserostomia 163 Czkawka 164 Biegunka 165 Piśmiennictwo 168 5.7. Objawy ze strony układu moczowo-płciowego i ich leczenie Marcin Janecki 169 Wprowadzenie 169 Fizjologia 169 Zaburzenia w oddawaniu moczu 170 Krwiomocz 174 Przetoki moczowe 176 Zakażenia układu moczowego 177 Piśmiennictwo 179 5.8. Zaburzenia psychiczne w grupie chorych u kresu życia (i ich leczenie) Krystyna de Walden Gałuszko 181 Wprowadzenie 181 Zespół lękowy 181 Leczenie zespołów lękowych 182 Zespół depresyjny 184 Zaburzenia neuropsychiatryczne ostre 189 Otępienie 191 Zaburzenia zachowania 193 Piśmiennictwo 193 5.9. Nowoczesne sposoby profilaktyki i leczenia odleżyn Maciej Sopata 194 Wprowadzenie 194 Patogeneza 194 Klasyfikacja odleżyn 196 Kompleksowy program postępowania z odleżynami 198 Profilaktyka przeciwodleżynowa 199 Leczenie odleżyn 201 Piśmiennictwo 212 5.10. Wyniszczenia nowotworowe Tomasz Buss 214 Definicja i podział 214 Epidemiologia 215 Patofizjologia 216 Postępowanie w kacheksji 223 Postępowanie terapeutyczne 226 Piśmiennictwo 232 5.11. Zmęczenie/osłabienie w przebiegu choroby nowotworowej Tomasz Buss 233 Definicja 233 Epidemiologia 233 Patofizjologia 234 Ocena zmęczenia 237 Postępowanie 238 Piśmiennictwo 244 5.12. Stany nagłe w opiece paliatywnej Monika Rucińska 245 Wprowadzenie 245 Zespół żyły głównej górnej 245 Zespół ucisku rdzenia kręgowego 246 Zespół wzmożonego ciśnienia śródczaszkowego 247 Krwotoki 248 Płyn w jamach ciała wymagający odbarczenia 248 Zaburzenia elektrolitowe i metaboliczne 250 Piśmiennictwo 251 5.13. Opieka paliatywna w chorobach neurologicznych Maria Łukasik 253 Stwardnienie zanikowe boczne 253 Pierwotne i przerzutowe guzy mózgu 261 Dystrofia mięśniowa Duchenne'a i rdzeniowy zanik mięśni 264 Piśmiennictwo 266 6. PALIATYWNA RADIOTERAPIA I SYSTEMOWE METODY LECZENIA ONKOLOGICZNEGO Jacek Jassem 267 Wprowadzenie 267 Radioterapia 267 Systemowe metody leczenia 270 Piśmiennictwo 276 7. CHIRURGIA PALIATYWNA U CHORYCH NA NOWOTWORY ZŁOŚLIWE Janusz Piekarski 277 Wprowadzenie 277 Najważniejsze procedury w chirurgii paliatywnej 278 Piśmiennictwo 282 8. INTERAKCJE LEKÓW STOSOWANYCH W MEDYCYNIE PALIATYWNEJ Aleksandra Kotlińska-Lemieszek 283 Wprowadzenie 283 Terapia niecelowa, leki niepotrzebne i błędy farmakoterapii 283 Interakcje lekowe 284 Niesteroidowe leki przeciwzapalne i paracetamol 285 Leki opioidowe 286 Glikokortykosteroidy 291 Benzodiazepiny 292 Trójcykliczne leki przeciwdepresyjne 292 Selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny i inhibitory zwrotnego wychwytu serotoniny i noradrenaliny 292 Leki przeciwdrgawkowe 294 Inne podstawowe leki stosowane w opiece paliatywnej 294 Leki przeciwkrzepliwe 295 Leki przeciwbakteryjne i przeciwgrzybicze 295 Pokarm i leki roślinne 295 Monitorowanie leczenia 295 Piśmiennictwo 296 9. CHORY W WIEKU PODESZŁYM W OPIECE PALIATYWNEJ Aleksandra Modlińska 297 Jakość życia chorego w wieku podeszłym 300 Anamneza w praktyce 301 Farmakoterapia. Aspekty praktyczne 305 Podsumowanie 309 Piśmiennictwo 309 10. OPIEKA PALIATYWNA W CHOROBACH NIENOWOTWOROWYCH 311 10.1. Opieka paliatywna w przewlekłej chorobie nerek Monika Lichodziejewska-Niemierko 311 Przewlekła choroba nerek w Polsce i na świecie. Przyczyny 311 Szacowana filtracja kłębuszkowa a okresy przewlekłej choroby nerek 312 Jakość życia i objawy w zaawansowanej niewydolności nerek 313 Leczenie nerkozastępcze i postępowanie zachowawcze 313 Postępowanie zachowawcze. Modele predykcyjne ryzyka zgonu 315 Opieka paliatywna w okresie leczenia zachowawczego niewydolności nerek i u kresu życia 317 Piśmiennictwo 319 10.2. Opieka paliatywna nad osobami z niewydolnością serca Piotr Sobański, Małgorzata Krajnik 320 Wprowadzenie 320 Podział niewydolności serca 321 Modele sprawowania opieki paliatywnej nad chorymi z niewydolnością serca 321 Leczenie dolegliwości 324 Modyfikacja aktywności wszczepialnych urządzeń kardiologicznych 329 Opieka nad umierającymi 331 Podsumowanie 331 Piśmiennictwo 332 10.3. Leczenie objawowe chorych zakażonych HIV i pacjentów z AIDS Michał Chojnicki, Aleksandra Kotlińska-Lemieszek 333 Wprowadzenie 333 Zakażenie wirusem HIV i przebieg choroby 334 Objawy i zespoły objawów typowe dla HIV/AIDS 335 Terapia antyretrowirusowa 337 Leczenie objawów 338 Terapia bólu u osób uzależnionych od opioidów oraz w trakcie terapii substytucyjnej 338 Opieka w domu 339 Ryzyko zakażenia związane z opieką nad pacjentem HIV-pozytywnym 339 Piśmiennictwo 340 11. OPIEKA NAD PACJENTEM UMIERAJĄCYM Anna Orońska 343 Wprowadzenie 343 Objawy fazy umierania 345 Leki 349 Sztuczne nawadnianie i odżywianie 350 Komunikacja z pacjentem i jego rodziną 350 Piśmiennictwo 351 12. ELEMENTY REHABILITACJI W OPIECE PALIATYWNEJ Wiesława Nyka 353 Wprowadzenie 353 Rehabilitacja, fizjoterapia, zespół rehabilitacyjny 353 Specyfika postępowania rehabilitacyjnego w opiece paliatywnej 354 Strategia postępowania rehabilitacyjnego w stosunku do pacjentów objętych opieką paliatywną 355 Procedury rehabilitacyjne zalecane do stosowania w przypadku pacjentów objętych opieką paliatywną 357 Piśmiennictwo 374 13. OPIEKA DUCHOWA W OPIECE PALIATYWNEJ Ks. Antoni Bartoszek 377 Z historii kształtowania się opieki duchowej w ramach opieki paliatywnej 377 Czym jest ludzka duchowość? 378 Istota opieki duchowej w opiece paliatywnej 380 Troska o religijność jako najgłębszy wymiar opieki duchowej (ze szczególnym uwzględnieniem perspektywy chrześcijańskiej) 383 Zależność między opieką duchową a opieką psychologiczną 385 Piśmiennictwo 388 14. PROBLEMY PSYCHOLOGICZNE RODZIN OSÓB CHORYCH PODLEGAJĄCYCH OPIECE PALIATYWNEJ Bożena Winch 389 Wprowadzenie 389 Problemy psychologiczne rodzin pacjentów chorujących onkologicznie 390 Pomoc psychologiczna dla rodzin w fazie leczenia paliatywnego 395 Piśmiennictwo 403 15. OCENA JAKOŚCI ŻYCIA CHORYCH I JAKOŚCI OPIEKI PALIATYWNEJ Maria Forycka, Wojciech Leppert 405 Wprowadzenie. Pojęcie jakości życia 405 Kryteria psychometryczne narzędzi służących do badania jakości życia 407 Kryteria pozapsychometryczne narzędzi badania jakości życia 408 Przegląd kwestionariuszy stosowanych do oceny jakości życia chorych poddanych opiece paliatywnej 408 Ocena jakości życia w praktyce klinicznej 416 Ocena jakości opieki paliatywnej 417 Podsumowanie 420 Piśmiennictwo 420 16. WYPALENIE ZAWODOWE Joanna Kozaka 423 Wprowadzenie 423 Objawy wypalenia zawodowego 423 Definicja wypalenia zawodowego 423 Rozpowszechnienie syndromu wypalenia zawodowego 426 Model wypalenia zawodowego 426 Przyczyny wypalenia zawodowego 428 Radzenie sobie z wypaleniem zawodowym 431 Piśmiennictwo 432 17. PROBLEMY ETYCZNE W OPIECE PALIATYWNEJ Krystyna de Walden-Gałuszko, Leszek Pawłowski 435 Wprowadzenie 435 Zasady poszanowania autonomii 435 Zasada poszanowania godności 437 Poszanowanie zasady ,,nie szkodzić" (primum non nocere) 438 Poszanowanie zasady czynienia dobra 442 Poszanowanie zasady sprawiedliwości 443 Piśmiennictwo 443 18. PROBLEMY PRAWNE W OPIECE PALIATYWNEJ Leszek Pawłowski 445 Wprowadzenie 445 Organizacja opieki paliatywnej i hospicyjnej w polskim systemie ochrony zdrowia 445 Warunki udzielania świadczeń gwarantowanych w zakresie opieki paliatywnej i hospicyjnej 446 Relacje pomiędzy lekarzem a pacjentem i jego bliskimi 447 Zasady zaangażowania wolontariuszy w opiece paliatywnej 452 Zasady postępowania wobec chorego u kresu życia 453 Postępowanie w razie pogorszenia się stanu zdrowia lub śmierci pacjenta 454 Szczegółowe zasady dotyczące obrotu lekami zawierającymi środki odurzające i substancje psychotropowe 455 Piśmiennictwo 456 SKOROWIDZ