ODBIERZ TWÓJ BONUS :: »

Lekcje uważności. Moderniści i realizm

Autor:
Ewa Paczoska
Ocena:
Bądź pierwszym, który oceni tę książkę
Stron:
378
Dostępne formaty:
     ePub
     Mobi
Czytaj fragment

Ebook 39,90 zł najniższa cena z 30 dni

69,00 zł (-20%)
55,20 zł

Dodaj do koszyka lub Kup na prezent Kup 1-kliknięciem

39,90 zł najniższa cena z 30 dni

Przenieś na półkę

Do przechowalni

Książka jest poświęcona przygodom realizmu jednej z najważniejszych, a zarazem najbardziej skomplikowanych i kontrowersyjnych kategorii w historii literatury. Ewa Paczoska przypomina formuły realizmu, które proponowali pisarze pod koniec XIX wieku, wskazując drogi przemian realizmu w kolejnym stuleciu. Autorka zanurza się w czas powstania powieści, przywołuje doświadczenia jej ówczesnych czytelników, sięga do literatury i prasy tamtej epoki. Proponuje też wycieczkę w przyszłość i nowe spojrzenie na realizm z punktu widzenia estetyki współczesnego performanceu. W pierwszej części książki autorka pokazuje, jak pisarze przełomu XIX i XX wieku borykają się z nowymi pytaniami o status realności, wynikającymi z doświadczeń nowoczesnego podmiotu, a także z faktu, że przedstawienia realistyczne wykorzystuje w coraz większym stopniu literatura popularna. Głównymi bohaterami są tu Bolesław Prus i Henry James (jako pisarze i autorzy refleksji z kręgu teorii powieści), którzy przeprowadzają w swojej twórczości charakterystyczne lekcje uważności jako przeciwwagę dla uwagi rozpraszanej przez nowoczesną kulturę miejską (charakteryzującej się nadmiarem znaków), a jednocześnie ściśle kontrolowanej przez systemy władzy politycznej oraz ekonomicznej. Celem artystów było poszukiwanie tego, co przeoczane przez widowiska uwagi organizowane przez społeczeństwo spektaklu i dyktowane przez dysponentów kultury, także poszukiwanie tego, co ukrywa się poza obrębem oficjalnych dyskursów. Analizując lekcje uważności, autorka przywołuje zarówno pisarzy kojarzonych raczej z tradycyjnym realizmem, jak i tych, którzy zaistnieli w historii literatury jako radykalni eksperymentatorzy i burzyciele powieściowej formy. Dla nich wszystkich, zdaniem autorki, ważny pozostaje imperatyw prawdy. Nie opuszczają oni obszaru realizmu, tylko wciąż, w różnych kierunkach, rozszerzają jego pole i testują jego granice. Program nowego realizmu, który proponują Prus i James, zmierza od formuły reprezentacji do formuły obecności. Ta propozycja wskazuje już drogi przemian realizmu w XX wieku. Część II książki, Poszerzanie obszaru, rozpoczyna się od szkiców ilustrujących borykanie się z problematyką realności na początku XX wieku na przykładzie fenomenu panoramy i prób jej literackiego dopełnienia. U schyłku wieku XIX powieść traktuje się często, także w polskiej krytyce literackiej, jako wzór przebrzmiały, bo związany z kanonem realizmu. Odchodzi się od modeli klasycznej powieściowej fabuły, zmienia status zdarzenia, porzuca reguły gry z czytelnikiem. Jednocześnie powieść wciąż pozostaje podstawowym (mimo młodopolskiej kariery dramatu, poezji i powszechnej praktyki międzyrodzajowych mieszanek) gatunkiem umożliwiającym realizację fundamentalnych zadań poznawczych literatury: tych związanych z odkrywaniem tajemnic psychiki i tych skierowanych w stronę demistyfikacji społecznych stereotypów. Najradykalniejsi z destruktorów wzorców prozy realistycznej (Tadeusz Miciński, Karol Irzykowski) powieściowość negują i kompromitują, aby do niej powracać. Powieściowość łączy się bowiem z poszukiwaniem tak ważnej dla modernistów całości w sensie kompozycyjnym i filozoficznym. Następnie przedmiotem refleksji są: międzywojenne rozpoznawanie realizmu jako metody twórczej, eksperymenty realistów tego czasu (na przykładzie Karola Irzykowskiego i Virginii Woolf), zmaganie się z kategorią przedstawialności świata (które autorka analizuje, przywołując utwory zapisujące doświadczenia I wojny światowej i powojennej normalności). Aneks zawiera dwa szkice o epopei. W rozdziale zatytułowanym Zamiast zakończenia autorka pokazuje przygody realistów z grupy Przedmieście w rzeczywistości PRL-u. Uwagi końcowe kierują ku współczesnej poetyce performanceu ta forma sztuki organizuje dziś lekcje uważności podobne do tych, które proponowali czytelnikowi modernistyczni powieściopisarze.

Wybrane bestsellery

Ewa Paczoska - pozostałe książki

Wydawnictwo Naukowe PWN - inne książki

Zamknij

Przenieś na półkę
Dodano produkt na półkę
Usunięto produkt z półki
Przeniesiono produkt do archiwum
Przeniesiono produkt do biblioteki

Zamknij

Wybierz metodę płatności

Ebook
55,20 zł
Dodaj do koszyka
Sposób płatności