Kredyt kupiecki. Ryzyko i sposoby jego ograniczania

W warunkach kryzysu gospodarczego kondycja finansowa wielu przedsiębiorstw znacznie pogorszy się w związku ze wzrostem ryzyka w obrocie gospodarczym, wzrostem bezrobocia i ograniczonym popytem na produkty i usługi. W takiej sytuacji gospodarczej, chcąc utrzymać się na rynku, wyprzedzić konkurencję, przedsiębiorstwa często prowadzą ryzykowną politykę kredytu kupieckiego. Wydłużają terminy płatności faktur, niezbyt dokładnie badają ryzyko kredytowe i narażają się na straty. Nieracjonalna polityka kredytu kupieckiego jest jedną z istotnych przyczyn upadłości zarówno dawców, jak i biorców tego kredytu.

Aby zapobiec takim sytuacjom, przedsiębiorstwa muszą prowadzić działania ograniczające ryzyko związane z kredytem handlowym. Wdrażane przez nich strategie zarządzania tym kredytem powinny uwzględniać nie tylko sytuację finansową kontrahenta, lecz także dynamikę otoczenia. Jest to szczególnie istotne w warunkach spowolnienia gospodarczego spowodowanego sytuacją kryzysową, w tym epidemiczną w świecie. W czterech rozdziałach książki przedstawione zostały metody i narzędzia ograniczania ryzyka kredytu kupieckiego:

• w pierwszym z nich zaprezentowana została istota kredytu kupieckiego, przesłanki i motywy udzielania go odbiorcom produktów i usług oraz korzyści dla obu stron transakcji – biorcy i dawcy tego kredytu; ocena polityki kredytu kupieckiego narzuca konieczność znajomości sposobu jego ewidencji, odzwierciedlenia w sprawozdaniu finansowym oraz znajomości metod analizy

• w rozdziale drugim zaprezentowane zostały najnowsze rozwiązania w odniesieniu do terminów i form płatności, karnych odsetek i opustów cenowych oraz zabezpieczeń ryzyka nieodzyskania należności
• w rozdziale trzecim omówione zostały źródła informacji o kontrahentach, metody badania ryzyka kredytowego oraz sposoby dostosowania instrumentów polityki kredytu kupieckiego do poziomu ryzyka przez zaklasyfikowanie kontrahentów do określonej klasy ryzyka
• w końcowej części książki zawarto konkluzje dla przedsiębiorstw dotyczące tego, jak wykorzystać instrumenty polityki kredytu kupieckiego i aktualne rozwiązania prawne, aby ograniczyć powstawanie należności przeterminowanych, utratę płynności finansowej lub znaczne pogorszenie kondycji finansowej dawcy i biorcy kredytu kupieckiego.

Książka może być wykorzystana przez praktyków życia gospodarczego i ułatwiać im podejmowanie decyzji. Racjonalne decyzje w obszarze kredytu kupieckiego ułatwią utrzymanie równowagi finansowej przedsiębiorstwa będącej podstawą jego przetrwania na rynku. Nawet najlepsze strategie rozwoju nie będą zrealizowane, gdy przedsiębiorstwo równowagę tę utraci. Treści zawarte w książce mogą być również szeroko wykorzystane przez studentów chcących zgłębić najnowszą wiedzę dotyczącą zarządzania należnościami.

***

Autorzy zawarli w książce ogromny ładunek intelektualny, który nie ma charakteru odtwórczego, historycznego, ale jest oryginalny, twórczy. Ta monografia na temat kredytu handlowego, zarządzania nim oraz narzędzi ograniczania ryzyka ma unikatowy i twórczy charakter, osiągnięty – z jednej strony – dzięki ogromnej, rzetelnej i wiarygodnej wiedzy wniesionej przez jedną część zespołu autorskiego, z drugiej zaś dzięki – w pełni akceptowalnej – brawurze intelektualnej reprezentowanej przez jego młodszą część. Autorzy wykorzystali okazję do spełnienia wielu oczekiwań zgłaszanych przez rynek wydawniczy. Uznaję to opracowanie za pożądaną – i to od dawna – pozycję na rynku księgarskim. (…)
Do momentu powstania recenzowanej pracy istniał poniekąd sztuczny – moim zdaniem – dysonans poznawczy pomiędzy teorią kredytu handlowego, a sztuką praktycznego jej zastosowania. Jest to pierwsza książka napisana przez polski zespół autorski, która w tak oryginalny i kompleksowy sposób przedstawia rozważania na temat kredytu kupieckiego, towarzyszącego mu ryzyka i narzędzi jego ograniczania.
Od dawna odczuwałem potrzebę wypełnienia luki występującej na polskim rynku wydawniczym – i właśnie recenzowana książka jest długo oczekiwaną publikacją, która powinna zainteresować szerokie grono czytelników: poczynając od menedżerów, finansistów, pracowników korporacji, ludzi praktyki, którzy chcą zrozumieć meandry zarządzania finansami
w przedsiębiorstwach, a skończywszy na doktorantach, studentach kierunków ekonomicznych i uczestnikach studiów podyplomowych oraz wszystkich tych, którzy chcą przeżyć przygodę intelektualną, związaną z lekturą dobrej książki ekonomicznej.
- z recenzji prof. dr. hab. Janusza Ostaszewskiego, Szkoła Główna Handlowa w Warszawie, Instytut Finansów

Książka stanowi ciekawe uzupełnienie literatury o tej tematyce dostępnej na rynku księgarskim w Polsce. Dodatkowym atutem publikacji jest jej aktualność i zwrócenie uwagi na bardzo ważny problem kredytu kupieckiego, jakim jest ocena ryzyka i sposoby jego ograniczania. Autorzy zwracają uwagę nie tylko na aspekty teoretyczne funkcjonowania kredytu kupieckiego, ale także na konsekwencje ekonomiczne i finansowe jego stosowania. Istotnym atutem jest odniesienie się do zagrożeń wynikających z tego tytułu i sposobów przeciwdziałania im. Ważnym elementem jest umiejscowienie kredytu kupieckiego i konsekwencji jego stosowania w sytuacji kryzysowej, konkretnie w kontekście problemów związanych
z COVID-19. Kwestie przedstawione w książce podkreślają ważność i zasadność rozpatrywanej problematyki.
- z recenzji dr hab. Małgorzaty Tarczyńskiej-Łuniewskiej, profesora nadzwyczajnego Uniwersytetu Szczecińskiego, Instytut Ekonomii i Finansów

***

Prof. dr hab. Maria Sierpińska – rektor honorowy Akademii Ekonomiczno-Humanistycznej w Warszawie. Pracuje również na Uniwersytecie Ekonomicznym w Krakowie na stanowisku visiting professor. Członek Polskiej Akademii Nauk (Komitet Nauk o Finansach) i Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego. Autorka i współautorka 22 książek i ponad 300 artykułów
i referatów na konferencje naukowe z dziedziny zarządzania finansami przedsiębiorstw, analizy i diagnostyki ekonomicznej oraz wykorzystania narzędzi controllingu operacyjnego, strategicznego i finansowego w zarządzaniu przedsiębiorstwem.

Dr Agata Sierpińska-Sawicz – pracownik naukowy Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu w Katedrze Controllingu, Analizy Finansowej i Wyceny. Jej zainteresowania naukowe obejmują zagadnienia controllingu operacyjnego i finansowego, analizy finansowej oraz finansów przedsiębiorstw. W tej problematyce opublikowała kilkadziesiąt prac naukowych: książek, artykułów i rozdziałów w monografiach oraz referatów wygłoszonych na kilkunastu konferencjach krajowych
i zagranicznych.

Dr Małgorzata Kowalik – pracuje na Uniwersytecie Ekonomicznym w Krakowie w Katedrze Ekonomiki i Organizacji Przedsiębiorstw. Autorka i współautorka wielu publikacji z zakresu zarządzania oraz ekonomii i finansów, które obejmują problemy zarządzania finansami przedsiębiorstw, controllingu finansowego i oceny kondycji finansowej podmiotów gospodarczych. Swoje wyniki badań naukowych wykorzystuje szeroko w pracy dydaktycznej.

Dr Michał Zubek – pracownik naukowy w Szkole Głównej Handlowej w Warszawie, w Instytucie Kapitału Ludzkiego. Autor i współautor dwóch książek i kilkunastu artykułów naukowych. Do jego głównych zainteresowań badawczych należą: zarządzanie zasobami ludzkimi, wykorzystanie narzędzi zarządzania, zwłaszcza controllingu, w działalności przedsiębiorstw oraz dobór źródeł finansowania podmiotów gospodarczych.