Farmakologia. Repetytorium Ryszard Korbut

Spis treści książki

Przedmowa 11 Rozdział I Farmakologia ogólna Jacek Jawień 13 Wiadomości wstępne 14 Receptory 14 Białka G 15 Rola cyklicznego AMP (cAMP) w organizmie 15 Wapń jako wtórny przekaźnik 16 Wydzielanie mediatorów przez synapsę 16 Botulina 16 Jak powstaje nowy lek? 17 Rozdział II Leki działające na autonomiczny układ nerwowy Jacek Jawień 19 II-1. Leki wpływające na przekaźnictwo cholinergiczne 23 Nerwy cholinergiczne 23 Muskarynowe receptory cholinergiczne 23 Leki cholinomimetyczne 23 Leki cholinolityczne (antagoniści muskarynowi) 25 Receptor nikotynowy 26 II-2. Leki wpływające na złącze nerwowo-mięśniowe 28 Związki niedepolaryzujące 28 Związki depolaryzujące 28 II-3. Leki wpływające na przekaźnictwo adrenergiczne 29 Aminy katecholowe 29 Receptory adrenergiczne 30 Leki pobudzające receptory adrenergiczne (leki sympatykomimetyczne) 30 Leki pobudzające receptory dopaminergiczne 31 Leki o pośrednim działaniu sympatykomimetycznym 31 Leki ?-adrenolityczne 32 Selektywni antagoniści receptorów ?1-adrenergicznych 32 Leki sympatykolityczne 32 Leki ?-adrenolityczne (?-blokery) 33 Rozdział III Środki znieczulające miejscowo Rafał Olszanecki 35 Mechanizm działania 36 Budowa chemiczna i klasyfikacja 36 Zastosowanie kliniczne 36 Działania niepożądane 37 Rozdział IV Leki działające na ośrodkowy układ nerwowy Paweł Wołkow 39 IV-1. Ogólna organizacja ośrodkowego układu nerwowego 44 Aminokwasy hamujące 44 Aminokwasy pobudzające 46 Aminy 46 Puryny, pirymidyny i ich pochodne 47 Neuroprzekaźniki gazowe 47 Neuropeptydy 48 Kannabinoidy 48 Klasyfikacja leków działających na ośrodkowy układ nerwowy 48 IV-2. Leki uspokajające i nasenne 49 Barbiturany 49 Benzodiazepiny 50 Antyhistaminiki 51 Wodzian chloralu 51 Leki działające na pozasynaptyczne receptory GABAA 51 Leki działające wybiórczo na podjednostki tworzące receptor GABAA 51 Agoniści receptorów melatoninowych 51 Anksjolityki niewykazujące działania nasennego 52 IV-3. Leki stosowane w zaburzeniach czynności elektrycznej ośrodkowego układu nerwowego 53 Podział napadów padaczkowych 53 Leki przeciwpadaczkowe 53 Ogólne zasady leczenia napadów padaczkowych 57 Leczenie różnych rodzajów napadów padaczkowych 57 IV-4. Opioidowe leki przeciwbólowe 59 Czyści agoniści receptorowi 59 Czyści antagoniści receptorów opioidowych - leczenie zatruć 61 Inne grupy leków przeciwbólowych 61 Drabina analgetyczna Światowej Organizacji Zdrowia 61 IV-5. Środki znieczulenia ogólnego i zasady anestezji chirurgicznej 63 Anestetyki dożylne 63 Anestetyki wziewne 64 IV-6. Leki przeciwpsychotyczne (neuroleptyki) 66 IV-7. Leki przeciwdepresyjne i stabilizujące nastrój 68 Inhibitory wychwytu monoamin 68 Inhibitory rozkładu monoamin 69 Leki stabilizujące nastrój 69 IV-8. Leczenie zespołów otępiennych 71 IV-9. Leczenie choroby Parkinsona i innych zaburzeń układu pozapiramidowego 72 Leczenie choroby Parkinsona 72 Leczenie choroby Huntingtona 73 Leczenie stwardnienia zanikowego bocznego 73 IV-10. Wpływ alkoholu na ośrodkowy układ nerwowy 74 IV-11. Psychoanaleptyki i psychodysleptyki 75 Leczenie uzależnień 76 Rozdział V Farmakologia autakoidów Jacek Jawień, Rafał Olszanecki 77 V-1. Wstęp 80 V-2. Autakoidy aminowe 81 Histamina 81 Serotonina 81 V-3. Leki stosowane w leczeniu migreny 83 Leki stosowane do przerywania i łagodzenia napadów migreny 83 Leki stosowane w profilaktyce napadów migreny 83 V-4. Autakoidy peptydowe 84 Bradykinina 84 Angiotensyna 84 Endoteliny 86 V-5. Autakoidy purynowe 87 V-6. Autakoidy gazowe 88 Tlenek azotu 88 V-7. Autakoidy lipidowe 91 Wstęp 91 Czynnik aktywujący płytki 91 Eikozanoidy 92 Szlak syntazy prostaglandyny H (cyklooksygenazy) 92 V-8. Niesteroidowe leki przeciwzapalne 96 Wstęp 96 Mechanizm działania 96 V-9. Zarys farmakoterapii bólu 101 V-10. Farmakoterapia reumatoidalnego zapalenia stawów 104 Leki łagodzące objawy choroby 104 Leki modyfikujące przebieg choroby 104 V-11. Farmakoterapia dny moczanowej 106 Leki stosowane w leczeniu ostrego napadu dny 106 Leki stosowane w długotrwałym leczeniu dny 106 Rozdział VI IMMUNO FARMAKOLOGIA Rafał Olszanecki 109 VI-1. Leki immunosupresyjne 112 Wstęp 112 Leki cytotoksyczne 113 Glikokortykosteroidy 114 Leki wiążące się z immunofiliną 114 Leki przeciwcytokinowe 115 Inhibitory współstymulacji limfocytów 117 Przeciwciała przeciwko antygenom limfocytów 117 Przeciwciała przeciw molekułom adhezyjnym 118 Przeciwciała przeciwko składnikom dopełniacza i niektórym immunoglobulinom 119 Przeciwciała przeciwko Rh(D) 119 Inne leki immunosupresyjne 119 VI-2. Leki immunostymulujące 120 Interferony 120 Inne cytokiny 121 Mielopoetyczne czynniki wzrostowe 121 Przeciwciała 121 Inne leki immunostymulujące 121 Skrót wiadomości o immunizacji biernej i czynnej 122 Rozdział VII LEKI STOSOWANE W ZWALCZANIU IN FEKCJI Rafał Olszanecki 125 VII-1. Farmakobiologia infekcji 128 VII-2. Środki odkażające 130 VII-3. Leki przeciwbakteryjne i przeciw drobnoustrojom atypowym 133 Pochodne chinoliny 133 Pochodne nitrofuranu 134 Pochodne nitroimidazolu 134 Sulfonamidy 135 Inhibitory reduktazy dihydrofolianu i ich połączenia z sulfonamidami 136 Inhibitory gyrazy 137 Antybiotyki ?-laktamowe 138 Antybiotyki glikopeptydowe i lipopeptydowe 146 Antybiotyki aminoglikozydowe i spektynomycyna 147 Tetracykliny i glicylcykliny 149 Antybiotyki makrolidowe, azalidowe, ketolidowe i linkozamidowe 150 Oksazolidynony 151 Streptograminy 152 Inne leki przeciwbakteryjne 152 Leki stosowane w leczeniu gruźlicy 155 Leki stosowane w leczeniu trądu 157 Ogólne zasady stosowania leków przeciwbakteryjnych 158 VII-4. Leki przeciwwirusowe 162 Leki stosowane w leczeniu zakażeń wirusami grupy Herpes simplex oraz Varicella-zoster 163 Leki stosowane w leczeniu zakażeń wirusem cytomegalii 164 Leki stosowane w leczeniu AIDS 166 Leki stosowane w leczeniu wirusowych zapaleń wątroby 170 Leki stosowane w leczeniu grypy 171 Leki stosowane w leczeniu zakażeń wywołanych RSV (respiratory syncytial virus) 172 Inne leki przeciwwirusowe 173 VII-5. Leki przeciwgrzybicze 174 Amfoterycyna B i flucytozyna 174 Azole 175 Echinokandyny 176 Gryzeofulwina 177 Inhibitory epoksydazy skwalenowej 177 Inne leki przeciwgrzybicze 177 VII-6. Leki stosowane w zakażeniach pierwotniakami 178 Leki stosowane w leczeniu malarii 178 Leki stosowane w leczeniu toksoplazmozy 181 Leki stosowane w leczeniu amebiozy 181 Leki stosowane w leczeniu rzęsistkowicy 182 Inne leki przeciwpierwotniakowe 182 VII-7. Leki stosowane w zakażeniach robakami 184 Rozdział VIII LEKI PRZECIWNOWOTWOROWE Rafał Olszanecki 187 VIII-1. Wstęp 189 VIII-2. Leki cytotoksyczne 190 Leki alkilujące 193 Antymetabolity 194 Antymetabolity kwasu foliowego 195 Antybiotyki przeciwnowotworowe 196 Pochodne epipodofilotoksyny 198 Pochodne alkaloidów barwinka różyczkowego 198 Taksoidy (taksany) 198 Pochodne kamptotecyny 199 Inne leki cytotoksyczne 199 VIII-3. Leki hormonalne 200 Hormony i ich analogi 200 Antagoniści i modulatory receptorów dla hormonów 200 Inhibitory syntezy hormonów 201 VIII-4. Leki biologiczne 202 Wstęp 202 Interferony i cytokiny 202 Przeciwciała 202 Połączenia przeciwciał lub cytokin z izotopami lub toksynami 204 Adjuwanty 205 Inhibitory kinaz tyrozynowych 205 Inne leki 206 VIII-5. Inne leki przeciwnowotworowe 207 VIII-6. Ogólne zasady leczenia przeciwnowotworowego 209 Rozdział IX LEKI STOSOWANE W CHOROBACH UKŁADÓW I NARZĄDÓW Jacek Jawień, Rafał Olszanecki, Paweł Wołkow 213 IX-1. Leki wpływające na układ hormonalny - Paweł Wołkow 214 Hormony oraz farmakologia podwzgórza i przysadki 215 Hormony tarczycy 218 Hormony kory nadnerczy 220 Hormony płciowe 223 Hormony i leki wpływające na metabolizm wapnia i mineralizację kości 228 Homeostaza węglowodanowa, czynność wewnątrzwydzielnicza trzustki i leki przeciwcukrzycowe 232 IX-2. Leki wpływające na układ krwiotwórczy i układ krzepnięcia - Jacek Jawień 237 Leki wpływające na układ krwiotwórczy 240 Leki hamujące czynność płytek krwi 242 Leki hamujące krzepliwość krwi 244 Leki fibrynolityczne 247 Leki hamujące fibrynolizę 248 IX-3. Leki układu oddechowego - Paweł Wołkow 249 Leki ułatwiające usuwanie śluzu z dróg oddechowych 249 Leki przeciwkaszlowe 250 Leki rozszerzające oskrzela 251 Leki o działaniu przeciwzapalnym 252 Ogólne zasady leczenia astmy oskrzelowej 254 IX-4. Leki układu pokarmowego - Rafał Olszanecki 255 Leki hamujące wymioty i zapobiegające nudnościom 256 Leki wywołujące wymioty 258 Leki stosowane w leczeniu schorzeń przełyku 258 Farmakoterapia choroby refluksowej oraz choroby wrzodowej żołądka i dwunastnicy 258 Leki prokinetyczne 262 Leki przeczyszczające 263 Leki stosowane w zwalczaniu biegunek 265 Leki stosowane w leczeniu chorób zapalnych jelita grubego 266 Leki stosowane w leczeniu chorób wątroby 268 Wybrane leki stosowane w leczeniu chorób trzustki 270 IX-5. Leki układu moczowego - Paweł Wołkow 271 Leki moczopędne 271 Leki hamujące diurezę 274 Leczenie łagodnego przerostu prostaty 275 IX-6. Leki układu krążenia - Jacek Jawień 276 Leki stosowane w niewydolności serca 278 Leczenie niewydolności serca 280 Blokery kanałów wapniowych 280 Leki stosowane w leczeniu przewlekłego nadciśnienia tętniczego 282 Leczenie farmakologiczne przewlekłego nadciśnienia tętniczego 284 Leki stosowane w leczeniu nagłych wzrostów ciśnienia (przełom nadciśnieniowy) 285 Leczenie nadciśnienia płucnego 285 Leki stosowane w leczeniu dławicy piersiowej stabilnej 285 Leczenie ostrego zespołu wieńcowego 287 Farmakologia w reanimacji 288 Leki stosowane w leczeniu miażdżycy tętnic 288 Leki antyarytmiczne 290 IX-7. Leki stosowane w dermatologii - Paweł Wołkow 294 Leki stosowane w chorobach zakaźnych skóry 295 Leki o działaniu przeciwzapalnym i immunomodulującym 295 Środki przeciwświądowe 296 Środki keratolityczne 296 Leczenie trądziku pospolitego 296 Leki stosowane w łuszczycy 296 Leczenie oparzeń i ran 297 IX-8. Leki okulistyczne - Paweł Wołkow 298 Leczenie zakażeń w okulistyce 298 Leczenie stanów zapalnych niezwiązanych z zakażeniem 299 Leki stosowane w zwyrodnieniu plamki związanym z wiekiem 299 Leki stosowane w leczeniu jaskry 300 IX-9. Farmakoterapia w położnictwie - Rafał Olszanecki 302 Leki kurczące macicę 302 Leki hamujące skurcze macicy (tokolityczne) 303 Rozdział X ELEMENTY FARMAKOLOGII KLINICZNEJ Ryszard Korbut, Rafał Olszanecki, Paweł Wołkow 305 X-1. Farmakokinetyka - Ryszard Korbut 306 Drogi podawania leków 306 Absorpcja leków 306 Biodostępność leków 307 Dystrybucja leku w ustroju 307 Wyznaczniki stężenia leku w osoczu i dawkowanie leków 308 Farmakokinetyka podawania leków 308 Eliminacja leków 309 X-2. Zmienność odpowiedzi na lek i indywidualizacja terapii - Rafał Olszanecki 311 X-3. Farmakogenetyka i farmakogenomika - Paweł Wołkow 314 X-4. Odmienności stosowania leków u osób w starszym wieku - Rafał Olszanecki 316 X-5. Odmienności stosowania leków u dzieci - Rafał Olszanecki 318 Drogi podawania i dawkowanie leków 319 X-6. Stosowanie leków w okresie ciąży i karmienia piersią - Rafał Olszanecki 320 Przechodzenie leków przez łożysko 320 Stosowanie leków w okresie ciąży i w okresie okołoporodowym 321 X-7. Niepożądane działania leków - Paweł Wołkow 326 X-8. Interakcje leków - Rafał Olszanecki 327 Interakcje farmaceutyczne 327 Interakcje farmakodynamiczne 327 Interakcje farmakokinetyczne 328 X-9. Terapia monitorowana stężeniem leku w organizmie - Paweł Wołkow 330 Rozdział XI WYBRANE ZAGADNIENIA SPECJALNE Rafał Olszanecki 331 XI-1. Witaminy, biopierwiastki i inne suplementy diety 332 Witaminy rozpuszczalne w tłuszczach 332 Witaminy rozpuszczalne w wodzie 333 Biopierwiastki i wybrane inne suplementy diety 335 XI-2. Wybrane informacje o preparatach ziołowych 337 XI-3. Leki dostępne bez recepty (OTC) - korzyści i zagrożenia 340 XI-4. Leki ,,sieroce" 342 XI-5. Elementy toksykologii 344 Ogólne postępowanie w zatruciach 344 Skorowidz