EDUKACJA MIĘDZYKULTUROWA W WARUNKACH KULTURY GLOBALNEJ. OD ROZWAŻAŃ DEFINICYJNYCH DO PRAKTYCZNYCH ZASTOSOWAŃ t.1

Słowa wybitnego amerykańskiego językoznawcy E. Sapira odnoszą się do tego elementu kultury, który jest jednym z najważniejszych wyróżników danego narodu. To język, który stanowi o jego istnieniu i scala go, tworząc tożsamość narodową. Odgrywa on bowiem niebagatelną rolę w życiu danego społeczeństwa i sprawia, że jego członkowie czują głęboką przynależność do danej grupy społecznej. Ta rola przypisywana jest również innym częściom ludzkiej działalności składającym się na kulturę (łac. cultivare uprawiać), której trafną definicję sformułował W. Kopaliński, twierdząc, że kultura to całokształt materialnego i duchowego dorobku ludności, narodu, epoki (przed) hist.; poziom rozwoju społeczeństw, grup, jednostek w danej epoce; poziom rozwoju umysłowego, moralnego; ogłada, obycie, takt ().2 Rozszerzając zatem kontekst wypowiedzi J. Bartmińskiego, można ją odnieść także do innych, oprócz języka, elementów tego całokształtu. Mogą być nimi na przykład: wspólne obyczaje, język, wartości, tradycja czy też religia. Ta sama wypowiedź zawierająca również implikację wykluczającą podejmuje jednocześnie jakże ważkie zagadnienie tolerancji wobec wszelkich odmienności związanych na przykład z płcią, rasą, poglądami, religią, pochodzeniem etnicznym, zainteresowaniami, wyznawanymi poglądami czy też wartościami. Podkreśla ono znaczenie tej różnorodności społecznej i nadaje jej pozytywny wydźwięk. Jednakże w globalizującym się świecie dąży się jednocześnie do wszechogarniającej unifikacji w każdej dziedzinie życia, do stworzenia uniwersalnych zasad, dzięki którym różnice między poszczególnymi narodami, kulturami czy też społecznościami nie będą tak odczuwalne. Pogodzenie zatem tych dwóch, antagonistycznych w swej naturze, wartości: przynależności do danej grupy społecznej i związanie się z nią za pomocą jej konstytutywnych wyznaczników z niejako przeciwstawnymi wobec nich zasadami unifikacji obowiązujących w globalnym świecie, stanowi nie lada wyzwanie XXI wieku. Dlatego też warto odnieść się do motta Unii Europejskiej, ogłoszonego podczas sesji Parlamentu Europejskiego w dn. 4 maja 2000 roku, które w języku łacińskim brzmi: In varietate concordia (w języku polskim jedność w różnorodności, w języku czeskim Jednota v rozmanitosti, w języku słowackim Jednotení v rozmanitosti, w języku rosyjskim ). Jego istotą jest zapewnienie dobrobytu, pokoju oraz ochrony dóbr i kultury w Europie poprzez wspólne działanie Europejczyków. Parafrazując jego znaczenie, można je przetransponować, odnosząc do obywateli świata, którzy powinni zjednoczyć się w swych działaniach, celach i dążeniach, aby zniwelować wszelkie różnice społeczne przy zachowaniu odrębności kulturowej poszczególnych grup społecznych. Ta wielowymiarowość kulturowa nie powinna zatem stanowić bariery pomiędzy różnymi społecznościami, a wręcz przeciwnie dzięki wielości