Dziecko przedwcześnie urodzone. Pierwsze lata życia Agnieszka Kordek

Spis treści książki

Przedmowa XIX Wykaz skrótów XXI 1. Organizacja opieki nad noworodkiem w Polsce Ewa Helwich 1 1.1. Jak powstał system trójstopniowej opieki perinatalnej - rys historyczny 1 1.2. Epidemiologia przedwczesnych urodzeń 2 1.3. Noworodki urodzone na granicy zdolności do życia 5 1.4. Umieralność noworodków 5 1.5. Istotne zmiany w postępowaniu okołoporodowym, które wpłynęły na poprawę przeżywalności dzieci z bardzo małą urodzeniową masą ciała (VLBW) i skrajnie małą urodzeniową masą ciała (ELBW) 7 1.6. Wnioski wynikające z analiz perinatalnych 10 1.7. Kryteria oceny jakości opieki okołoporodowej 10 1.8. Co wpływa na rozwój dzieci skrajnie niedojrzałych przy urodzeniu 11 1.9. Kryteria oceny opieki rozwojowej 13 1.10. Opieka rozwojowa nad dziećmi urodzonymi znacznie przedwcześnie 14 Piśmiennictwo 17 2. Koalicja dla Wcześniaka Maria Katarzyna Borszewska-Kornacka, Elżbieta Brzozowska 21 2.1. Problemy rodziców wcześniaków 21 2.2. Raport European Foundation for the Care of Newborn Infants (EFCNI) 22 2.3. Programy edukacyjne dla rodziców wcześniaków 23 2.4. Działalność Fundacji Koalicja dla Wcześniaka 27 2.4.1. Cele Fundacji 27 2.4.2. Materiały Fundacji 30 2.4.3. Partnerzy Fundacji 32 2.4.4. Osiągnięcia Fundacji w dialogu z Ministerstwem Zdrowia 34 Piśmiennictwo zalecane 35 3. Układ oddechowy u dziecka urodzonego przedwcześnie Wojciech Feleszko 37 3.1. Dojrzewanie układu oddechowego 37 3.2. Fizjologia oddychania u noworodków 38 3.3. Wczesne postnatalne konsekwencje oddechowe przedwczesnego porodu 39 3.3.1. Zespół zaburzeń oddychania (RDS) 40 3.3.2. Indukcja dojrzewania płuc u wcześniaków 43 3.3.3. Dysplazja oskrzelowo-płucna (BPD) i przewlekła choroba płuc (CLD) 44 3.3.4. Zakażenie oddechowym wirusem syncytialnym (RSV) - zapalenie oskrzelików 50 Piśmiennictwo 55 4. Późne problemy kardiologiczne u dzieci urodzonych przedwcześnie Anna Migdał, Maria Miszczak-Knecht 57 4.1. Wprowadzenie 57 4.2. Nadciśnienie płucne związane z dysplazją oskrzelowo-płucną (BPD-PH) 58 4.2.1. Definicja 59 4.2.2. Patomechanizm i czynniki wpływające na rozwój choroby 59 4.2.3. Diagnostyka i rozpoznanie 59 4.2.4. Leczenie 61 4.2.5. Rokowanie 64 4.2.6. Opieka ambulatoryjna nad dzieckiem z BPD-PH 64 Piśmiennictwo 65 5. Problemy neurologiczne u dziecka urodzonego przedwcześnie Anetta Jeziorek, Elżbieta Stawicka, Krystyna Szymańska 69 5.1. Rozwój ośrodkowego układu nerwowego 69 5.1.1. Etap I - neurulacja 70 5.1.2. Etap II - rozwój i podział przodomózgowia 73 5.1.3. Etap III - proliferacja neuronalna 76 5.1.4. Etap IV - migracja 79 5.1.5. Etap V - organizacja 81 5.1.6. Rozwój móżdżku 83 5.2. Uszkodzenia układu nerwowego związane z wcześniactwem 85 5.2.1. Spektrum uszkodzenia istoty białej 87 5.2.2. Krwawienie około-dokomorowe (PV-IVH) 94 5.3. Strategie terapeutyczne 100 5.4. Rola badań neuroobrazowych 101 5.5. Badanie neurologiczne noworodka z uwzględnieniem odmienności związanych ze wcześniactwem 110 5.5.1. Wprowadzenie 110 5.5.2. Ocena ogólna 111 5.5.3. Ocena ułożenia 112 5.5.4. Ocena motoryki spontanicznej 113 5.5.5. Szczegółowe badanie głowy 114 5.5.6. Ocena napięcia mięśniowego tułowia 119 5.5.7. Ocena napięcia mięśniowego kończyn 120 5.5.8. Ocena odruchów ścięgnistych i okostnowych 120 5.5.9. Ocena odruchów noworodkowych 121 5.5.10. Ocena świadomości 122 5.6. Odległe w czasie następstwa uszkodzenia układu nerwowego u wcześniaka 123 5.6.1. Zaburzenia ruchu i postawy 125 5.6.2. Objawy pozamotoryczne 126 5.6.3. Deficyty uwagi i zespół nadpobudliwości psychoruchowej (ADHD) 128 5.6.4. Zaburzenia funkcji społecznych - całościowe zaburzenia rozwoju 129 5.6.5. Zaburzenia rozwoju mowy 129 5.6.6. Padaczka 129 5.7. Podsumowanie 130 Piśmiennictwo 131 6. Drgawki noworodkowe (napady padaczkowe) oraz rola badań EEG i aEEG w ich wykrywaniu i prognozowaniu ogólnego stanu noworodka Hanna Podraza 135 6.1. Napady padaczkowe w okresie noworodkowym - definicja i klasyfikacja 135 6.2. Wskaźnik obciążenia napadami 139 6.3. Przyczyny napadów 140 6.4. Przyczyny napadów u wcześniaków i noworodków donoszonych w kontekście czasu ich wystąpienia 140 6.5. Strategie postępowania 142 6.6. Specyfika napadów u wcześniaków 142 6.7. Rokowanie 143 6.8. Bioelektryczna aktywność mózgu 143 6.9. Definicja napadu noworodkowego w aspekcie elektroencefalograficznym 144 6.10. Rola badań EEG u noworodka 145 6.11. Zespoły padaczkowe z początkiem w okresie noworodkowym 146 6.12. Nieprawidłowy zapis EEG w zależności od etiologii 148 6.13. Wzorce EEG w noworodkowych napadach i padaczkach 149 6.14. Zastosowanie badania aEEG 149 6.15. Perspektywy na przyszłość 151 Piśmiennictwo 151 7. Długofalowe nefrologiczne konsekwencje wcześniactwa Marcin Tkaczyk 155 7.1. Wprowadzenie 155 7.2. Dlaczego wcześniactwo może niekorzystnie wpływać na układ moczowy 157 7.3. Przewlekła choroba nerek 158 7.4. Wady wrodzone układu moczowego i nawrotowe zakażenia układu moczowego 161 7.5. Nadciśnienie tętnicze 162 7.6. Wapnica nerek (nefrokalcynoza) 163 7.7. Wskazówki kliniczne dla osób zajmujących się monitorowaniem rozwoju dzieci przedwcześnie urodzonych 165 7.8. Podsumowanie 166 Piśmiennictwo 167 8. Metabolizm kostny i zaburzenia gospodarki wapniowo-fosforanowej u dzieci urodzonych przedwcześnie Justyna Czech-Kowalska 169 8.1. Wprowadzenie 169 8.2. Osteopenia wcześniaków 169 8.3. Wielkość ciemiączka 175 8.4. Rozmiękanie potylicy 177 8.5. Suplementacja witaminą D 177 Piśmiennictwo 180 9. Zaburzenia hematologiczne i hemostaza u dziecka urodzonego przedwcześnie Tomasz Ociepa, Tomasz Urasiński 183 9.1 Zaburzenia hematologiczne u dziecka urodzonego przedwcześnie 183 9.1.1. Wprowadzenie 183 9.1.2. Niedokrwistość wcześniaków 184 Piśmiennictwo 197 9.2. Hemostaza u noworodka i dziecka urodzonego przedwcześnie 199 9.2.1. Wprowadzenie 199 9.2.2. Zakrzepica u dziecka urodzonego przedwcześnie 205 9.2.3. Krwawienia i inne objawy skazy krwotocznej u dziecka urodzonego przedwcześnie 212 9.2.4. Niedobór witaminy K 214 9.2.5. Wrodzone niedobory osoczowych czynników krzepnięcia 216 9.2.6. Małopłytkowości i zaburzenia funkcji płytek 220 Piśmiennictwo 226 10. Opieka endokrynologiczna nad dzieckiem urodzonym przedwcześnie w pierwszych latach życia Aleksandra Antosz, Karolina Skrzyńska, Izabela Michałus, Aneta Gawlik 231 10.1. Wprowadzenie 231 10.2. Zaburzenia funkcji tarczycy u wcześniaków 232 10.2.1. Wstęp 232 10.2.2. Fizjologia tarczycy w okresie płodowym 232 10.2.3. Fizjologia tarczycy u wcześniaków 234 10.2.4. Przejściowa hipotyroksynemia związana z wcześniactwem (THOP) 237 10.2.5. Opóźniony wzrost stężenia TSH mimo niskiego stężenia T4/fT4 238 10.2.6. Przejściowa hipertyreotropinemia 240 10.2.7. Zespół niskiego T3 240 Piśmiennictwo zalecane 241 10.3. SGA/IUGR 242 10.3.1. Definicje 242 10.3.2. Konsekwencje 243 Piśmiennictwo zalecane 245 10.4. Trzustka 246 10.4.1. Metabolizm glukozy u wcześniaków 246 10.4.2. Hipoglikemia 247 Piśmiennictwo zalecane 251 10.4.3. Hiperglikemia 251 Piśmiennictwo zalecane 254 10.5. Nadnercza 254 10.5.1. Poporodowa funkcja nadnerczy 256 Piśmiennictwo zalecane 257 10.6. Zaburzenia gospodarki wapniowo-fosforanowej u dziecka urodzonego przedwcześnie 257 10.6.1. Zaburzenia przemiany wapnia 259 10.6.2. Zaburzenia przemiany fosforanów 261 10.6.3. Choroba metaboliczna kości wcześniaków 262 10.6.4. Witamina D 267 Piśmiennictwo zalecane 268 10.7. Zróżnicowany rozwój płciowy 269 10.7.1. Definicja 269 10.7.2. Klasyfikacja 269 10.7.3. Objawy i ocena kliniczna noworodka 270 10.7.4. Diagnostyka noworodka 272 10.7.5. Wrodzony przerost nadnerczy 274 10.7.6. Niezstąpienie jąder 276 10.7.7. Podsumowanie 277 Piśmiennictwo zalecane 277 11. Niedobór masy ciała i wzrostu u dzieci urodzonych przedwcześnie Przemko Kwinta 279 11.1. Wprowadzenie 279 11.2. Definicje ważniejszych pojęć stosowanych w ocenie rozwoju dzieci urodzonych przedwcześnie 280 11.3. Czynniki modyfikujące wzrastanie noworodka urodzonego przedwcześnie 281 11.4. Pourodzeniowe zahamowanie wzrastania noworodka (EUGR) 282 11.5. Ocena wzrastania noworodka urodzonego przedwcześnie 283 11.6. Rozwój somatyczny w pierwszych latach życia 285 11.7. Żywienie noworodków urodzonych przedwcześnie po wypisie z oddziału noworodkowego 286 11.7.1. Noworodki z grupy małego ryzyka rozwoju zaburzeń wzrastania 286 11.7.2. Noworodki z grupy umiarkowanego ryzyka rozwoju problemów żywieniowych 287 11.7.3. Noworodki z grupy wysokiego ryzyka rozwoju problemów żywieniowych 288 11.7.4. Wprowadzanie pokarmów stałych 290 11.7.5. Problemy z karmieniem 291 11.7.6. Refluks żołądkowo-przełykowy 292 11.7.7. Zaparcia 293 11.8. Podsumowanie 294 Piśmiennictwo 295 12. Immunizacja czynna i bierna u wcześniaków Beata Pawlus, Aneta Nitsch-Osuch 299 12.1. Wprowadzenie 299 12.2. Tworzenie Programu Szczepień Ochronnych 300 12.3. Szczepienia ochronne u noworodków 301 12.4. Szczepienia ochronne u wcześniaków 303 12.5. Szczepienie przeciw krztuścowi, błonicy i tężcowi 305 12.6. Szczepienie przeciw zakażeniom wywołanym przez Streptococcus pneumoniae 306 12.7. Szczepienie przeciw rotawirusom 307 12.8. Szczepienia zalecane 308 12.9. Tworzenie indywidualnego planu szczepień 310 12.10. Redukcja bólu związanego ze szczepieniem 312 12.11. Strategia kokonowa szczepień jako element zapobiegania chorobom zakaźnym 313 12.12. Szczepienia wcześniaków w kolejnych latach życia 315 12.13. Profilaktyka zakażeń RSV u wcześniaków 317 12.14. Problemy z realizacją szczepień ochronnych na oddziałach neonatologicznych 320 12.15. Jak rozmawiać z rodzicami o szczepieniach ochronnych? 324 12.16. Najważniejsze informacje dla rodziców - przykłady pytań i odpowiedzi 326 12.16.1. Szczepienie przeciw WZW typu B 327 12.16.2. Szczepienie przeciw gruźlicy (BCG) 329 12.17. Kwestie etyczne oraz edukacja zdrowotna z nimi związana 333 Piśmiennictwo 335 13. Zaburzenia psychiczne u dzieci urodzonych przedwcześnie Daria Janowska 337 13.1. Wprowadzenie 337 13.2. Klasyfikacja DC:0-5(TM) 338 13.3. Ocena kliniczna w okresie niemowlęctwa i wczesnego dzieciństwa 338 13.4. Zaburzenia przywiązania 340 13.5. Zaburzenia przetwarzania sensorycznego 348 13.5.1. Zaburzenie związane z nadreaktywnością sensoryczną 349 13.5.2. Zaburzenie związane z obniżoną reaktywnością sensoryczną 352 13.5.3. Inne zaburzenie przetwarzania sensorycznego 352 13.6. Zaburzenia snu, odżywiania i płaczu 353 13.6.1. Zaburzenia snu 354 13.6.2. Zaburzenia odżywiania w okresie niemowlęctwa/wczesnego dzieciństwa 359 13.6.3. Zaburzenie płaczu w okresie niemowlęctwa/ wczesnego dzieciństwa 365 13.7. Zaburzenia neurorozwojowe 366 13.7.1. Opóźnienie rozwoju psychoruchowego 367 13.7.2. Zaburzenia rozwoju mowy 370 13.7.3. Rozwojowe zaburzenie koordynacji 373 13.7.4. Zaburzenie ze spektrum autyzmu 375 13.7.5. Zaburzenie z deficytem uwagi i nadaktywnością (zespół nadpobudliwości psychoruchowej) (ADHD) 382 13.7.6. Specyficzne zaburzenie uczenia się 387 13.8. Zaburzenia emocjonalne i zaburzenia zachowania 388 13.9. Podsumowanie 389 Piśmiennictwo zalecane 389 14. Późne zmiany w narządzie wzroku u dzieci urodzonych przedwcześnie Marek Prost 393 14.1. Wprowadzenie 393 14.2. Zmiany w narządzie wzroku u dzieci urodzonych przedwcześnie, u których nie rozwinęła się retinopatia wcześniaków 394 14.3. Zmiany w narządzie wzroku u dzieci, u których rozwinęła się retinopatia wcześniaków 398 14.3.1. Zmiany w narządzie wzroku u dzieci z retinopatią, u których doszło do samoistnej regresji zmian 398 14.3.2. Zmiany w narządzie wzroku u dzieci z retinopatią, u których doszło do regresji zmian w siatkówce po leczeniu 399 14.3.3. Zmiany w narządzie wzroku u wcześniaków, u których nie doszło do regresji retinopatii 403 14.4. Badanie okulistyczne wcześniaków po 1. roku życia 407 Piśmiennictwo 407 15. Problemy laryngologiczne u dzieci urodzonych przedwcześnie Lidia Zawadzka-Głos 409 15.1. Problemy oddechowe i fonacyjne 409 15.1.1. Przyczyny niedrożności nosa i nosogardła 409 15.1.2. Stridor krtaniowy 415 15.1.3. Afonia i chrypka 420 15.1.4. Powikłania pointubacyjne w obrębie nosa i krtani 421 15.2. Problemy otologiczne 424 15.2.1. Niedosłuch wrodzony 424 15.2.2. Program badań przesiewowych słuchu u noworodków 425 15.3. Laryngologiczne przyczyny problemów żywieniowych 430 15.3.1. Wady jamy ustnej i gardła 431 15.3.2. Wady krtani i tchawicy - rozszczepy i przetoki 432 Piśmiennictwo 433 16. Problemy związane z jamą ustną i zgryzem u dzieci urodzonych przedwcześnie Joanna Janiszewska-Olszowska, Maciej Jedliński, Marta Mazur 435 16.1. Wprowadzenie 435 16.2. Morfologia podniebienia 435 16.3. Wady zgryzu 436 16.4. Zaburzenia mineralizacji szkliwa 438 16.5. Próchnica zębów 441 16.6. Rozwój zawiązków zębów i wyrzynanie się zębów 443 Piśmiennictwo 444 17. Problemy logopedyczne u dzieci urodzonych przedwcześnie Anna Balicka 447 17.1. Wprowadzenie 447 17.2. Zaburzenia karmienia wieku dziecięcego 448 17.2.1. Objawy pediatrycznych zaburzeń karmienia 450 17.3. Rozwój mowy u dzieci urodzonych przedwcześnie 450 17.4. Rozwój funkcji pokarmowych u dziecka 451 17.5. Rozwój umiejętności komunikacyjnych u dziecka 454 Piśmiennictwo 457 Piśmiennictwo uzupełniające 457 18. Fizjoterapia wcześniaka Aleksandra Pawlikowska-Rachwalska 459 18.1. Wprowadzenie 459 18.2. Ocena stanu niemowlęcia 460 18.2.1. Obserwacja motoryki spontanicznej niemowlęcia w leżeniu na brzuchu i na plecach 461 18.2.2. Ocena siedmiu wystandaryzowanych reakcji ułożeniowych 462 18.2.3. Ocena wybranych odruchów 463 18.3. Trójetapowy system opieki rozwojowej i wspierania rozwoju dziecka 465 18.4. Skale oceny poziomu i jakości rozwoju motorycznego 467 18.4.1. Ocena globalnych wzorców ruchowych (GMA) 467 18.4.2. Test do oceny rozwoju psychoruchowego niemowląt (TIMP) 469 18.5. Opieka nad wcześniakiem 469 Piśmiennictwo 471 19. Rola i zadania lekarza w komunikacji lekarz-pacjent rozszerzony Beata Pawlus, Elżbieta Rechnio-Nowakowska 473 19.1. Komunikacja lekarz-pacjent rozszerzony okiem neonatologa 473 19.2. Komunikacja lekarz-pacjent rozszerzony okiem psychologa 479 19.2.1. Lekarz 479 19.2.2. Wcześniak 483 19.2.3. Mama wcześniaka 484 19.2.4. Tata wcześniaka 488 19.3. Podsumowanie 491 Piśmiennictwo 491 20. Opieka nad wcześniakiem w poradni patologii noworodka z uwzględnieniem opieki chirurgicznej Kalina Plutowska-Hoffmann, Dominika Krakowczyk, Tomasz Koszutski, Iwona Maruniak-Chudek 493 20.1. Wprowadzenie 493 20.2. Modele opieki ambulatoryjnej nad wcześniakiem 493 20.2.1. Poradnie neonatologiczne (poradnie patologii noworodka) 494 20.2.2. Dziecięca opieka koordynowana 494 20.2.3. Inne metody opieki 495 20.3. Przygotowanie do wypisu 496 20.4. Poradnia patologii noworodka 498 20.4.1. Przygotowanie do przyjęcia pacjenta 498 20.4.2. Interwały wizyt 499 20.4.3. Pierwsza wizyta 499 20.4.4. Kolejne wizyty - choroby nagłe 501 20.4.5. Planowe wizyty konsultacyjne 502 20.4.6. Inne tematy poruszane w poradni patologii noworodka 511 20.4.7. Problemy z opieką 516 20.4.8. Współpraca ze specjalistami 518 20.4.9. Współpraca z pediatrą POZ 519 20.4.10. Opieka chirurgiczna po wypisie z oddziału intensywnej terapii noworodka 519 Piśmiennictwo 538 21. Ośrodek wczesnej interwencji Zofia Pakuła, Dorota Szumbarska 539 21.1. Wprowadzenie 539 21.2. Plany i rzeczywistość 539 21.3. Podstawowe potrzeby 540 21.4. Trudny początek 540 21.5. Potrzeba interdyscyplinarnego wsparcia 542 21.6. Pomoc rodzinie to pomoc dziecku 543 21.7. Ośrodek wczesnej interwencji 544 21.7.1. Warunki współpracy 546 21.7.2. Prawa pacjenta 546 21.7.3. Oferta terapeutyczna ośrodka wczesnej interwencji 547 21.7.4. Kompleksowa diagnoza 550 21.7.5. Integracja sensoryczna 559 21.7.6. Wideotrening komunikacji (VIT) 560 21.7.7. Rola zabawy w psychoruchowym rozwoju dziecka 561 21.7.8. Współpraca zespołu 566 Piśmiennictwo 567 22. Opieka nad wcześniakiem w hospicjum domowym dla dzieci Agnieszka Jalowska, Robert Śmigiel 569 22.1. Wprowadzenie 569 22.1.1. Definicje 569 22.1.2. Które noworodki mogą skorzystać z opieki hospicjum 570 22.2. Formy organizacyjne opieki paliatywnej nad noworodkiem i wcześniakiem w Polsce 571 22.3. Zasady opieki wielokierunkowej w hospicjum 572 22.4. Kwalifikacja wcześniaka do opieki paliatywnej i rola neonatologa w przekazaniu pacjenta pod opiekę hospicjum dziecięcego 573 Piśmiennictwo 574 23. Podsumowanie - wcześniak to pacjent wyjątkowy Agnieszka Kordek 575 Piśmiennictwo 583 Skorowidz

pokaż cały spis treści

ukryj recenzje