Życie i ewolucja biosfery

Spis treści książki

• Okładka
• Strona tytułowa
• Strona redakcyjna
• Spis treści
• Rozdział 1. Wstęp
  • 1.1. Czego czytelnik powinien się spodziewać po tej książce?
  • 1.2. O metodzie naukowej
  • 1.3. Ekologia współczesna
  • Literatura uzupełniająca
• Rozdział 2. Życie biosfery
  • 2.1. Żywy organizm
  • 2.2. Żywa biosfera
  • 2.3. Ekologia jako program badawczy biologii
  • 2.4. Planeta Ziemia
    • 2.4.1. Ziemia we wszechświecie
    • 2.4.2. Planety Układu Słonecznego
    • 2.4.3. Środowisko kosmiczne
    • 2.4.4. Ruch Ziemi wokół Słońca, pory roku
    • 2.4.5. Ruch obrotowy Ziemi wokół osi
    • 2.4.6. Magnetosfera Ziemi
    • 2.4.7. Hipoteza Milankoviča
  • 2.5. Ziemia pod nogami
    • 2.5.1. Co jest w środku
    • 2.5.2. A jednak się rusza
  • 2.6. Cyrkulacja atmosferyczna i cykl hydrologiczny
  • Literatura uzupełniająca
• Rozdział 3. Biogeneza i historia biosfery
  • 3.1. Powstanie życia na Ziemi
    • 3.1.1. Co to jest: życie
    • 3.1.2. Hipotezy o powstaniu życia na Ziemi[1]
    • 3.1.3. Od dołu: badania geologiczne i paleontologiczne
    • 3.1.4. Od góry: badania porównawcze współczesnych organizmów
    • 3.1.5. Hipotezy i eksperymenty tu i teraz
    • 3.1.6. Od minerałów do praorganizmu
    • 3.1.7. Świat RNA
    • 3.1.8. Powstanie współczesnych form życiowych
  • 3.2. Prehistoria życia i paleoekologia
  • 3.3. Wielkie wymierania
    • 3.3.1. Dokumenty paleontologiczne
    • 3.3.2. Przyczyny katastrof
    • 3.3.3. Zderzenia z meteorytami
    • 3.3.4. Okresowość wymierań?
    • 3.3.5. Wulkanizm i inne konkurencyjne hipotezy
  • Literatura uzupełniająca
• Rozdział 4. Metabolizm biosfery
  • 4.1. Cykl redoks
  • 4.2. Heterotrofia
  • 4.3. Autotrofia
  • 4.4. Pobieranie azotu i siarki
  • 4.5. Oddychanie
  • 4.6. Ewolucja systemów metabolicznych
    • 4.6.1. Ekosystemy cieplic głębinowych
    • 4.6.2. Głęboka biosfera
    • 4.6.3. Ewolucja fotosyntezy
  • Literatura uzupełniająca
• Rozdział 5. Produkcja pierwotna biosfery
  • 5.1. Energetyka produkcji biomasy
  • 5.2. Metody pomiaru produkcji pierwotnej
    • 5.2.1. Metody żniwne
    • 5.2.2. Pomiary fizjologiczne
    • 5.2.3. Metoda kowariancji wirów
    • 5.2.4. Metody pośrednie
  • 5.3. Od czego zależy tempo produkcji pierwotnej?
  • 5.4. Produkcja pierwotna w oceanach
  • 5.5. Produkcja pierwotna na lądach
  • 5.6. Bilans energetyczny biosfery
  • Literatura uzupełniająca
• Rozdział 6. Dekompozycja, czyli rozkład biomasy
  • 6.1. Istota procesu
  • 6.2. Dekompozycja dokonywana przez rośliny
  • 6.3. Dekompozycja dokonywana przez konsumentów
  • 6.4. Destruenci, detrytusożercy, saprofagi, reducenci
  • 6.5. Procesy dekompozycji w wodach
  • 6.6. Procesy dekompozycji na lądach
  • 6.7. Od czego zależy tempo dekompozycji i jak się je mierzy?
  • 6.8. Niedomknięte bilanse: deponowanie materii organicznej
  • Literatura uzupełniająca
• Rozdział 7. Cykle biogeochemiczne
  • 7.1. Krążenie pierwiastków w biosferze
  • 7.2. Cykl węgla
  • 7.3. Bilans węgla a klimat globalny
    • 7.3.1. Klimat się zmienia
    • 7.3.2. Przyczyny zmian klimatu
    • 7.3.3. Gazy cieplarniane
    • 7.3.4. Spodziewane skutki wzrostu zawartości CO2 w atmosferze
  • 7.4. Cykl azotu
  • 7.5. Cykl siarki
  • 7.6. Cykl fosforu
  • 7.7. Żelazo
  • Literatura uzupełniająca
• Rozdział 8. Ekosystem
  • 8.1. Warunki życia w oceanie i na lądzie
  • 8.2. Biomy Ziemi
    • 8.2.1. Zróżnicowanie biosfery
    • 8.2.2. Gleba
  • 8.3. Biosfera, biom, ekosystem
  • 8.4. Pojęcie ekosystemu: problemy terminologiczne
  • 8.5. Struktura troficzna ekosystemu
  • 8.6. Modele ekosystemów
  • 8.7. Bioenergetyka ekologiczna
  • Literatura uzupełniająca
• Rozdział 9. Jezioro, las, step, ocean
  • 9.1. Cztery przykłady
  • 9.2. Jezioro
  • 9.3. Las strefy umiarkowanej
    • 9.3.1. Badania ekosystemów leśnych
    • 9.3.2. Lasy Puszczy Niepołomickiej
    • 9.3.3. Lasy naturalne i lasy użytkowe
  • 9.4. Step
    • 9.4.1. Ekosystem trawiasty
    • 9.4.2. Suchy step karaganowo-ostnicowy w Mongolii
    • 9.4.3. Wpływ gryzoni na obieg materii i produktywność stepu
  • 9.5. Ocean
    • 9.5.1. Ekosystem globalny
    • 9.5.2. Biomy morskie
    • 9.5.3. Prądy wstępujące (upwellingi)
    • 9.5.4. El Nio
  • Literatura uzupełniająca
• Rozdział 10. Funkcjonowanie ekosystemów w poszukiwaniu ogólnych zasad
  • 10.1. Struktura sieci troficznej i przepływ energii w ekosystemach
  • 10.2. Przepływ energii i materii między poziomami troficznymi
  • 10.3. Analiza sieci troficznych
  • 10.4. Od czego zależy długość łańcuchów troficznych
  • 10.5. Regulacja ekosystemu: z góry czy z dołu?
  • 10.6. Jak powstaje ekosystem
  • 10.7. Stabilność ekosystemów
  • 10.8. Trwałość biosfery
  • Literatura uzupełniająca
• Rozdział 11. Różnorodność biosfery
  • 11.1. Zagadka różnorodności biosfery
  • 11.2. Zróżnicowanie form życiowych
    • 11.2.1. Źródła zmienności organizmów żywych
    • 11.2.2. Każdy organizm jest unikatem
    • 11.2.3. Różnorodność gatunkowa
    • 11.2.4. Różnorodność prebiotyczna i wczesna ewolucja form życiowych
    • 11.2.5. Nieciągłość zmienności
  • 11.3. Zmiany liczby gatunków w historii biosfery
  • 11.4. Ile gatunków żyje obecnie na Ziemi?
    • 11.4.1. Stan znajomości współczesnej flory i fauny
    • 11.4.2. Próby oszacowania rzeczywistej liczby gatunków
  • 11.5. Przestrzenna zmienność różnorodności gatunkowej w biosferze
    • 11.5.1. Geograficzne wzorce różnorodności gatunkowej
    • 11.5.2. Przyczyny geograficznego zróżnicowania liczby gatunków
    • 11.5.3. Zależność liczby gatunków od wielkości areału
  • 11.6. Znaczenie globalnej różnorodności gatunkowej i jej zagrożenia
    • 11.6.1. Wymierania plejstoceńskie i współczesne
    • 11.6.2. Pożytki z różnorodności biologicznej
  • Literatura uzupełniająca
• Rozdział 12. Organizm wśród organizmów
  • 12.1. Środowisko biotyczne
  • 12.2. Ewolucja interakcji międzygatunkowych
  • 12.3. Konkurencja
    • 12.3.1. Model konkurencji
    • 12.3.2. Eksperymentalne badania nad konkurencją
    • 12.3.3. Znaczenie konkurencji międzygatunkowej dla różnorodności biosfery
  • 12.4. Eksploatacja
    • 12.4.1. Niesymetryczne interakcje międzygatunkowe
    • 12.4.2. Pasożytnictwo
    • Powszechność pasożytnictwa
    • Koewolucja pasożytów i ich ofiar
    • Pasożytnictwo a ewolucja płci
    • 12.4.3. Drapieżnictwo
    • 12.4.4. Roślinożerność
  • 12.5. Mutualizm
    • 12.5.1. Symbiozy metaboliczne
    • 12.5.2. Zoogamia i zoochoria
    • 12.5.3. Przymierze obronne
    • 12.5.4. Komensalizm
    • 12.5.5. Znaczenie mutualizmu dla różnorodności biosfery
  • Literatura uzupełniająca
• Rozdział 13. Różnorodność gatunkowa w skali lokalnej
  • 13.1. Struktura różnorodności
    • 13.1.1. Składowe różnorodności gatunkowej
    • 13.1.2. Powtarzalność składu gatunkowego
  • 13.2. Zespół i biocenoza
    • 13.2.1. Czy to, czym zajmuje się ekologia, w ogóle istnieje?
    • 13.2.2. Burzliwe dzieje kilku pojęć
    • 13.2.3. Wzorce i mechanizmy
  • 13.3. Powtarzalne wzorce w strukturze zespołów
    • 13.3.1. Wzorzec I: Redundancja biocenoz. Gatunków jest zawsze za dużo, o wiele więcej niż kategorii troficznych realizujących funkcje ekosystemu
    • 13.3.2. Wzorzec II: Wielkość populacji gatunków wchodzących w skład zespołów ma charakterystyczny rozkład: mało dużych, dużo małych
    • 13.3.3. Wzorzec III: Wielkości ciała gatunków wchodzących w skład zespołów mają charakterystyczne rozkłady: mało dużych, dużo małych
    • 13.3.4. Wzorzec IV: Gatunki wchodzące w skład zespołu w sposób charakterystyczny różnią się od siebie (zasada ograniczonego podobieństwa)
    • 13.3.5. Wzorzec V: Z danej puli gatunków w podobnych warunkach mogą się tworzyć różne zespoły, ale ich skład nie jest przypadkowy
    • 13.3.6. Wzorzec VI: Konwergencja zespołów
    • 13.3.7. Co wynika z analizy powtarzalnych wzorców w strukturze zespołów?
  • 13.4. Dynamika biocenoz
    • 13.4.1. Wzorce zmian struktury biocenozy w czasie: sukcesja
    • 13.4.2. Sukcesja: proces deterministyczny czy losowy?
    • 13.4.3. Równowaga w biocenozie
    • 13.4.4. Mechanizm zrównoważenia liczby gatunków w zespole model biogeografii wysp
  • 13.5. Znaczenie lokalnej różnorodności gatunkowej
    • 13.5.1. Czy różnorodność gwarantuje stabilność? Rozważania teoretyczne
    • 13.5.2. Potwierdzenia eksperymentalne
    • 13.5.3. Czy różnorodność jest dobra dla ekosystemu?
  • Literatura uzupełniająca
• Rozdział 14. Ekologia gatunku
  • 14.1. Populacja jednogatunkowa
    • 14.1.1. Poziomy organizacji życia
    • 14.1.2. Dynamika populacji
    • 14.1.3. Wpływ czynników niezależnych od zagęszczenia na dynamikę populacji
  • 14.2. Regulacja liczebności populacji
    • 14.2.1. Czynniki zależne od zagęszczenia
    • 14.2.2. Konkurencja wewnątrzgatunkowa podział zasobów
    • 14.2.3. Samoprzerzedzenie
    • 14.2.4. Terytorializm
    • 14.2.5. Stabilizujący wpływ zmienności indywidualnej
    • 14.2.6. Warunki przetrwania gatunku
    • 14.2.7. Populacja populacji, czyli metapopulacja
  • 14.3. Demografia
    • 14.3.1. Losy poszczególnych osobników
    • 14.3.2. Wskaźnik zastępowania
    • 14.3.3. Tabela życia dla kohorty
    • 14.3.4. Macierz projekcji
    • 14.3.5. Związki między współczynnikami dynamiki populacji
  • 14.4. Strategie ewolucyjne gatunków
    • 14.4.1. Historie życiowe
    • 14.4.2. Kształtowanie strategii życiowej przez dobór naturalny
    • 14.4.3. Organizm w środowisku bioenergetyka ekologiczna
  • Literatura uzupełniająca
• Epilog
• Dodatek 1. Zastosowanie badań satelitarnych w ekologii
  • D1.1. Satelity do użytku codziennego: GPS
  • D1.2. Radiotelemetria satelitarna
  • D1.3. Metody teledetekcji satelitarnej
  • D1.4. Dostęp do danych satelitarnych
  • D1.5. Lotem trutnia
  • Literatura uzupełniająca
• Dodatek 2. Przewodnik po metodach statystyki wielowymiarowej
  • Przykłady zastosowań statystyki wielowymiarowej w ekologii
  • Literatura uzupełniająca
• Dodatek 3. Metody molekularne w ekologii
  • D3.1. Ekologia molekularna
  • D3.2. Markery genetyczne
  • D3.3. Warsztat molekularny w ekologii
  • D3.4. Wybrane przykłady zastosowań metod molekularnych w różnych obszarach ekologii
    • D3.4.1. Struktura i funkcjonowanie ekosystemów
    • D3.4.2. Ekologia gatunku, populacji i osobnika
  • Literatura uzupełniająca
• Słownik wybranych pojęć z zakresu ekologii
• Literatura źródłowa
• Źródła ilustracji
• Przypisy

pokaż cały spis treści

ukryj recenzje