W powietrzu Inga Iwasiów

Recenzje książki: W powietrzu (2) Poniższe recenzje mogły powstać po przekazaniu recenzentowi darmowego egzemplarza poszczególnych utworów bądź innej zachęty do jej napisania np. zapłaty.

1. Recenzja: Polityka Aleksandra Żelazińska

   Recenzja dotyczy produktu: ksiązka drukowana

   Czy recenzja była pomocna:

    TAK  (0)  NIE  (0)

   Historie kobiet są z założenia „bardziej ohydne” – uważa Iwasiów – bo zadają kłam stereotypowi matki Polki, istoty zaradnej, doskonałej i nieco oderwanej od rzeczywistości.
   
   
   
   Sporo podniosłych słów pada przy okazji obchodów 25-lecia polskiej wolności. Inga Iwasiów bardzo wyraźnie – i sprytnie – od tej narracji odchodzi. Dlaczego sprytnie? Bo jej najnowsza powieść„W powietrzu” to w zasadzie spis erotycznych doświadczeń. Raczej relacji niż związków. Raczej homo- niż heteroseksualnych. A jeśli monogamicznych, to zawsze tak pomyślanych, żeby dało się zbiec, nim któraś ze stron złoży poważniejszą deklarację (typu: „wychowajmy razem dziecko”). Bohaterka tej powieści – redaktor nieźle prosperującego magazynu literackiego – nieustannie bada swoje (cudze przy okazji) granice, próbuje się dookreślić i ustalić rzecz banalną: czym jest szczęście. Opowieść snuje bez pruderii, nie skąpi szczegółów. Iwasiów do repertuaru swoich specjalizacji dopisuje więc właśnie powieść erotyczną, ale bez obaw, nie o gorszenie tu chodzi, ale o sposób opowiadania o polskiej transformacji przez pryzmat ­obyczajowości, kobiecej intymności i zmieniającego się otoczenia: kanapotapczany i meblościanki ustępują składanym meblom, zamknięte w czterech ścianach redakcje – wielopiętrowym wieżowcom. Nastaje „epoka filii”, zawrotnej komputeryzacji i rozmaitych kompromisów. Iwasiów ­świetnie opisuje te niuanse, diagnozując przy okazji, niby mimochodem, stan polskiej literatury. Podobne rozwiązania znajdziemy np. w „Badaniach nad ukraińskim seksem” Oksany Zabużko.
   
   Ukazujący się w tym samym czasie zbiór – w większości już znanych – opowiadań„Smaki i dotyki” jest względem „W powietrzu” komplementarny – to kolejne portrety kobiet na różne sposoby poturbowanych przez los. Historie kobiet są z założenia „bardziej ohydne” – uważa Iwasiów – bo zadają kłam stereotypowi matki Polki, istoty zaradnej, doskonałej i nieco oderwanej od rzeczywistości. Proza Iwasiów jest więc tym razem bardzo sensualna, ale przede wszystkim uczciwa.

2. Recenzja: NEWSWEEK Polska Paula Szewczyk

   Recenzja dotyczy produktu: ksiązka drukowana

   Czy recenzja była pomocna:

    TAK  (0)  NIE  (0)

   Tą książką przeciwnicy gender będą przerażeni. Bohaterka Ingi Iwasiów przyznaje się do oglądania pornografii i otwarcie mówi, co lubi w niej najbardziej. Bez eufemizmów opowiada o erotycznych przygodach, wiedząc, że narazi tym własną reputację. Rozkochuje, rzuca, zalicza, a przecież… jest kobietą. Wreszcie powieść łamiącą wszelkie płciowe stereotypy.

   Plot można określić jednym zdaniem, parafrazując samą Iwasiów – najpierw zabawy w przedszkolu w ulubione „ogrywanie męża”, a po 14-tych urodzinach prawdziwe „polowanie” –uwodzenie nauczyciela WF-u, zdrada narzeczonego ze wspólną koleżanką, organizowanie miłosnych trójkątów. „W powietrzu” jest powieścią mówiącą o seksie bez ogródek, pensjonarskiego czerwienienia i przemilczania fizjologicznych szczegółów. Nie ma w niej też miejsca na intymne opisy „uprawiania miłości” w blasku świec i nastrojowej muzyce.
   
   Tutaj ciała stykają się na wersalce w zaatakowanej przez grzyby kawalerce, kochanek sapie, pachnie wodą kolońską „Brutal”, a po stosunku szybko zasypia. Ale dla bohaterki to nawet lepiej. Nie lubi się przytulać ani dzielić swoją codziennością. Jak sama mówi „w miłości łatwiej jej zrzucać ubrania niż jeść wspólne śniadanie”.

   
   Z tak silnie wykreowaną postacią kobiecą, „W powietrzu” nie ma szans na wejście do kanonu szkolnych lektur. Dziewczyny nie są przecież ani tak pewne siebie, ani wyrafinowane, ani tak otwarte „w tych sprawach”. A Iwasiów kreśli portret niezwykle silnej osobowości, która cała jest jak tytuł czasopisma, które wydaje – bez kompromisów. Bohaterka od najmłodszych lat wiedziała, że jakoś nie pasowała do ról narzucanych przez otoczenie. Z przyjemnością wkładała męski garnitur, ale nie myślała, by szukać mężczyzny dla siebie. Ci specjalnie jej też nie rozchwytywali. Widząc jej krótkie włosy pytali tylko złośliwie „tyfus czy weszki”. Sama zresztą przyznaje bez zawodu, że „nie miała niczego, o co mogliby zaczepić ręce: włosów, piersi, bioder, odsłoniętych kolan”.

    

   Oswojenie się z własnym, niedoskonałym ciałem pozwala uwolnić się od wzorca kobiecości, jakim atakowane są dziewczynki od najmłodszych lat. Iwasiów dekonstruuje mit, jakoby od uroda miała być pierwszym czynnikiem wpływającym na nasze poczucie wartości. Żeby czuć się atrakcyjną nie trzeba gonić za ideałem, a siła bohaterki wcale nie wypływa z mini i szpilek. Powieść nie pozostawia także suchej nitki na obowiązkach i rolach, jakie kobiety „powinny” spełniać.

    

   Przekaz jest jasny – mogą robić to, co chcą, a nie spełniać cudze oczekiwania. Mimo że rodzina i znajomi wymyślili bohaterce „rolę porządnej dziewczyny”, nie dała wcisnąć się w ten sztywny gorset ról. Wybiera własną ścieżkę i nie boi się iść za pragnieniami – także, a może przede wszystkim, wtedy, gdy oznaczają seksualną satysfakcję.

   
   Ale „W powietrzu” nie jest tylko biologicznym opisem zbliżeń czy naturalistycznym pamiętnikiem nimfomanki. Mimo że bohaterka wiele uwagi poświęca byłym partnerom i partnerkom, w gruncie rzeczy analizuje swoją seksualność, obserwuje jak zmienia się jej zapatrywanie na świat, choć jak podkreśla – „nigdy nie miała kłopotów z tożsamością”. Była, na ile to możliwe, sobą i zwykle nie zastanawiała się, co może pomyśleć o niej otoczenie, a etykietę „egoistka” mogłaby mieć przyklejoną do dowodu.

    

    

    

    

   Poza tym, że wydana przez Wielką Literę powieść przez dziesiątki stron kpi sobie z płciowych stereotypów, jest także celnie uchwyconym zapisem czasu. W tle miłosnych uniesień płynie spokojnie historia PRL. Matki zmywają grzecznie po obiedzie, dzieci rodzi się bez poradników, a wyjście za mąż uchodzi za życiowy sukces. W takich okolicznościach postać wykreowana przez Iwasiów wypada ze swoim wykształceniem i niezależnością bardzo nowocześnie. I chyba tę niezależność bohaterka ceni sobie najbardziej. Choć z pozoru liczy się dla niej przede wszystkim przyjemność, największą wartością stanowi właśnie wolność.
   
   
   
   Jedyne, co najnowszej prozie Iwasiów można zarzucić, to brak dynamiki. Zdarza się, że akcja płynie na tyle jednostajnie, że traci się czujność czy gubi wątek, ale może taki jest właśnie styl opowiadania spełnionej kobiety, która nie musi niczego udowadniać ani szokować na siłę? Efekt jest taki, że nie zawsze się bohaterkę „W powietrzu” lubi. Czy to przez zazdrość, może przez strach? W końcu trudno utożsamić się z kimś, kto nie idzie bezpieczną, utartą drogą i nie okazuje słabości. A przecież kobieta musi okazywać słabość.
   
   Z takimi powielanymi wzorcami Iwasiów nie chce się zgodzić. Pyta wprost „co kobietom podpowiada tę strategię, co skłania je do udowadniania słabości, demonstrowania cierpienia. Czy mamy coś w genach”. A może to kwestia wychowania. I tu antygenderyści już spieszą z odpowiedzią. Bo co może wyrosnąć z dziewczynki, która w dzieciństwie przebiera się w męskie łaszki? Seksoholiczka, nimfomanka i lesbijka. W takim wypadku w powietrzu wisi potępienie.

więcej recenzji

ukryj recenzje