Szacowanie podstawy opodatkowania

Spis treści książki

Wykaz najważniejszych skrótów      11

 

Wstęp    13

 

Rozdział I. Pojęcie i geneza szacowania podstawy opodatkowania         17

1. Uwagi ogólne   17

2. Pojęcia szacowania i szacunku w znaczeniu słownikowym    17

3. Rola i cel instytucji szacowania podstawy opodatkowania     18

4. Ewolucja uregulowań szacowania podstawy opodatkowania w polskim prawie podatkowym       20

4.1. Szacowanie podstawy opodatkowania w okresie międzywojennym         20

4.2. Szacowanie podstawy opodatkowania w dekrecie z dnia 16 maja 1946 r. o postępowaniu podatkowym        23

4.3. Szacowanie podstawy opodatkowania w ustawie o zobowiązaniach podatkowych z dnia 19 grudnia 1980 r. 25

4.4. Szacowanie podstawy opodatkowania w Ordynacji podatkowej z 1997 r.               27

5. Instytucja szacowania podstawy opodatkowania w aktualnym stanie prawnym               31

6. Szacowanie podstawy opodatkowania w projekcie Ordynacji podatkowej Komisji Kodyfikacyjnej Ogólnego Prawa Podatkowego     32

7. Podsumowanie               33

 

Rozdział II. Miejsce instytucji szacowania podstawy opodatkowania w polskim systemie prawa podatkowego         37

1. Uwagi ogólne   37

2. Szacowanie podstawy opodatkowania a inne instytucje prawa podatkowego, w których występują elementy szacowania   37

2.1. Określanie wartości budowli związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej na gruncie podatku od nieruchomości    38

2.2. Określanie wartości rynkowej nabytych rzeczy i praw majątkowych na gruncie podatku od spadków i darowizn         40

2.3. Określanie wartości rynkowej przedmiotu czynności cywilnoprawnych na gruncie podatku od czynności cywilnoprawnych    41

2.4. Ustalanie wartości sprzedaży opodatkowanej na gruncie podatku od towarów i usług        42

2.5. Szacowanie podstawy opodatkowania na gruncie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych          44

2.5.1. Szacowanie dochodu na podstawie art. 24b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych       44

2.5.2. Ustalanie dochodów z działów specjalnych produkcji rolnej         44

2.5.3. Szacowanie dochodów w przypadku transakcji między podmiotami powiązanymi   45

2.5.4. Ustalanie wartości pieniężnej świadczeń w naturze i świadczeń nieodpłatnych        47

2.5.5. Ustalanie wartości rynkowej rzeczy lub praw majątkowych           47

2.6. Szacowanie podstawy opodatkowania na gruncie podatku dochodowego od osób prawnych           48

3. Miejsce szacowania podstawy opodatkowania w systemie powstawania i wymiaru zobowiązań podatkowych w Polsce       49

3.1. Szacowanie podstawy opodatkowania jako reakcja na wadliwy samowymiar zobowiązania podatkowego      49

3.2. Szacowanie podstawy opodatkowania a opodatkowanie dochodów nieujawnionych          53

4. Podsumowanie               55

 

Rozdział III. Instytucja szacowania podstawy opodatkowania a zasady i wartości konstytucyjne    57

1. Uwagi ogólne   57

2. Zasady i wartości konstytucyjne na gruncie instytucji szacowania podstawy opodatkowania        57

3. Szacowanie podstawy opodatkowania a zasada powszechności opodatkowania             58

4. Szacowanie podstawy opodatkowania a zasada równości opodatkowania        60

5. Szacowanie podstawy opodatkowania a ochrona prawa własności podatnika  62

6. Szacowanie podstawy opodatkowania a normy wynikające z art. 217 Konstytucji RP     65

7. Standardy, jakim powinny odpowiadać przepisy o szacowaniu podstawy opodatkowania w świetle Konstytucji RP                66

8. Podsumowanie               69

 

Rozdział IV. Szacowanie podstawy opodatkowania w ujęciu prawno-porównawczym      73

1. Uwagi ogólne   73

2. Szacowanie podstawy opodatkowania w systemie podatkowym Włoch            73

2.1. Miejsce procedur szacunkowych we włoskim systemie procedur wymiarowych  73

2.2. Poszczególne metody wymiarowe    74

2.2.1. Korekta samowymiaru decyzją podatkową przez ustalanie rzeczywistego dochodu z poszczególnych źródeł (accertamento analitico)         75

2.2.2. Metoda wymiaru szacunkowego w oparciu o wskaźniki świadczące o wysokości osiągniętego dochodu (accertamento sintetico)        76

2.2.3. Metoda szacowania dochodu na podstawie danych spoza ksiąg podatkowych (accertamento induttivo)           77

2.2.4. Metoda oparta na analizie sektora danej branży (accertamento analitico-induttivo)               77

3. Szacowanie podstawy opodatkowania w systemie podatkowym Francji            78

3.1. Opodatkowanie z urzędu (taxation d’office) i oszacowanie z urzędu (l’evaluation d’office)                79

3.1.1. Regulacja prawna     79

3.1.2. Procedury wymiaru z urzędu w systemie francuskich procedur wymiaru zobowiązania podatkowego              79

3.1.3. Przesłanki opodatkowania z urzędu (taxation d’office)   80

3.1.4. Przesłanki oszacowania z urzędu (l’evaluation d’office)  81

3.1.5. Metody wymiaru      81

3.2. Oszacowanie za zgodą podatnika – forfait       82

3.2.1. Metoda szacowania standardowego dochodu podatnika               82

3.2.2. Metoda ustalania przeciętnego dochodu w danej branży              83

3.2.3. Oszacowanie rzeczywistego dochodu                 83

4. Szacowanie podstawy opodatkowania w systemie podatkowym Niemiec         83

4.1. Regulacja prawna i zakres stosowania instytucji szacowania w niemieckim systemie prawnym          83

4.2. Przesłanki szacowania podstawy opodatkowania          84

4.3. Metody szacowania podstawy opodatkowania              85

5. Podsumowanie               86

 

Rozdział V. Charakter prawny instytucji szacowania podstawy opodatkowania  89

1. Uwagi ogólne   89

2. Charakter  materialno-proceduralny         89

3. Charakter  obligatoryjny               91

4. Charakter wyjątkowy     92

5. Charakter  niesamoistny               93

6. Charakter neutralny       94

7. Podsumowanie               96

 

Rozdział VI. Przesłanki szacowania podstawy opodatkowania 99

1. Uwagi ogólne   99

2. Przesłanki szacowania podstawy opodatkowania na gruncie obowiązującej regulacji prawnej    100

3. Pozytywne przesłanki szacowania podstawy opodatkowania               103

3.1. Brak ksiąg podatkowych lub innych danych niezbędnych do określenia podstawy  opodatkowania 103

3.1.1. Księgi rachunkowe  104

3.1.2. Podatkowa księga przychodów i rozchodów     106

3.1.3. Ewidencje i rejestry 106

3.1.4. Inne dane niezbędne do określenia podstawy opodatkowania     107

3.2. Dane wynikające z ksiąg podatkowych nie pozwalają na określenie podstawy opodatkowania          107

3.2.1. Szczególna moc dowodowa ksiąg podatkowych               108

3.3. Naruszenie warunków uprawniających do zryczałtowanej formy opodatkowania 112

3.3.1. Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych    113

3.3.2. Karta  podatkowa     114

4. Przesłanki negatywne szacowania              116

5. Przyczyna braku danych do ustalenia podstawy opodatkowania na zasadach ogólnych a szacowanie podstawy opodatkowania        121

6. Podsumowanie               122

 

Rozdział VII. Metody szacowania podstawy opodatkowania    125

1. Uwagi ogólne   125

2. Regulacja prawna w zakresie metod szacowania podstawy opodatkowania      125

3. Pojęcie metody szacowania – analiza i ocena poglądów doktryny i orzecznictwa           126

4. Szacunkowe wielkości odniesienia w ramach metod szacowania        129

5. Zastosowanie metody szacowania              130

6. Metody szacowania podstawy opodatkowania określone ustawowo  132

6.1. Metoda porównawcza wewnętrzna 132

6.2. Metoda porównawcza zewnętrzna   134

6.3. Metoda remanentowa         136

6.4. Metoda produkcyjna           137

6.5. Metoda kosztowa 139

6.6. Metoda udziału dochodu w obrocie 140

7. Metody szacowania nieokreślone wprost w ustawie              141

8. Dyrektywy wyboru metody szacowania podstawy opodatkowania     144

9. Podsumowanie               147

 

Rozdział VIII. Pozycja podatnika w postępowaniu w sprawie szacowania podstawy opodatkowania            151

1. Uwagi ogólne   151

2. Przyczyny osłabienia pozycji podatnika w postępowaniu szacunkowym w stosunku do postępowania na zasadach ogólnych              151

3. Znaczenie zasad ogólnych postępowania podatkowego przy zastosowaniu instytucji szacowania podstawy opodatkowania                153

3.1. Realizacja zasady legalizmu w postępowaniu szacunkowym        153

3.2. Zasada prawdy materialnej w postępowaniu szacunkowym        155

3.3. Zasada przekonywania w postępowaniu szacunkowym               157

3.4. Zasada czynnego udziału strony w postępowaniu szacunkowym               160

4. Dążenie do określenia podstawy opodatkowania zbliżonej do rzeczywistej jako podstawowa dyrektywa wymiaru szacunkowego     161

5. Ocena instytucji szacowania pod kątem występowania w jej ramach elementów uznania administracyjnego          164

6. Pozycja podatnika w ramach procedury szacowania podstawy opodatkowania na gruncie projektu Ordynacji podatkowej Komisji Kodyfikacyjnej Ogólnego Prawa Podatkowego      168

7. Podsumowanie               170

 

Zakończenie         173

 

Bibliografia           177

 

Wykaz orzecznictwa           183

 

Wykaz aktów prawnych     189

pokaż cały spis treści

ukryj recenzje