Ryszard Wagner w Bayreuth

Ry­szard Wa­gner w Bay­reuth 1 Dwóch po­trze­ba wa­run­ków, że­by zda­rze­nie by­ło wiel­kie: wiel­kie­go umy­słu tych, któ­rzy go do­ko­ny­wa­ją, i wiel­kie­go umy­słu tych, któ­rzy je prze­ży­wa­ją. Wy­da­rze­nie sa­mo przez się nie po­sia­da wiel­ko­ści; choć­by zni­ka­ły ca­łe gwiaz­do­zbio­ry, lu­dy gi­nę­ły, cho­ciaż­by pań­stwa roz­le­głe za­kła­da­no i pro­wa­dzo­no woj­ny z ol­brzy­mi­mi si­ła­mi i stra­ta­mi -- tchnie­nie hi­sto­rii roz­wie­wa spra­wy te­go ro­dza­ju, jak płat­ki śnie­gu. I zda­rza się, że czło­wiek po­tęż­ny ude­rza, a cio­sy bez­sku­tecz­nie od­ska­ku­ją od twar­dej ska­ły; krót­ki, ostry od­głos -- i wszyst­ko mi­ja. Hi­sto­ria i o ta­kich, jak­by stę­pia­łych wy­da­rze­niach pra­wie nic nie mó­wi. Więc tro­ska na­pa­da na te­go, kto wi­dzi nad­cho­dzą­ce wy­da­rze­nie, tro­ska, czy ci, któ­rzy je prze­ży­wa­ją, bę­dą go god­ni. Na tę wza­jem­ną od­po­wied­niość czy­nu i zdol­no­ści przy­ję­cia go li­czy­my i do niej na każ­dym kro­ku zmie­rza­my; kto chce da­wać, niech zwa­ża, by zna­lazł od­bior­ców, któ­rzy by od­po­wia­da­li tre­ści je­go da­ru. Dla­te­go też czyn po­je­dyn­czy wiel­kie­go na­wet czło­wie­ka nie jest wiel­ki, gdy jest krót­ki, tę­py i nie­płod­ny, gdyż czło­wie­ko­wi te­mu w chwi­li, gdy czyn speł­niał, bra­kło głę­bo­kie­go ro­zu­mie­nia, że czyn ów te­raz wła­śnie jest ko­niecz­ny: nie dość cel­nie mie­rzył, nie dość do­kład­nie po­znał i wy­brał czas: przy­pa­dek stał się je­go pa­nem; pod­czas gdy być wiel­kim i mieć po­czu­cie ko­niecz­no­ści -- to rze­czy ści­śle ze so­bą zwią­za­ne. [...]

Ur. 15 października 1844 w Röcken Zm. 25 sierpnia 1900 w Weimarze Najważniejsze dzieła: Narodziny tragedii czyli hellenizm i pesymizm, Tako rzecze Zaratustra, Ludzkie, arcyludzkie, Poza dobrem i złem, Zmierzch bożyszcz, Antychryst, Ecce Homo, Wola mocy. Filozof, filolog klasyczny, pisarz. W latach szkolnych z zamiłowaniem oddawał się poznawaniu niemieckiej muzyki klasycznej od Bacha i Mozarta po Beethovena oraz poezji romantycznej (szczególnie wielkie wrażenie zrobiły na nim utwory nowo odkrytego Hölderlina). Studiował filologię klasyczną, teologię, historię Kościoła i historię na uniwersytecie w Bonn (1864-1865) i w Lipsku (od 1865). Jako filolog klasyczny zyskał wielkie uznanie, wśród jego pierwszych publikacji znalazły się m. in. komentarze do Arystotelesa; w 1869 roku został profesorem nadzwyczajnym w katedrze filologii klasycznej uniwersytetu w Bazylei. Początkowa popularność w środowisku uczelni przygasła po krytycznym przyjęciu koncepcji dionizyjskości i apollińskości wyłożonej w Narodzinach tragedii (1872). Jeszcze przed podjęciem pracy akademickiej Nietzsche odbył obowiązkową służbę wojskową. Wkrótce potem wymówił obywatelstwo pruskie i od 1869 roku pozostawał ?bezpaństwowcem?. Bardzo istotny wpływ na myśl Nietzschego miało zetknięcie się z filozofią Artura Schopenhauera oraz muzyką Ryszarda Wagnera, z którym blisko przyjaźnił się na początku lat 70 XIX wieku (później doszło do rozluźnienia stosunków ze względów światopoglądowych; komentarzem do istoty tego rozdźwięku jest napisana przez filozofa w 1888 r. rozprawa Nietzsche kontra Wagner). Charakterystyczne w stylu pisarskim Nietzschego jest pisanie aforyzmami (począwszy do dzieła Ludzkie, arcyludzkie z 1878 r.). Po części wynikało to z choroby, na którą cierpiał od lat młodzieńczych, a która objawiała się niezwykle silnymi, wielodniowymi atakami migreny, po części jednak był to świadomy wybór formy literackiej: ?Kto krwią i w przypowieściach pisze, nie chce, by go czytano, żąda, by się go na pamięć uczono? - pisał w najbardziej znanym ze swych tekstów, Tako rzecze Zaratustra (1883-1885). Choroba zmusiła go do zrezygnowania z pracy uniwersyteckiej w 1879 roku. Od tego czasu wiele podróżował, po Włoszech, Niemczech i Szwajcarii, gdzie przebywał najchętniej. Na przełomie 1888 i 1889 roku nasilenie choroby doprowadziło do obłędu; Nietzsche trafił na rok do kliniki psychiatrycznej, najpierw w Bazylei, a następnie w Jenie. W 1890 matka zabrała go w rodzinne strony, do Naumburga; ostatnie trzy lata życia spędził samotnie w Weimarze. Został pochowany w Röcken, obok swego ojca, pastora luterańskiego. Ostatnim dziełem Nietzschego jest autobiograficzna książka Ecce Homo (1888); pośmiertnie została wydana jeszcze z notatek Wola mocy.

Kupując książkę wspierasz fundację Nowoczesna Polska, która propaguje ideę wolnej kultury. Wolne Lektury to biblioteka internetowa, rozwijana pod patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej. W jej zbiorach znajduje się kilka tysięcy utworów, w tym wiele lektur szkolnych zalecanych do użytku przez MEN, które trafiły już do domeny publicznej. Wszystkie dzieła są odpowiednio opracowane - opatrzone przypisami oraz motywami.