Rola i zakres kontroli w sektorze publicznym

Burzliwy okres pandemii koronawirusa z lat 20202022 oraz okrutne działania wojenne prowadzone przez Rosję w Ukrainie zdezorganizowały funkcjonowanie wielu instytucji i urzędów sektora publicznego w Polsce. W wyniku tych zdarzeń wdrażane były specjalne procedury i podejmowano nadzwyczajne kroki, przy czym nie tylko regulacje, ale i działania kontrolne nie nadążały za nimi. Niemniej należy mieć przekonanie, że sytuacja pandemiczna zostanie całkowicie opanowana, a konflikt zbrojny wkrótce się zakończy. Powróci wówczas normalny tryb funkcjonowania jednostek sektora finansów publicznych i będą one zarówno wzmocnione minionymi doświadczeniami, jak i przygotowane na potencjalne, kolejne tego typu wydarzenia w przyszłości. To jednak nie powinno w jakikolwiek sposób marginalizować konieczności przeprowadzania wnikliwych procesów kontrolnych w tych podmiotach. Każda kontrola zewnętrzna, wewnętrzna czy zarządcza przyczynia się do usprawniania działania takich jednostek i do eliminowania w nich potencjalnych nieprawidłowości czy nadużyć. Dlatego tak ważne jest ciągłe przeprowadzanie procesów kontrolnych, które powinny być ukierunkowane przede wszystkim na poprawę efektywności funkcjonowania jednostek, a nie na personalne rozgrywki i wyłącznie szukanie winnych. Do tego konieczne są nie tylko dobrze wyedukowane i nieustannie podnoszące swoje kwalifikacje kadry urzędnicze, ale również korzystanie z jak najlepszych dotychczasowych praktyk w szeroko rozumianych obszarach kontrolnych. Głównym celem niniejszej monografii jest przedstawienie wybranych przykładów faktycznego stosowania kontroli zewnętrznej i wewnętrznej oraz kontroli zarządczej w sektorze publicznym. Niewątpliwą wartością publikacji jest praktyczne doświadczenie większości autorów, którzy są czynnymi pracownikami wielu różnych jednostek sektora finansów publicznych. Dzięki temu potrafią połączyć aspekty teoretyczne z ich praktycznym odzwierciedleniem w codziennej, urzędniczej pracy. Monografia składa się z 13 rozdziałów o różnej tematyce, do lektury których serdecznie zachęcamy, mając nadzieję, że ukazują dotychczas analizowane problemy w innym świetle. Poszczególni autorzy zrealizowali własne, szczegółowe cele badawcze, które składają się na osiągnięcie wskazanego wyżej celu głównego. Niniejsza publikacja jest już kolejną z serii książek pod naszą redakcją, dotyczącej szeroko pojętego audytu wewnętrznego i kontroli zarządczej w sektorze finansów publicznych. Z tego powodu niektóre zagadnienia teoretyczne zostały omówione bardzo syntetycznie lub celowo je pominięto, a zainteresowanych Czytelników odsyłamy do naszych wcześniejszych publikacji z tego obszaru. W tym miejscu serdecznie dziękujemy Pani Annie Kotlińskiej za koordynację procesu wydawniczego.