Potencjał działalności kredytowej sektora bankowego w obliczu pandemii COVID-19. Perspektywa credit crunch

Głównym celem opracowania jest analiza dostępności kredytowej. Do podjęcia tego tematu skłoniły nowe przesłanki, związane ze zmianą warunków działania podmiotów gospodarczych w następstwie wybuchu pandemii COVID-19. W połowie roku 2020. zaobserwowano w Polsce, po raz pierwszy od 2009 występowanie w układzie m/m następujących zjawisk: spadek zadłużenia kredytowego sektora przedsiębiorstw niefinansowych, większy niż w okresie globalnego kryzysu finansowego, deklaracja sektora bankowego dotycząca zaostrzenia polityki kredytowej. W takich okolicznościach powstało pytanie o możliwość nadmiernego ograniczania podaży kredytu przez banki, w związku ze skutkami pandemii COVID-19. Efekty pandemii zwiększają prawdopodobieństwo problemów związanych z terminową obsługą zadłużenia. Tendencja polegająca na ograniczaniu podaży kredytu występuje pod nazwą credit crunch. Odpowiedzi na pytanie badawcze, czy w Polsce występuje zagrożenie credit crunch, poszukiwano na podstawie przeglądu literatury oraz badań empirycznych. Mając na uwadze duże znaczenie finansowania kredytowego przedsiębiorstw dla ich aktywności inwestycyjnej, waga dostępności kredytowej jest szczególnie istotna w okresach kryzysu. Wnioski wynikające z przedstawionego materiału analitycznego dają podstawę do stwierdzenia, że zjawisko credit crunch w Polsce nie występuje. Przeprowadzone rozważania teoretyczne oraz analiza empiryczna działalności kredytowej w Polsce wykazały, że nie potwierdziły się obawy dotyczące załamania na rynku podaży kredytów. Sytuacja sektora bankowego w połowie roku 2021 wyglądała dość optymistycznie w krótkim terminie (oprócz nierozwiązanej kwestii mieszkaniowych kredytów walutowych i związanych z nią konsekwencji), ale w perspektywie długoterminowej istotną rolę będzie odgrywać zdiagnozowana pułapka niskiej strukturalnej dostępności kredytowej i chronicznie słabego ukredytowienia polskiej gospodarki. W połączeniu z niską rentownością sektora, wynikającą głównie z wysokich obciążeń fiskalnych będzie to stanowić istotny czynnik hamujący rozwój sektora bankowego w Polsce. Zmiana tego stanu wymaga istotnej rewizji i konsekwentnej realizacji strategii gospodarczej dla Polski poprzez intensyfikację i promowanie przedsięwzięć inwestycyjnych. Z drugiej strony pożądane jest racjonalne (np. elastyczne w zależności od koniunktury gospodarczej) podejście do obciążeń fiskalnych sektora bankowego.