*** (Nocą, gdy sanie...) Krzysztof Kamil Baczyński

Charlotte Brontë Dziwne losy Jane Eyre tłum. Teresa Świderska ISBN 978-83-288-7092-5 Rozdział I Niepodobna było tego dnia wyjść na spacer. Rano co prawda snuliśmy się z godzinę po bezlistnym ogrodzie, ale po obiedzie (pani Reed, gdy nie było gości, jadała wcześnie) chłodny wiatr zimowy napędził tak ciemne chmury i deszcz tak przenikliwy, że dalsze przebywanie na świeżym powietrzu stało się niemożliwe. Rada byłam z tego; nigdy nie lubiłam długich spacerów, zwłaszc... Charlotte Brontë Ur. 21 kwietnia 1816 w Thornton Zm. 31 marca 1855 w Haworth Najważniejsze dzieła: Dziwne losy Jane Eyre (1930), Villette (1939), Shirley (2013), The Professor (1857), Emma (1853) Charlotte Brontë przyszła na świat 21 kwietnia 1816 roku w Thornton, w angielskim hrabstwie Yorkshire. Jej ojcem był Patrick Brontë, pastor protestancki pochodzenia irlandzkiego, a matką Maria Branwell, wywodząca się z zamożnej rodziny kornwalijskiej. Autorka Dziwnych losów Jane Eyre była najstarszą spośród trzech słynnych sióstr Brontë (pisarkami były także Anne i Emily znana dzięki Wichrowym wzgórzom). Brat, Branwell, również uczestniczył w literackim gronie rodzinnym, natomiast dwie starsze siostry, Maria i Elizabeth, zmarły w dzieciństwie. W 1820 roku rodzina przenosi się do Haworth niedaleko Keighley, gdzie Patrick Brontë obejmuje probostwo. Zamieszkują skromną, parafialną posiadłość, położoną wśród wrzosowisk wspomnienia tej sielskiej okolicy odnajdujemy w twórczości Charlotte Brontë i jej sióstr. Po śmierci matki w 1821 roku gromadą dzieci opiekuje się ich ciotka, Elizabeth Branwell, oraz wierna guwernantka, Tabitha Tabby Aykroyd. Cztery lata później Charlotte wraz siostrami, Marią, Elizabeth i Emily trafia do Clergy Daughter's School w Cowan Bridge. Fatalne warunki panujące w szkole doprowadzają do choroby i śmierci starszych dziewczynek, a doświadczenia z tego okresu kładą się cieniem na całym życiu przyszłej pisarki to właśnie niesławny instytut Cowan Bridge zostanie sportretowany w historii Jane Eyre jako Lowood School. W 1826 roku Charlotte, Emily, Anne i Branwell rozpoczynają działalność literacką. Jej skromne początki maja źródło w dziecięcych zabawach, z których powstają pierwsze mini-książeczki (wielkości znaczka pocztowego), firmowane przez uzdolnione rodzeństwo. Charlotte i jej brat tworzą Sagę Szklanego Miasta, a Emily i Anne wymyślają Sagę Gondal. Pięć lat później Charlotte idzie do szkoły panny Wooler w Roe Head. Tutaj poznaje swoją wieloletnią przyjaciółkę, Ellen Nussey, z którą latami prowadzić będzie ożywioną korespondencje. W 1835 roku obejmuje posadę nauczycielki w Roe Head. Przez kilka kolejnych lat pracuje też jako guwernantka w prywatnych domach. Wszystkie te doświadczenia staną się inspiracją dla historii Jane. W 1842 roku wraz z młodszą siostrą Emily wyjeżdża do Brukseli, by podszkolić francuski (ich marzeniem jest otwarcie własnej szkoły w Anglii). Tutaj, na pensji państwa Héger, Charlotte zakochuje się w swoim profesorze, jednak Constantin Héger wydaje się nie odwzajemniać jej uczuć. Zawód miłosny odbije się trwale na losach pisarki, a ślady emocji związanych z uwielbianym nauczycielem czytelnicy odnaleźć mogą w historii trudnej miłości Jane Eyre i Edwarda Rochestera. Po powrocie do Anglii, w połowie lat czterdziestych, Charlotte wspólnie z siostrami rozważa projekt napisania kilku powieści. Tak powstaje niezbyt dobrze przyjęty The Professor, a zaraz potem zwieńczone sukcesem Dziwne losy Jane Eyre, opublikowane przez Charlotte Brontë pod pseudonimem Currer Bell. Wkrótce ukażą się jej kolejne powieści: Shirley i Villette. Rok 1848 jest dla młodej pisarki naznaczony pasmem tragedii kolejno umierają jej siostry i brat. Literacki krąg i rodzina rozpada się, Charlotte zostaje sama ze swymi książkami i wyzwaniami codzienności pozbawionej bratnich dusz. Stan ten ulega zmianie dopiero kilka lat później, kiedy po długich sporach z ojcem wychodzi za mąż za jego współpracownika, wielebnego Arthura Nichollsa. Małżeńskie szczęście nie trwa jednak długo. Charlotte umiera w Haworth 31 marca 1855 roku, najprawdopodobniej na skutek powikłań związanych z ciążą. Kupując książkę wspierasz fundację Nowoczesna Polska, która propaguje ideę wolnej kultury. Wolne Lektury to biblioteka internetowa, rozwijana pod patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej. W jej zbiorach znajduje się kilka tysięcy utworów, w tym wiele lektur szkolnych zalecanych do użytku przez MEN, które trafiły już do domeny publicznej. Wszystkie dzieła są odpowiednio opracowane - opatrzone przypisami oraz motywami.