Najlepszy kraj na świecie. Pamflet

Rzetelny obraz państwa dobroci

Nina Witoszek jest polską historyczką kultury, która od lat mieszka w Norwegii, kraju wielkich sprzeczności, który zazwyczaj wyobrażamy sobie jako absolutną utopię. Jednak czy na pewno tak jest? Norwegia pańswo Ibsena, egalitarnego prawa Jante, surowej przyrody i zamożnych obywateli. Społeczeństwo harmonii, otwartości na reformy i troski o wspólne dobro, dbające o równouprawnienie, tolerancję i sprawiedliwość. Oczywiście, że tak, ale zawsze są dwie strony medalu. Najlepszy kraj na świecie jest analizą głębokiej rozbieżności tkwiącej w historii norweskiej kultury od XIX wieku po dziś wtedy ujawniającej się w pojedynku między tak zwanymi patriotami a partią inteligencką, obecnie w tarciach wewnątrz norweskiego reżimu dobroci. To również pamflet, który rzuca światło na norweski talent godzenia sprzeczności: między radykalizmem a konserwatyzmem, religijnością a sekularyzmem, indywidualizmem a komunitaryzmem, utopijnymi ideami i zdrowym rozsądkiem.

(…) W tym krótkim panoramicznym pamflecie spróbuję przedstawić widzianą z perspektywy outsidera norweską kulturę – i to, w czym upatruję jej główne dzisiejsze napięcia widziane przez pryzmat trendów w Europie Zachodniej i Wschodniej. Następny rozdział cofnie czytelnika do początków XIX wieku, kiedy tak zwani norwescy Patrioci i Partia Inteligencka ścierali się ze sobą w sporze o narodową niepodległość. Zwyciężyli w tym starciu Patrioci. Jakie były polityczne i kulturowe konsekwencje ich triumfu i jakie treści zostały w rezultacie wyparte z norweskiej kultury? Rozdział IIIdotyczy współczesnych spadkobierców Patriotów: „cyklopowej” skrajnej lewicy, której dobre chęci często torują drogę wprost do piekła. Czy wykoleili oni Norweski Sen? W rozdziale IV opowiadam o Shabanie Rehman, norwesko-pakistańskiej artystce stand-upowej, o jej numerze z podniesieniem pewnego mułły i o subtelnej granicy między marzeniem o dobroci a antyhumanizmem – lub czystą głupotą. Rozdział V traktuje o fascynującej sile norweskiego „pastoralnego oświecenia” i jego wpływie na współczesny „reżim dobroci”. Rozdział VI dotyczy klęski dobroci w projekcie wielokulturowym. Ostatni rozdział mówi o „the opening of the Norwegian mind” i stawia pytania: Czy epoka Patriotów dobiega końca? Dlaczego Norwegia jest krajem najbardziej europejskim? Oraz: W jakiej mierze twórcze napięcie między Partią Inteligencką a Patriotami okazało się dla Norwegii błogosławieństwem? (…)

                                                                                                          Fragment książki