Kwiaty na bagnach

Książka przedstawia tłumaczenia listów i wykładów na temat zen wielkiego nauczyciela Dahui Zonggao (1089-1163). Jego spostrzeżenia zebrane w tym tomie kierowane są głównie do osób stanu świeckiego, stąd nacisk położony jest na sposoby, w jakie ludzie pogrążeni w sprawach tego świata mogą uczyć się zen i osiągnąć wyzwolenie obiecywane przez Buddę. Chociaż od czasów Dahui minęło już ponad osiemset lat, istota jego przekazu nie jest przypisana żadnym szczególnym czasom, miejscom czy też środkom wyrazu.

Dahui urodził się w 1088 r. w Xuanzheng, trochę na południe od rzeki Jangcy w prowincji Anhui, w rodzinie Xi. W szkole szybko okazało się, iż zdecydowanie bardziej woli studia nad buddyzmem niż przedmiotami świeckimi. W swojej okolicy uznawany był za absolutnie wyjątkowe dziecko. W wieku 16 lat opuścił dom, aby rok później „zrzucić włosy”, goląc głowę jako mnich.

Z radością oddał się praktykom szkoły zen, zaczytując się również w zapiskach mistrzów wszystkich pięciu szkół (tzw. „domów zen”, pochodzących od wielkich klasycznych mistrzów: Guiyang, Linji, Cao­dong, Yunmen i Fayan). Szczególnie podobały mu się zapiski Yunmena i jego mistrza Muzhou (patrz Brama chmur. Nauczanie mistrza zen Yun-men, „miska ryżu” 2006). Miał jednak wątpliwości co do istnienia pięciu domów: skoro pierwotnie istniał tylko jeden Bodhidharma, skąd nagle pojawiło się tyle różnych szkół? Z natury był osobą niezmiernie utalentowaną i nie poddającą się konwenansom.

W wieku 19 lat Dahui rozpoczął swe wędrówki, podążając za tradycyjną praktyką zen odwiedzania różnych wspólnot i pobierania wskazówek od rezydujących tam nauczycieli. Nawet w tak młodym wieku Dahui był uznawany za wcielenie jednego z dawnych mistrzów. U jednego z nauczycieli poszukiwał wskazówek na temat stu strof wychwalających klasycznych mistrzów autorstwa Xuedou. Jego wiersze komentują sto znanych publicznych przypadków (koanów) zen, które później stały się sednem Zapisków b³êkitnej ska³y nauczyciela Dahui, Yuanwu. Nauczyciel ów nie zaproponował mu choćby słowa wyjaśnienia, lecz sprawiał, że Dahui wyrażał swe własne rozumienie: Dahui zrozumiał subtelne znaczenie każdego z przypadków. Stary mistrz wykrzyknął: „Ty musisz być kimś, kto przybywa tu ponownie!”…