Ilościowe metody analizy incydentów w ruchu lotniczym Jacek Skorupski

Spis treści książki

SPIS TREŚCI

Przedmowa 9

1. Bezpieczeństwo transportu lotniczego 11

1.1. Wprowadzenie 11

1.2. Zarządzanie bezpieczeństwem 15

1.3. Systemy wspomagania bezpieczeństwa 18

1.3.1. Naziemne systemy wspomagania 19

1.3.2. Powietrzne systemy wspomagania 22

1.4. Współczesne wskaźniki bezpieczeństwa ruchu lotniczego 26

1.4.1. Bezpieczeństwo jako cel i ograniczenie w procesie zarządzania ruchem 26

1.4.2. Wskaźniki syntetyczne 31

1.4.3. Wskaźniki funkcjonalne 32

1.4.4. Wskaźniki przyczynowe 35

1.5. Safety II – nowe podejście do bezpieczeństwa w transporcie lotniczym 36

2. Zdarzenia w ruchu lotniczym 41

2.1. Rodzaje zdarzeń 42

2.2. Typy incydentów w ruchu lotniczym 44

2.2.1. Incydenty z zależnościami logicznymi 44

2.2.2. Incydenty z zależnościami czasowymi 46

2.2.3. Incydenty o charakterze hybrydowym 47

2.3. Badanie przyczyn zdarzeń lotniczych 48

2.4. Ilościowa analiza incydentów w systemie zapewniania bezpieczeństwa w transporcie lotniczym 52

3. Teoretyczne podstawy metod ilościowej analizy zdarzeń 56

3.1. Logika rozmyta 56

3.1.1. Zbiory rozmyte 58

3.1.2. Zmienne lingwistyczne 62

3.1.3. Systemy wnioskowania rozmytego 64

3.1.4. Liczby rozmyte 68

3.2. Analiza wielokryterialna 70

3.2.1. Metoda metakryterium 72

3.2.2. Metoda leksykograficzna 73

3.2.3. Metody dystansowe 74

3.2.4. Metody rankingowe 75

3.2.5. Metody interaktywne 77

3.2.6. Metody złożone 77

3.3. Grupowe podejmowanie decyzji 78

3.4. Sieci Petriego 81

3.4.1. Informacje ogólne 81

3.4.2. Sieci Petriego niskiego poziomu 84

3.4.3. Sieci Petriego wysokiego poziomu 88

3.4.4. Właściwości sieci Petriego 93

3.4.5. Graf osiągalności i metody jego redukcji 96

3.4.6. Analiza wykorzystująca sieci ze znacznikami czasowymi 99

3.4.7. Narzędzia modelowania – CPN Tools 101

3.5. Symulacja dyskretna 101

4. Przykłady zdarzeń lotniczych 105

4.1. Przykład 1 – zdarzenie lotnicze Nr 344/07 107

4.2. Przykład 2 – poważny incydent lotniczy Nr 031/07 109

4.3. Przykład 3 – poważny incydent lotniczy Nr 270/06 110

4.4. Przykład 4 – zdarzenie lotnicze Nr 291/05 111

5. Ryzyko w transporcie lotniczym 113

5.1. Zarządzanie ryzykiem w transporcie lotniczym 114

5.2. Modele i metody analizy ryzyka w transporcie 117

5.2.1. Modele ryzyka kolizji 119

5.2.2. Modele błędów ludzkich 122

5.2.3. Modele ryzyka naziemnego 126

5.3. FMRE – Metoda oceny ryzyka z wykorzystaniem rozmytej macierzy ryzyka 129

5.3.1. Wprowadzenie 129

5.3.2. Ogólna struktura modelu 130

5.3.3. Rozmyta macierz ryzyka 132

5.4. Wielowymiarowe modele szacowania ryzyka 136

6. Modele przyczynowe w analizie incydentów 140

6.1. Metoda drzewa zdarzeń 142

6.2. Metoda drzewa błędów 144

6.3. Metoda drzew Bow-Tie 145

6.4. Metoda FMEA 147

6.5. Metoda analizy wspólnych przyczyn 148

6.6. Metoda TOPAZ 149

6.7. Diagramy sekwencji zdarzeń ESD 152

6.8. Sieci bayesowskie 154

6.9. STAMP156

6.10. FRAM 160

7. Modelowanie procesów ruchowych z wykorzystaniem sieci Petriego 164

7.1. Wprowadzenie 164

7.2. Sieci Petriego w modelowaniu ruchu lotniczego 166

7.3. Tworzenie modelu ruchu 168

7.3.1. Interpretacja elementów sieci 168

7.3.2. Wybór typu sieci 170

7.4. Przykład – model do oceny bezpieczeństwa w ruchu lotniskowym 172

7.4.1. Geneza modelu 172

7.4.2. Ruch lotniskowy 173

7.4.3. Model ruchu na krzyżujących się drogach startowych 175

7.4.4. Eksperymenty z wykorzystaniem modelu 181

8. Metoda analizy zależności między poważnym incydentem a wypadkiem w ruchu lot­niczym 185

8.1. Opis metody MIATA186

8.2. Przykład 1 – zdarzenie lotnicze Nr 344/07 189

8.2.1. Model poważnego incydentu 190

8.2.2. Model wypadku 191

8.2.3. Wyznaczenie prawdopodobieństwa przekształcenia się incydentu w wypa­dek 192

8.3. Przykład 2 – poważny incydent lotniczy Nr 031/07 201

8.3.1. Model poważnego incydentu 201

8.3.2. Model wypadku 202

8.3.3. Wyznaczenie prawdopodobieństwa przekształcenia się incydentu w wypa­dek 205

8.4. Przykład 3 – poważny incydent lotniczy Nr 270/06 207

8.4.1. Model poważnego incydentu 207

8.4.2. Model wypadku 208

8.4.3. Wyznaczenie prawdopodobieństwa przekształcenia się incydentu w wypa­dek 215

8.4.4. Analiza wrażliwości 223

8.5. Przykład 4 – zdarzenie lotnicze Nr 291/05 224

8.5.1. Model incydentu 224

8.5.2. Model wypadku 225

8.5.3. Symulacyjne wyznaczenie prawdopodobieństwa przekształcenia się incydentu w wypadek 227

8.6. Podsumowanie 229

9. Metoda drzew zdarzeń z rozmytymi prawdopodobieństwami ETFP 231

9.1. Wprowadzenie 231

9.2. Określenie prawdopodobieństwa wypadku 233

9.2.1. Scenariusze kontynuacji startu 233

9.2.2. Skala prawdopodobieństwa 234

9.2.3. Prawdopodobieństwa scenariuszy kontynuacji 236

9.2.4. Obliczenie prawdopodobieństwa przekształcenia incydentu w wypadek 240

9.3. Ocena skuteczności wprowadzenia barier bezpieczeństwa 242

9.4. Podsumowanie 244

10. Rozmyta analiza ryzyka metodą FMRE 246

10.1. Model dotkliwości konsekwencji zdarzenia 246

10.2. Model zachowania A320 248

10.3. Model zachowania EMB170 250

10.4. Ocena prawdopodobieństwa zdarzeń 253

10.5. Narzędzie komputerowe i eksperymenty symulacyjne 253

10.5.1. Sytuacja nominalna – jak w incydencie 254

10.5.2. Analiza dla bardziej lub mniej sprawnej załogi 255

10.5.3. Analiza dla poszczególnych scenariuszy wypadkowych 257

10.5.4. Przypadek niekorzystnych warunków pogodowych 258

10.5.5. Zależność od czasu reakcji pilotów 259

10.6. Podsumowanie 260

11. Metoda wielokryterialnego grupowego podejmowania decyzji w warunkach niepew­ności MGDU 262

11.1. Wprowadzenie 262

11.2. Opis metody MGDU 265

11.3. Przykład wykorzystania metody MGDU – określenie przyczyn incydentu w ruchu lotniczym 269

11.4. Podsumowanie 276

12. Podsumowanie 278

Bibliografia 281

Wykaz skrótów i akronimów 298

pokaż cały spis treści

ukryj recenzje