- Ur.
- 1431 lub 1432
- Zm.
- po 1463
- Najważniejsze dzieła
- Wielki Testament
Poeta, student Sorbony, kryminalista dwukrotnie ułaskawiony przez
króla. Jego prawdziwe nazwisko brzmiało de Montcorbier lub des Loges,
a Villonem nazywał się po kanoniku przy klasztorze św. Benedykta,
który go wychowywał po śmierci ojca. W dokumentach sądowych zachowały
się informacje o licznych bójkach z jego udziałem, niektórych ze
skutkiem śmiertelnym, oraz o przynależności do bandy, która dokonała
kradzieży złota z kaplicy Kolegium Nawarskiego na Sorbonie (pod koniec
1456). W roku 1463 poeta został nawet skazany na śmierć przez
powieszenie, lecz wyrok zamieniono na wygnanie z Paryża. O tych
faktach wspomina zresztą Wielki Testament, najważniejsze dzieło
poetyckie Villona.
Utwór to niejednolity, oscylujący między gryzącą satyrą a rozmyślaniem
o rzeczach ostatecznych. Niejednorodna jest również jego forma: w
ramę, jaką stanowią żartobliwe zapisy spadkowe, wkomponowane są liczne
ballady (które to słowo w poezji starofrancuskiej oznaczało utwór o
określonej budowie wersyfikacyjnej, kończący się "przesłaniem", to jet
bezpośrednim zwrotem do adresata). Najsłynniejsze z nich to Ballada o
paniach minionego czasu, z przysłowiowym refrenem "Ach, gdzież są
niegdysiejsze śniegi" oraz Ballada powieszonych, napisana pod
wrażeniem grożącej poecie kary.
Tadeusz Boy-Żeleński, tłumacz Wielkiego Testamentu na język polski,
zwracał uwagę, że dzieło to różni się od powstającej w tym samym
czasie poezji osobistym charakterem, prezentacją skomplikowanego
życiorysu i uczuć postaci z krwi i kości. Nie jest to jednak jedyna
możliwość interpretacji utworu, a możliwe, że nawet przedstawianie
biografii Villona jest bezprzedmiotowe. Niekiedy pojawiają się bowiem
sugestie, iż rzeczywistym autorem Wielkiego Testamentu był anonimowy
erudyta, wykorzystujący postać paryskiego przestępcy Villona do celów
literackich. W Polsce opinię taką wyrażał prof. Bronisław Geremek.
