Obraz Górnego Śląska w 1945 r. jest niepełny bez uwzględnienia roli i sytuacji kolei, która była kluczowa dla funkcjonowania lokalnego przemysłu, dojazdów do pracy i powojennych migracji. Dokumenty prezentowane w niniejszym tomie pozwalają poznać polityczne i społeczne tło pracy kolejarzy, którzy często byli prawdziwymi pionierami.