- Ur.
- 8 września 1873
- Zm.
- 1 listopada 1907
- Najważniejsze dzieła
- Ubu król czyli Polacy, Nadsamiec, Czyny i myśli
doktora Faustrolla, patafizyka
Francuski dramaturg, autor powieści i wierszy, a przy tym znana,
ekscentryczna postać paryskiej cyganerii przełomu wieków XIX i XX.
Jarry uważany jest za prekursora surrealizmu i teatru absurdu - w
takim samym stopniu dzięki twórczości, jak i za sprawą prowokacyjnego
stylu życia. Miłośnik jazdy na rowerze i broni palnej (nosił ze sobą
rewolwer, którym z upodobaniem straszył ludzi), twórca humorystycznej
pseudonauki znanej pod nazwą "patafizyka", a traktującej o wyjątkach.
Umarł w młodym wieku, wskutek gruźlicy, w której zwalczaniu nie
pomagał bynajmniej alkoholizm.
Za najważniejsze jego dzieło uważana jest farsa Ubu król czyli Polacy. Jej pierwowzór powstał w latach, kiedy 15-letni Jarry
uczęszczał do gimnazjum w Rennes, i był wspólnym dziełem uczniów
wykpiwających jednego z nauczycieli. Dwóch z tych uczniów, bracia
nazwiskiem Morin, już po śmierci Jarry'ego próbowało zresztą przekonać
świat literacki, że to oni są rzeczywistymi autorami dramatu. Sam
Jarry zaś, po skandalicznej premierze w roku 1896, z upodobaniem
naśladował swojego bohatera. Oznaczało to mówienie ze specyficznym
akcentem, przesadną komplikację zdania oraz epatowanie wulgaryzmami,
jako że sama sztuka rozpoczyna się słowem "merdre", przez Tadeusza
Boya-Żeleńskiego błyskotliwie przetłumaczonym jako "grówno".
Ten sam tłumacz określa Ubu króla jako kabaret historyczny,
wyśmiewający dzieje jako ciąg absurdalnych i krwawych zbrodni,
korzystający przy tym ze schematów fabularnych znanych ze sztuk
Shakespeare'a, a w pewnym sensie zapowiadający również szaleństwo I
wojny światowej. Więcej na ten temat można przeczytać w dołączonym do
sztuki tekście Od tłumacza.
Ubu stał się bohaterem jeszcze kilku spośród napisanych przez
Jarry'ego fars, niewystawianych jednak za życia autora.
