Wojna powietrzna a międzynarodowe prawo humanitarne

Spis treści książki

Ważniejsze skróty       17

 

Wstęp               19

Wybór głównego tematu monografii       22

Struktura opracowania  24

Cele i główne tezy opracowania 26

Metodologia badań       27

 

Rozdział I. Zjawisko wojny powietrznej od początków lotnictwa wojskowego do współczesności          29

1. Definicja wojny powietrznej   29
2. Wojna powietrzna w ujęciu historycznym         32
3. Doktryna wojny powietrznej w okresie międzywojennym           41
4. Lotnictwo w okresie międzywojennym 55
5. Zarys działań lotnictwa w okresie II wojny światowej   57
6. Powojenne wykorzystanie sił powietrznych      73
7. Konflikt zbrojny w Wietnamie – nowa perspektywa wykorzystania sił powietrznych          78
8. Współczesna wojna powietrzna          91
9. Lotnictwo na tzw. wojnie z terrorem    106
10. Wnioski      114

 

Rozdział II. Prawo wojny powietrznej i jego źródła          117

1. Uwagi wstępne         117
2. Definicja prawa wojny powietrznej     117
3. Definicja wojskowego statku powietrznego      118
4. Generacje prawa wojny powietrznej   119
5. Źródła międzynarodowego prawa wojny powietrznej     121
6. Międzynarodowe standardy ochrony praw człowieka jako źródło prawa wojny powietrznej            156

 

Rozdział III. Materialny zakres prawa wojny powietrznej             167

1. Uwagi wstępne         167
2. Wojna jako instytucja prawa międzynarodowego         167
3. Historyczne spojrzenie na definicję wojny        168
4. Od „wojny” do „konfliktu zbrojnego”   171
5. Napad powietrzny i jego rola w określeniu granic obowiązywania temporalnego międzynarodowego prawa humanitarnego 176
6. Przykłady jednostronnych incydentów zbrojnych z udziałem lotnictwa     177
7. Subiektywna teoria konfliktu zbrojnego           181
8. Obiektywna teoria konfliktu zbrojnego. Kontrowersje związane z chwilą jego powstania oraz kryterium intensywności         184
9. Elementy subiektywne i obiektywne konfliktu zbrojnego           189
10. Konkluzje    198
11. Temporalny zakres obowiązywania międzynarodowego prawa humanitarnego   199
12. Niemiędzynarodowa wojna powietrzna           209
13. Niemiędzynarodowy konflikt zbrojny   210
14. Status załogi wojskowego statku powietrznego w niemiędzynarodowym konflikcie zbrojnym        215
15. Geograficzny zakres stosowania prawa wojny powietrznej        217

 

Rozdział IV. Rozwój prawa wojny powietrznej   221

1. Prawo wojny powietrznej jako część tzw. prawa haskiego. Uwagi wstępne         221
2. Depesza Otto von Bismarcka z 18 listopada 1870 roku            225
3. Prawo bombardowań artyleryjskich    227
4. Konferencja brukselska z 1874 roku   232
5. Projekt prawa wojny lądowej z 1880 roku Instytutu Prawa Międzynarodowego   235
6. Próba delegalizacji wojny powietrznej – Haga 1899    235
7. Projekt Instytutu Prawa Międzynarodowego bombardowań morskich miast otwartych z 1896 roku           238
8. Bombardowania lądowe i morskie – Haga 1899          240
9. Status prawny przestrzeni powietrznej na początku XX wieku    243
10. I projekt Paula Fauchille’a z 1902 roku          244
11. Międzynarodowe prawo wojny powietrznej w projekcie Paula Fauchille’a z 1902 roku      248
12. Sesja Instytutu Prawa Międzynarodowego w Gandawie w 1906 roku     251
13. Rozwój prawa lotniczego przed I wojną światową       254
14. Rozwój zasady wyłącznej suwerenności państwa w przestrzeni powietrznej        257
15. II konferencja pokojowa w Hadze z 1907 roku           258
16. Sesja Instytutu Prawa Międzynarodowego w 1910 roku           271
17. Sesja Instytutu Prawa Międzynarodowego w 1911 roku           273
18. Projekt prawa wojny powietrznej Paula Fauchille’a      273
19. Komentarz do projektu kodeksu wojny powietrznej z 1911 roku            278
20. Projekt praw wojny powietrznej V. Le Moyne'a            280
21. Projekt prawa wojny powietrznej autorstwa Jamesa M. Spaighta          281
22. Regulacja statusu prawnego przestrzeni powietrznej w latach 1911–1918         285
23. Erozja immunitetu miast niebronionych         289
24. Krytyka art. 25 Regulaminu haskiego z 1907 roku. Dyskusja nad prawnym

statusem Londynu jako miasta bronionego    290

1. I wojna światowa – doktryna francuska a bombardowania powietrzne  292
2. Artykuł 25 Regulaminu haskiego z 1907 roku i jego wymiar w wojnie powietrznej          296
3. Projekt bombardowań powietrznych Paula Fauchille’a  297
4. Atak na Lipawę z 29 stycznia 1915 roku         300
5. Kazuistyczne podejście do teorii celu wojskowego      301

 

Rozdział V. Haskie reguły wojny powietrznej i ich wpływ na prawo wojny powietrznej w okresie II wojny światowej. Stan prawa wojny powietrznej w latach 1945–1972               303

1. Doświadczenia I wojny światowej – wojna powietrzna w perspektywie prawnej. Status XIV Deklaracji haskiej z 1907 roku 303
2. Waszyngtońska konferencja rozbrojeniowa 1921–1922 305
3. Zagadnienie wojny powietrznej na waszyngtońskiej konferencji rozbrojeniowej  307
4. Haskie reguły wojny powietrznej z 1923 roku   309
5. Prawo bombardowań powietrznych w regulacji z 1923 roku       323
6. Wady Haskich reguł wojny powietrznej z 1923 roku      334
7. Recepcja Haskich reguł wojny powietrznej z 1923 roku w doktrynie prawa międzynarodowego     338
8. Doktryna prawa międzynarodowego i teoria celu wojskowego   344
9. Pozostałe zagadnienia poruszone w ramach Haskich reguł wojny powietrznej z 1923 roku           348
10. Raport specjalistów MKCK z 1930 roku           357
11. Kongres praski z 1922 roku. Wojna powietrzna i międzynarodowe prawo lotnicze           360
12. Konferencja rozbrojeniowa 1932–1934 w Genewie      361
13. Stowarzyszenie Prawa Międzynarodowego – International Law Association (ILA)      369
14. Projekt MKCK z Monako z 1934 roku   375
15. Liga Narodów i zagadnienie wojny powietrznej           378
16. Rezolucja Ligi Narodów z 1938 roku w sprawie bombardowań powietrznych       381
17. Studium André Henry-Coüanniera      391
18. Próby ratyfikacji dokumentu z 1923 roku        392
19. Przykłady implementacji treści Haskich reguł wojny powietrznej z 1923 roku do regulaminów wojskowych           398
20. Czy Haskie reguły wojny powietrznej z 1923 roku uzyskały status zwyczajowy przed 1 września 1939 roku?           406
21. II wojna światowa i stan przestrzegania norm prawa wojny powietrznej           410
22. Represalia w wojnie powietrznej jako uzasadnienie totalnej wojny powietrznej  419
23. Stan prawa wojny powietrznej w początkowym okresie II wojny światowej       425
24. Upadek norm rządzących wojną powietrzną w okresie II wojny światowej         428
25. MKCK w okresie II wojny światowej   434
26. Projekt MKCK z New Delhi z 1956 roku           434
27. Doktryna prawa międzynarodowego wobec zjawiska nieograniczonej wojny powietrznej 442

 

Rozdział VI. Prawo wojny powietrznej w świetle PD I     447

1. Uwagi ogólne           447
2. Definicja pojęcia ludności cywilnej. Problem quasi-kombatantów          449
3. Bombardowanie strefowe w PD I        456
4. Zakaz ataków bez rozróżnienia w PD I 460
5. Zasada proporcjonalności w PD I       469
6. Definicja ataku         484
7. Deklaracje interpretacyjne do treści PD I        486
8. Definicja celów wojskowych w PD I    488
9. Ochrona dóbr kultury           512
10. Ochrona środowiska naturalnego a prawo wojny powietrznej   517
11. Ochrona infrastruktury szczególnego typu       520
12. Stosowanie środków ostrożności       525
13. Status obszarów niebronionych         537
14. IV Konwencja genewska z 1949 roku i prawo wojny powietrznej          545
15. III Konwencja genewska z 1949 roku i prawo wojny powietrznej          547
16. II Konwencja genewska z 1949 roku 551
17. Relacja PD I w stosunku do wcześniejszych norm prawa bombardowań powietrznych     551
18. Granice kodyfikacji prawa wojny powietrznej przez PD I           556

 

Rozdział VII. Wybrane aspekty prawa wojny powietrznej o charakterze szczegółowym                561

1. Uwagi wstępne         561
2. Status osób ewakuujących się w sytuacji awaryjnej z uszkodzonego samolotu    561
3. Wiarołomstwo, stosowanie fałszywych oznaczeń          569
4. Perfidia a fortele wojenne     574
5. Kamuflaż w wojnie powietrznej          578
6. Oznakowanie wojskowych statków powietrznych          584
7. Oznaczenie o zmniejszonej widoczności. Oznaczenie bezzałogowych wojskowych statków powietrznych    591
8. Obowiązek umundurowania załogi wojskowego statku powietrznego      595
9. Zasady rządzące legalnością uzbrojenia wojskowego statku powietrznego          598
10. Wybrane zagadnienia związane z wykorzystaniem uzbrojenia lotniczego            609
11. Wojna powietrzna w świetle międzynarodowego prawa lotniczego        627

 

Rozdział VIII. Wojna powietrzna i orzecznictwo międzynarodowe           633

1. Uwagi wstępne         633
2. Sprawa poruczników Walkera i Smitha – stosowanie amunicji zapalającej w wojnie powietrznej   633
3. Wyrok grecko-niemieckiego Mieszanego Trybunału Arbitrażowego w sprawie Coenca Bros v. Niemcy oraz wyrok rumuńsko-niemieckiego Mieszanego Trybunału Rozjemczego w sprawie Kiriadolou v. Niemcy       634
4. Sprawa Lotus i jej wpływ na międzynarodowe prawo humanitarne         637
5. Kommandobefehl        639
6. Sprawa linczu w Essen          639
7. Ustawa o nieprzyjacielskich lotnikach  640
8. Sprawa zatopienia statku „Laconia”    643
9. Międzynarodowy Trybunał Wojskowy w Norymberdze    645
10. Międzynarodowy Trybunał Wojskowy dla Dalekiego Wschodu   654
11. Zasada Rendulica    658
12. Ryuichi Shimoda i inni v. Państwo     661
13. Opinia doradcza MTS z 1996 roku      665
14. Międzynarodowy Trybunał Karny dla byłej Jugosławii   671
15. Raport Komitetu przy Prokuratorze MTKJ w sprawie bombardowań NATO w Serbii w 1999 roku    690
16. Raport Goldstone’a  700

17. Libia 2011  703

1. Operacja „Protective Edge”   704
2. Eritrea-Ethiopia Claims Commission (Komisja do spraw roszczeń Erytrea – Etiopia)  708
3. Sprawa płk. Georga Kleina    709
4. Niezależna Międzynarodowa Komisja Śledcza do spraw Syryjskiej Republiki Arabskiej     711
5. Raport do Kongresu Stanów Zjednoczonych z przebiegu działań podczas I wojny w Zatoce Perskiej         712

 

Rozdział IX. Bezzałogowość i autonomia w wojnie powietrznej 715

1. Bezzałogowość w wojnie powietrznej  715
2. Autonomia i przyszła wojna powietrzna           724

 

Zakończenie   751

 

Bibliografia     757

pokaż cały spis treści

ukryj recenzje