Tajemnica prawnie chroniona w prawie materialnym i procesowym

Problem prawnej ochrony określonych kategorii informacji na gruncie prawa cywilnego i karnego procesowego oraz w normach wybranych gałęzi prawa materialnego stanowi przedmiot ożywionych dyskusji naukowych w poszczególnych systemach prawnych państw członkowskich Unii Europejskiej.

Publikacja odnosi się do najciekawszych aspektów ochrony tych kategorii informacji, które mają szczególne znaczenie dla bezpieczeństwa obrotu prawnego i realizacji tak istotnych wartości konstytucyjnych jak prawo do sądu, prawo do obrony, ochrona prywatności, wolność sumienia i wyznania, etc.

Problematyczne jest wyznaczenie odpowiednich granic pomiędzy ochroną informacji poprzez takie konstrukcje jak tajemnica zawodowa czy tajemnica przedsiębiorstwa a potrzebą realizacji równie ważnych wartości demokratycznego państwa prawa, do których należy sprawiedliwość proceduralna czy realizacja obowiązków wobec państwa.

We współczesnej rzeczywistości, naznaczonej wysokimi standardami ochrony danych osobowych, przy jednoczesnym wprowadzaniu - zwłaszcza w obszarze prawa karnego - kontrowersyjnych form ingerencji władzy publicznej w sferę prywatną osób fizycznych, powstaje istotne pytanie o to, w jakich sytuacjach takie mechanizmy jak procesowa ochrona tajemnicy zawodowej są warunkiem koniecznym utrzymania fundamentalnych wartości konstytucyjnych i europejskich (czego przykładem jest tajemnica adwokacka w procesie karnym), a w jakich mogą stanowić nieuzasadnioną, potencjalną przeszkodę dla ustalenia rzeczywistego stanu faktycznego, który ma stanowić podstawę wydania prawidłowego rozstrzygnięcia (czego przykładem jest problem tajemnicy profesjonalistów medycznych w procesach cywilnych dotyczących roszczeń pacjentów).