Spółka cywilna. Konstrukcja prawna

"Spółka cywilna. Konstrukcja prawna" - to pierwsze całościowe studium teoretycznoprawne spółki cywilnej, uwzględniające aspekty prawnoporównawcze (i historycznoprawne).

Autor analizuje koncepcję teoretyczną spółki cywilnej, rozumianej jako umowny stosunek prawny lub jednostka organizacyjna (zrzeszenie) wspólników.

W monografii określono kryteria i konsekwencje wyróżnienia poszczególnych typów (postaci) spółki oraz przesłanki kwalifikacji konkretnych stosunków prawnych. Omówiono konsekwencje przyjętych założeń na płaszczyźnie stosunków wewnętrznych i zewnętrznych spółki, zmian stosunku spółki, w tym zmian jej składu osobowego, a także przekształcenia i rozwiązania spółki.

Odrębny passus poświęcono węzłowym punktom regulacji prawnej tej instytucji w nowym Kodeksie cywilnym.

Ze wstępu:

Prezentowana monografia podejmuje problematykę konstrukcji prawnej spółki normowanej przepisami art. 860-875 KC i z tego względu powszechnie określanej jako "spółka cywilna" lub "zwykła". Instytucja ta posiada na tle kontynentalnych systemów prawnych wielowiekową tradycję, stanowiąc utrwalony element ustawodawstwa i kultury prawnej. Stanowi ona paradygmat instytucji spółki w ogóle oraz podstawę konstrukcyjną dla wyspecjalizowanych form spółek, w tym spółek handlowych. Stąd też wielu Autorów słusznie traktuje regulację spółki, zawartą w przepisach KC, jako swoistą część ogólną prawa spółek. Spółka cywilna cieszy się wreszcie - zarówno w Polsce, jak i państwach Europy Zachodniej - żywym i niesłabnącym zainteresowaniem praktyki, stanowiąc niezwykle popularną formę organizacyjno-prawną wspólnych przedsięwzięć o zróżnicowanym przedmiocie, stopniu trwałości i zorganizowania.

Mimo wskazanej doniosłości teoretycznej i praktycznej, instytucja spółki cywilnej nie doczekała się w literaturze polskiej pogłębionego opracowania monograficznego. Wśród publikacji o charakterze komentatorskim lub przyczynkarskim należy wskazać przede wszystkim prace J. Frąckowiaka, S. Grzybowskiego, J. Gudowskiego, K. Pietrzykowskiego i W. Pyzioła, a także liczne, aczkolwiek poświęcone poszczególnym aspektom ustroju i funkcjonowania spółki cywilnej, opracowania A. Jędrzejewskiej oraz interesujące opracowanie M. Podlesia na temat charakteru prawnego spółki cywilnej w prawie polskim i niemieckim.

Konstrukcja prawna spółki cywilnej, mimo swojej pozornej prostoty, okazuje się zagadnieniem stosunkowo skomplikowanym. Angażuje przede wszystkim szerokie spektrum zagadnień podstawowych, zmuszając do bliższej analizy szeregu fundamentalnych instytucji prawa cywilnego - m.in. problematyki zdolności prawnej i tzw. podmiotowości prawnej, stosunku prawnego i jego elementów, jednostki organizacyjnej, wielostronności i wzajemności umów obligacyjnych etc. W konsekwencji, rozwiązanie szeregu kwestii szczegółowych, specyficznych dla spółki cywilnej, uzależnione jest od uprzedniego rozważenia ściśle z nimi związanych problemów ogólnych. [...]