Plan londyński. Niezrealizowana wizja odbudowy Warszawy (1945-1946)

Plan londyński odbudowy Warszawy stanowi cenne, choć do niedawna całkiem zapomniane
świadectwo głębokiej refleksji nad restytucją zniszczonej stolicy Polski w kręgu bliskim
rządowi polskiemu na uchodźstwie. Ta kompleksowa koncepcja urbanistyczna, utrzymana w
typowym dla tej epoki duchu modernizmu, powstała na przełomie lat 1945 i 1946 w wyniku
współpracy emigracyjnego Stowarzyszenia Architektów Rzeczypospolitej Polskiej z
działającym w Londynie Komitetem Obywatelskim Odbudowy m.st. Warszawy. Z przyczyn
finansowych nie doszło jednak wówczas do jej publikacji. Podstawą tego wydania jest jedyny
znany egzemplarz tekstowej części tego projektu (bez ilustracji), który zachował się w
zbiorach Instytutu Polskiego i Muzeum im. gen. Sikorskiego.
Zburzenie Warszawy było bezprecedensowym wydarzeniem, które postawiło polskich
architektów przed wielkim wyzwaniem. Musieli się zmierzyć z zadaniem pogodzenia historii
miasta z potrzebą wykorzystania nowoczesnych rozwiązań, pozwalających jak najlepiej
zaspokoić potrzeby jego mieszkańców. Oznaczało to wiele dylematów dotyczących nowego
kształtu stolicy. Niektóre z nich, w dobie wciąż intensywnego zabudowywania centrum
Warszawy i dyskusji na temat sposobu urządzania jej przestrzeni miejskiej, pozostają
aktualne do dziś.

Wysoka ocena recenzenta wynika z przekonania, iż podstawową powinnością zawodową
historyka jest formułowanie tez badawczych na podstawie gruntownych kwerend
źródłowych, którym towarzyszą badania źródłoznawcze oraz edycje źródeł, służące
wprowadzeniu do obiegu naukowego materiałów źródłowych wcześniej nieznanych lub mało
dostępnych. Wobec powyższego inicjatywa Autora (i Wydawcy) zasługuje na szczególnie
wysoką ocenę.

dr hab. Piotr Majewski, prof. UKSW