Ojcobójca. Przypadek Filipa Halsmanna Martin Pollack
- Autor:
- Martin Pollack
- Wydawnictwo:
- Wydawnictwo Czarne
- Ocena:
- Stron:
- 344
Opis
książki
:
Ojcobójca. Przypadek Filipa Halsmanna
Fotografie Filipa Halsmanna wiszą dziś we wszystkich największych galeriach świata. Autor portretów Alberta Einsteina, Salvadora Dalego, Marca Chagalla, Johna F. Kennedy'ego, Marylin Monroe i Alfreda Hitchcocka, twórca ponad 100 okładek dla magazynu "Life", w 1958 został uznany przez "Popular Photography" za jednego z dziesięciu najlepszych fotografów świata, co postawiło go w jednym rzędzie z takimi sławami jak Irving Penn, Henri Cartier-Bresson, Ansel Adams czy Alfred Eisenstaedt.
Nie zawsze jednak los sprzyjał Halsmannowi. Na całym jego życiu zaważyła śmierć ojca. 10 września 1928 roku Morduch Max Halsmann 48-letni dentysta z Rygi zginął podczas wspinaczki górskiej w Dolinie Ziller w Tyrolu. 22-letni wówczas Filip mówił, że to był wypadek, ale ponieważ był jedynym świadkiem śmierci ojca, jeszcze tego samego dnia został oskarżony o morderstwo. Podczas procesu w jego obronie stawali m. in. Zygmunt Freud, Albert Einstein, Jakob Wassermann, Erich Fromm i Thomas Mann.
Pasjonująca, quasi-kryminalna opowieść o tajemniczym morderstwie ukazanym na tle narastającego w Tyrolu lat 30-tych antysemityzmu i faszyzmu.
"Martin Pollack opowiada z precyzją namiętnego historyka i wyobraźnią pisarza".
Christoph Ransmayr
"Okoliczności śmierci dentysty z Rygi, Morducha Halsmanna, są tak niezwykłe i zagadkowe, a relacja Martina Pollacka o całej sprawie tak wciągająca, że nie sposób przerwać lekturę tej książki. W miarę jak rozwija się jej akcja, rośnie napięcie, jest coraz więcej niewiadomych, a my - czytelnicy - bezwiednie staramy się włączyć do śledztwa i znaleźć odpowiedź na trudne pytanie - jak doszło do tej śmierci?"
Ryszard Kapuściński
"Przeczytałem właśnie 'Ojcobójcę'. I czytałem to jak najlepszy kryminał, chociaż wiedziałem przecież, że zagadka nie ma żadnego rozwiązania. Jest w tym jakieś niesamowite napięcie. No i klimat. Dokładnie mogłem sobie wyobrazić Tyrol tamtych czasów, pastuchów, chłopów, urzędników. Czuć tę gęstniejącą atmosferę, czuć, jak to się wszystko zaciska, zacieśnia jak w jakimś thrillerze prawie. Bardzo mocna książka w tej swojej ascezie literackiej i stylistycznej".
Andrzej Stasiuk
"Właśnie przed chwilą skończyłem lekturę i pozostaję pod silnym wrażeniem zarówno samej sprawy, jak Twojego pisarskiego śledztwa. Ksiażka jest arcyciekawa, doskonale napisana - z pasją, ale bez zbędnych emocji. Gdybym był producentem filmowym, już dzisiaj wysłałbym Ci dużą zaliczkę i propozycję umowy na scenariusz. Jest w tej opowieści co najmniej kilka gęstych obrazów, które mogłyby tworzyć wizualny szkielet sprawy. No a te swastyki z szarotkami w alpejskim tle, potem Paryż, francuska kapitulacja, USA - hm - wielki film z wybitnej ksiażki".
Z listu Pawła Huelle do Autora
"Tropiąc zagadkę z przeszłości, Martin Pollack napisał o ludziach, którzy ją odszyfrowali, nie próbując dociekać prawdy. Mieli swoje powody - twierdz".
Marta Dvorak, "Gazeta Wyborcza"
"W 1991 r. pisarz przeczytał krótką notatkę prasową. Wynikało z niej, że w Innsbrucku odbył się na żydowskim cmentarzu dziwny pogrzeb. Do grobu Morducha Halsmanna złożono jego biedną, zmasakrowaną głowę, którą oddzielono od ciała w czasie obdukcji we wrześniu roku 1928 i przechowywano przez ponad sześćdziesiąt lat w Instytucie Medycyny Sądowej. Martin Pollack zainteresował się tym bardzo spóźnionym rytuałem. I tak powstała ważna, znakomita książka o ksenofobicznych upiorach".
Andrzej Rostocki, "Tygodnik Powszechny"
"Książka Pollacka jest osiągnięciem wybitnym. Posiłkując się z wyczuciem różnymi konwencjami - kryminału, dramatu sądowego czy romansu w listach (...) - autor podnosi czytelniczą atrakcyjność swojego dzieła".
Zdzisław Jaskuła, "Res Publica Nowa"
Wybrane bestsellery
-
Co jeśli gdzieś w czasie i tuż pod powierzchnią rzeczywistości wciąż ukrywa się nasze dzieciństwo? Przeszłość opowiedziana przez Michele Mariego to kraina mityczna, wypełniona relikwiami chłopięcych fascynacji i strachów, do której kluczem są wygrzebywane z pamięci wspomnienia. Łącząc gorycz z melancholią, Mari układa widmowe puzzle, próbując poskl- ePub + Mobi 26 pkt
(27,64 zł najniższa cena z 30 dni)
26.92 zł
35.90 zł (-25%) -
Fuyuko jest niezależną korektorką. Ma trzydzieści cztery lata i całkowicie poświęca się pracy, wyszukując najdrobniejsze błędy w tekście. Nad jej zleceniami czuwa przebojowa Hijiri i w zasadzie to jedyna osoba, z którą Fuyuko utrzymuje kontakt. W lustrzanym odbiciu staje twarzą w twarz ze zmęczoną i pozbawioną ducha kobietą, której nie udało się przejąć kontroli nad własnym życiem. Chciałaby coś zmienić, ale nie wie jak. Alkohol pozwala jej uwolnić się od samej siebie. Punktem zwrotnym okazuje się przypadkowe spotkanie mężczyzny, który opowiada jej o pięknie światła, muzyki klasycznej i widzi w niej coś, czego nikt inny wcześniej nie zauważył.- ePub + Mobi 28 pkt
(30,39 zł najniższa cena z 30 dni)
28.49 zł
37.99 zł (-25%) -
Przedmieścia kobiecości nie są dobrym miejscem do życia pisze Deborah Levy, zapraszając nas do wspólnej wyprawy po peryferiach jej własnego kobiecego doświadczenia. Od dzieciństwa w RPA przez nastoletnie lata spędzone w Londynie aż po codzienność dojrzałej kobiety szukającej swojego miejsca na ziemi. Razem z narratorką która zarazem jest i nie jest tożsama z autorką czekamy na ojca uwięzionego przez władze w czasach apartheidu, popijamy tanią herbatę w londyńskim barze, naśladując pisarską bohemę, układamy sobie życie po rozwodzie, czytamy Ernaux nad brzegiem Sekwany i rzucamy się w Morze Egejskie podczas wakacji na Hydrze. Levy mistrzowsko przekuwa swoje rozważania i poszukiwania w literaturę, zachowując przy tym dystans do siebie i świata. Pisarską lekkość łączy z erudycją, a poczucie humoru z ogromną prozatorską wrażliwością. W tym wszystkim zaś przede wszystkim szuka sposobu na samoakceptację: Simone de Beauvoir wiedziała, że życie bez miłości to strata czasu ale co zrobić, jeżeli innych kochamy bardziej niż siebie?- ePub + Mobi 29 pkt
(30,72 zł najniższa cena z 30 dni)
29.91 zł
39.90 zł (-25%) -
Ojciec. Król Warmii i Saturna, Strażnik Mitów i Pieczęci, Gbur z Gburów. Warmjok fest, w którym stężenie warmińskości nasila się z wiekiem. Jego królestwo zamieszkują duchy przeszłości, a pamięć jest ciężka od krzywd jak burzowa chmura, jednak przez mgłę zapomnienia przebijają się także pogodne wspomnienia, zadziorne wierszyki, dziecięce piosenki.- ePub + Mobi 26 pkt
(27,64 zł najniższa cena z 30 dni)
26.92 zł
35.90 zł (-25%) -
Do rzeki dzieciństwa podróżuje się bez końca szuka jej źródeł w historii i ujścia w pamięci. Wspomina się: lato na wsi, brodzenie po pierś w nurcie, rybie łuski na glinianej podłodze, milczącego pastucha co dzień wyprowadzającego krowy. Gdy tą rzeką jest Bug, jeżdżąc wzdłuż niej, podróżuje się zawsze na wschód. Myśli się: o granicy, o Rosji, o wojnie, o uchodźcach, o tym, że tak blisko jest Bełżec, a źródło wypływa z ziemi nasiąkniętej krwią. Kuca się przy ogniu i wyobraża sobie: karawanę zwierząt sunących przez mazowieckie piaski, ciemność popiołów, w której świecą diamenty. Bo zaiste nie pamięć, ale rzeki powinny grzebać nasze szczątki. Powinny je wypłukiwać i nieść do oceanów. To jedyny koniec wart pomyślenia.- ePub + Mobi
- Audiobook MP3 26 pkt
(27,64 zł najniższa cena z 30 dni)
26.92 zł
35.90 zł (-25%) -
Rok 1949, spieczona sierpniowym słońcem pustynia Negew blisko granicy z Egiptem. Izraelscy żołnierze, oczyszczający terytorium z Palestyńczyków, biorą do niewoli Beduinkę, gwałcą ją i zabijają.- ePub + Mobi 27 pkt
(25,56 zł najniższa cena z 30 dni)
27.46 zł
32.90 zł (-17%) -
Niepodległa Chorwacja urodziła się niewiele ponad trzydzieści lat temu. To młode państwo o ponadtysiącletniej historii, pełne sprzeczności i niedopowiedzeń. Powstało na gruzach Jugosławii, która rozpadła się z hukiem, zostawiając po sobie ruiny, traumy, niezałatwione sprawy i niewyrównane rachunki. Jest jednym z najpiękniejszych miejsc na świecie, pełnym muzyki i śmiechu, pachnącym olejkiem do opalania i przysmakami z grilla, ale słońce nie świeci tu tak samo dla wszystkich.- ePub + Mobi
- Audiobook MP3 30 pkt
(15,00 zł najniższa cena z 30 dni)
30.72 zł
39.90 zł (-23%) -
Życie w bloku, arcydziele surowego piękna czasów późnej komuny, to prawdziwa metafora istnienia człowieka nowoczesnego. Wszak mieszkania unoszą się nad ziemią, a dziesiątki balkonów zwisają nad miastem, dzięki czemu mieszkańcy mogą dystansować się od przyziemnej zgnilizny i klasowo niedopasowanych sąsiadów.- ePub + Mobi 30 pkt
(30,72 zł najniższa cena z 30 dni)
30.72 zł
39.90 zł (-23%) -
Są młode, piękne, zdeterminowane, gotowe na wszystko - i depczą żonom Konstancina po piętach. Kiedy te drugie walczą o przetrwanie, kochanki zaczynają łowy. Ich bronią jest wszystko to, czego zmęczona opieką nad trójką dzieci żona nie wie, a celem bogaty samiec, który kupi gniazdko na Wilanowie i ustawi stałe zlecenie przelewu na 50 tysięcy złotych. Czym się różnią kochanki od żon? Jaką cenę muszą zapłacić za swoją pozycję na szczycie piramidy żywieniowej i kto tak naprawdę kieruje tym stadem? Ewelina Ślotała po odczarowaniu mitów dotyczących życia żon Konstancina idzie dalej i bezwstydnie zagląda pod kołderkę kochanek milionerów. To, co tam odkrywa, najpierw zachwyca, jednak z każdą kolejną warstwą puchu oczarowanie zmienia się w strach. Tym bardziej że odpowiedź na pytanie, kto jest łowcą, a kto ofiarą, zwykle przychodzi za późno- ePub + Mobi
- Audiobook MP3 25 pkt
(25,87 zł najniższa cena z 30 dni)
25.87 zł
33.60 zł (-23%) -
Rok 1986. Adrien Bobin, Étienne Beaulieu i Nina Beau chodzą do tej samej klasy szkoły podstawowej. Początkowo łączy ich przypadkowa zbieżność - nazwiska całej trójki zaczynają się na literę B i w szkole zawsze wyczytywani są jedno po drugim. Wkrótce jednak stają się nierozłączni także poza szkołą. Uczą się i bawią zawsze razem, nawet gdy mijają beztroskie lata i z podstawówki przechodzą do gimnazjum, a potem do liceum, aż w końcu porzucają szkolne autobusy i zaczynają chadzać do nocnych klubów. Związani przysięgą krwi, obiecali sobie za wszelką cenę wspierać się w osiągnięciu upragnionego celu: nade wszystko pragną opuścić małe prowincjonalne miasteczko, z którego pochodzą, i zamieszkać w Paryżu, oddać się muzycznej pasji i za nic nie pozwolić, by życie ich rozdzieliło. Ale czas mija nieubłaganie, a los ma wobec nich własne plany- ePub + Mobi
- Audiobook MP3 27 pkt
(27,60 zł najniższa cena z 30 dni)
27.60 zł
46.00 zł (-40%)
Martin Pollack - pozostałe książki
-
Martin Pollack pisze o terenach gdzie masowo dokonywano mordów i egzekucji. Opowiada o tym w jaki sposób zacierano ślady i jak likwidowano świadków lub osoby, które mogły cokolwiek wiedzieć. Nasze codziennie oglądane z pozoru sielskie krajobrazy mogą kryć masowe groby, miejsca bólu i rozpaczy- ePub + Mobi 21 pkt
(21,48 zł najniższa cena z 30 dni)
21.48 zł
27.90 zł (-23%) -
Po Galicji to wspaniała, nostalgiczna opowieść. Fascynująca podróż w czasie do epoki minionej, a jakże barwnej i ciekawej. Martin Pollack pokazuje przestrzeń Galicji tuż przed zmianami, które na zawsze zaburzyły porządek tych ziem.- ePub + Mobi 21 pkt
(21,48 zł najniższa cena z 30 dni)
21.48 zł
27.90 zł (-23%) -
Kronikę Dolnej Styrii tworzy wielowiekowe współistnienie dwóch żywiołów narodowych. Do I wojny światowej dominowali mieszkańcy niemieckojęzyczni, próbujący pozbawić Słoweńców równych praw. Gdy w 1919 roku władzę objęli Słoweńcy, zwalniano z pracy niemieckich nauczycieli i urzędników, wielu z nich musiało z dnia na dzień opuścić kraj. Kiedy w 1941 roku Hitler napadł na Jugosławię, natychmiast wydał rozkaz, by Dolną Styrię znowu uczynić niemiecką. W 1945 roku karta ponownie się odwróciła, przynosząc kres niemieckiej mniejszości na tym terenie.- ePub + Mobi 21 pkt
(21,48 zł najniższa cena z 30 dni)
21.48 zł
27.90 zł (-23%) -
Zastanawiając się nad cierpieniem ludzi podczas drugiej wojny światowej najczęściej myślimy o ofiarach, zastanawianie się nad perspektywą katów jest mocno kontrowersyjne. Pollack prawdę o swoim ojcu poznał dopiero w wieku kilkunastu lat, jednak ta prawda już nigdy nie dała mu spokoju. Autor przeprowadza własne śledztwo by dowiedzieć się więcej o swojej rodzinie, jednocześnie ukazuje całość zbrodniczej machiny nazizmu.- ePub + Mobi 23 pkt
(23,02 zł najniższa cena z 30 dni)
23.02 zł
29.90 zł (-23%) -
W książce Topografia pamięci Martin Pollack porusza bardzo różnorodne tematy, a tym co scala teksty w niej zawarte jest ludzka pamięć. Autor jest zdania, że jest ona narzędziem dzięki któremu możemy lepiej rozumieć sens toczących się wokół nas procesów.- ePub + Mobi 23 pkt
(23,02 zł najniższa cena z 30 dni)
23.02 zł
29.90 zł (-23%) -
Cesarz Ameryki to fascynująca opowieść o wielkiej fali emigracji, która ruszyła z Galicji pod koniec XIX wieku, pchając w nieznane setki tysięcy Żydów, Rusinów, Słowaków i Polaków spragnionych lepszego życia. Trwające do 1918 roku masowe wyjazdy do USA i Brazylii były rozpaczliwą ucieczką przed nędzą, głodem i powołaniem do wojska, ale przede wszy- ePub + Mobi 19 pkt
(19,17 zł najniższa cena z 30 dni)
19.17 zł
24.90 zł (-23%)
Szczegóły książki
- ISBN Ebooka:
- 978-83-804-9563-0, 9788380495630
Wydawnictwo Czarne - inne książki
-
Polacy, stańcie się znowu mężami, jak byliście nimi za czasów świetności waszej, ale nie jedynie na polu bitwy! pisał filozof Bronisław Ferdynand Trentowski. Marszałek Piłsudski? Inżynier Karwowski? Lech Wałęsa? A może Adaś Miauczyński? Jaki był wzorcowy polski mężczyzna ubiegłego wieku? I czy w ogóle istniał?- ePub + Mobi 44 pkt
(46,12 zł najniższa cena z 30 dni)
44.92 zł
59.90 zł (-25%) -
Łemkowskie Boże Narodzenie. Śmierć charyzmatycznej działaczki Kaliny Koryckiej zburzy spokój doliny Brzennej. Tropy rozsiane na zboczu góry poprowadzą Ninę Warwiłow do starcia z myśliwymi Beskidu Niskiego, a przeszłość ofiary w odległe zakątki, gdzie żyje więcej watah niż ludzi. Jakie tajemnice kryją beskidzkie lasy i sielska dolina mieszcząca ledwie sześć domów? Nina, powracająca do pracy po przerwie, błądzi i nie widzi, że zaśnieżone góry stają się pułapką. W cieniu legend o wilkach kryje się drapieżca, jakiego jeszcze nigdy dotąd nie spotkała- ePub + Mobi
- Audiobook MP3 29 pkt
(30,72 zł najniższa cena z 30 dni)
29.91 zł
39.90 zł (-25%) -
Sierpień w Warszawie jest upalny. Na podwórkach stoi skwar i przechodzą burze. Melancholijny narrator krąży po zakamarkach, przedmieściach i bramach. Zawieszony w czasie, rozkleja siatkę ulic, snując własne wspomnienia i wspomnienia miasta. Pod jego spojrzeniem, podniesionym z książek, ożywają wnętrza kościołów, zajezdnie tramwajowe i martwe witryny sklepów. Odzywają się ludzie ci wielcy, o których pisze się monografie, i ci zwyczajni, zrośnięci z miastem tak ściśle, że sami stali się jego historią, ale żeby o nich przeczytać, trzeba znać język chodników i ulic.- ePub + Mobi
- Audiobook MP3 23 pkt
(24,56 zł najniższa cena z 30 dni)
23.92 zł
31.90 zł (-25%) -
Ben Terris, pracując nad książką, stał się sekundantem politycznej walki wizerunkowej. Po jednej stronie ringu: fikcja. Lobbyści pomagają organizować spotkania z ważnymi kongresmenami, prowadzą rozpoznanie polityczne, w ramach którego ustalają, czy dana ustawa ma szanse na uchwalenie. Używają też wpływów, by członkowie Kongresu głosowali w interesie ich klientów, ale zależy im sprawie, przyszłości państwa, dobru narodu. Po drugiej stronie: rzeczywistość. Wielkie pieniądze, układy, hazard. Zero procent misji, sto procent cwaniactwa. Wszystkie chwyty dozwolone.- ePub + Mobi 39 pkt
(39,96 zł najniższa cena z 30 dni)
39.96 zł
51.90 zł (-23%) -
W pozornie sennym miasteczku stojącym hartem ducha i siłą drwalskich mięśni powstaje Jeffrey Waters. Z prowincjonalnych lasów trafia na pierwsze strony gazet i do kartotek FBI. Jego istnienie i nagła popularność budzą gorące emocje w amerykańskim społeczeństwie, a do matecznika Watersa zjeżdżają dziennikarze z całego kraju, ciekawscy fani i uduchowieni wyznawcy drzew. Szukają jego korzeni, za wszelką cenę starając się dociec, kim tak naprawdę jest on i jego stwórca oraz co to znaczy dla przyszłości świata. Ale to przecież Ameryka, sny się tu spełniają, a niewiarygodne historie stają się rzeczywistością.- ePub + Mobi 35 pkt
(36,88 zł najniższa cena z 30 dni)
35.92 zł
47.90 zł (-25%) -
Historia polskich starowierów rozpoczyna się w XVII wieku, gdy zbuntowali się przeciwko reformom religijnym i opuścili Rosję. Nieśli ze sobą po kilka tobołków i nadzieję na spokój. Podzielili się na wiele drobniejszych wspólnot: zamieszkali w Chinach, Australii, Stanach Zjednoczonych. Część z nich osiadła w okolicach Suwałk, Sejn i Augustowa. Wielu z nich do dziś kultywuje swoją tradycję.- ePub + Mobi 29 pkt
(30,72 zł najniższa cena z 30 dni)
29.91 zł
39.90 zł (-25%) -
W pierwszych dekadach XX wieku Amerykanie reklamowali eugenikę na jarmarkach, uczestniczyli w konkursach na najsprawniejsze rodziny i oglądali filmy zachwalające właściwy dobór małżonków dla uzyskania jak najzdrowszego potomstwa. Setki uniwersytetów w całym kraju kształciły lekarzy i pracowników opieki społecznej tak, by mniej skupiali się na leczeniu, a bardziej na izolacji i kontroli niepożądanych: biednych, chorych psychicznie, niezaradnych, mieszańców. Kraj na oszałamiającą skalę zaakceptował dogmat, który koił amerykańskie niepokoje: choroby społeczne, podobnie jak te fizyczne, da się wyleczyć.- ePub + Mobi 29 pkt
(30,72 zł najniższa cena z 30 dni)
29.91 zł
39.90 zł (-25%) -
Nie ma żadnych wiarygodnych danych, które mogłyby pokazać prawdziwą skalę mobbingu w Polsce. Jeśli zdać się na statystyki wymiaru sprawiedliwości, można by uznać, że temat nie istnieje. Jesteśmy krajem szczęśliwych, szanujących się ludzi.- ePub + Mobi
- Audiobook MP3 32 pkt
(33,80 zł najniższa cena z 30 dni)
32.92 zł
43.90 zł (-25%) -
Co można powiedzieć o transkobiecości, aby nie skupiać się na przemocy i cierpieniu? Gdy nie chcemy po raz kolejny dowodzić, dlaczego osobom trans należy się szacunek i czemu nie muszą zadowalać się samą akceptacją? Dość już zostało powiedziane o ich umieraniu. Pora opowiedzieć o ich życiu. J. Szpilka splata opowieść o transdziewczynach z obrazów p- ePub + Mobi 30 pkt
(30,72 zł najniższa cena z 30 dni)
30.72 zł
39.90 zł (-23%) -
Czytelnik wędruje wraz z nim starymi duktami, tropem myśliwskich zamków arystokratycznego rodu Pálffych, opuszczonych domów dawnych niemieckich drwali huncokarów, wśród niezliczonych pomników, krzyży i zarośniętych torów kolejowych. Staje się towarzyszem podróży, podczas której w zniewalającym pięknie krajobrazu odkrywa zatopione ślady obecności duchów i zbójników, artystów i myślicieli.- ePub + Mobi 30 pkt
(30,72 zł najniższa cena z 30 dni)
30.72 zł
39.90 zł (-23%)
Dzięki opcji "Druk na żądanie" do sprzedaży wracają tytuły Grupy Helion, które cieszyły sie dużym zainteresowaniem, a których nakład został wyprzedany.
Dla naszych Czytelników wydrukowaliśmy dodatkową pulę egzemplarzy w technice druku cyfrowego.
Co powinieneś wiedzieć o usłudze "Druk na żądanie":
- usługa obejmuje tylko widoczną poniżej listę tytułów, którą na bieżąco aktualizujemy;
- cena książki może być wyższa od początkowej ceny detalicznej, co jest spowodowane kosztami druku cyfrowego (wyższymi niż koszty tradycyjnego druku offsetowego). Obowiązująca cena jest zawsze podawana na stronie WWW książki;
- zawartość książki wraz z dodatkami (płyta CD, DVD) odpowiada jej pierwotnemu wydaniu i jest w pełni komplementarna;
- usługa nie obejmuje książek w kolorze.
Masz pytanie o konkretny tytuł? Napisz do nas: sklep@ebookpoint.pl
Proszę wybrać ocenę!
Proszę wpisać opinię!
Książka drukowana
Oceny i opinie klientów: Ojcobójca. Przypadek Filipa Halsmanna Martin Pollack (0)
Weryfikacja opinii następuje na podstawie historii zamowień na koncie Użytkownika umiejszczającego opinię.