Notarialne tytuły egzekucyjne

Zasadniczym celem tego opracowania jest przedstawienie niezbędnych dla potrzeb legislacyjnych teoretycznych podstaw dopuszczalności kreowania pozasądowych tytułów egzekucyjnych, z uwzględnieniem ich kontekstu historycznego, prawno-porównawczego oraz konstytucyjnego. Historyczne uwarunkowania normatywnej kreacji takich tytułów a także ich funkcjonowania w obrocie prawnym pozwoli - jak się wydaje - docenić rolę pozasądowych tytułów egzekucyjnych, a w konsekwencji mieć wpływ na właściwe zmiany kształtu obowiązującego w tym zakresie ustawodawstwa. Potrzebom tym zdają się odpowiadać rozważania zawarte w rozdziale I i częściowo w rozdziale IV opracowania. W zakresie uwag o charakterze porównawczym, objętych materią rozdziałów II-IV, szczególnie istotne i interesujące są uwagi dotyczące pozasądowych tytułów egzekucyjnych w prawie szwajcarskim. Charakterystyczne dla tego prawa i wyjątkowe w państwach europejskich jest bowiem rozwiązanie prawne, przewidujące w zakresie przymusowego dochodzenia świadczeń pieniężnych zasadę, według której postępowanie egzekucyjne stanowi prius, a postępowanie rozpoznawcze - posterius. W kolejnych trzech rozdziałach opracowania przedstawione zostały najbardziej istotne współcześnie i kontrowersyjne problemy prawne dotyczące tytułów egzekucyjnych w postaci aktów notarialnych. W tym zakresie opracowanie to może służyć pracownikom wymiaru sprawiedliwości i innym praktykom prawa, w tym zwłaszcza notariuszom. Ostatni rozdział pracy poświęcony jest uwarunkowaniom konstytucyjnym możliwości przyznania notariuszom uprawnienia do wydawania nakazów zapłaty. Całość opracowania może być przydatna w pracach legislacyjnych a także służyć przedstawicielom doktryny, doktorantom i studentom prawa oraz wszystkim osobom zmagającym się z przymusowym dochodzeniem należności.

Potrzebę rozważenia zagadnienia dopuszczalności egzekucji sądowej w sprawach cywilnych bez konieczności uprzedniego przeprowadzenia sądowego postępowania rozpoznawczego wywołały w ostatnich latach pozbawienie banków uprawnienia do wystawiania tzw. bankowych tytułów egzekucyjnych w następstwie wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 14.4.2015 r., P 42/12 (OTK-A 2015, Nr 4, poz.46) oraz ogłoszony w dniu 17.7.2017 r. na stronach internetowych Rządowego Centrum Legislacji projekt ustawy Ministra Rozwoju o zmianie niektórych ustaw w celu ułatwienia dochodzenia wierzytelności, który przewidywał m.in. zmianę art.777 § 1 KPC przez poszerzenie listy wymienionych w nim tytułów egzekucyjnych o "notarialny nakaz zapłaty "(art. 2 pkt 8-10 projektu) oraz zmianę ustawy - Prawo notarialne przez przyznanie notariuszom prawa do wydawania takich nakazów (art. 4 projektu). Ostatecznie propozycje te nie zostały uwzględnione w rządowym projekcie tej ustawy (zob. druk sejmowy Nr 1185). Jednakże kwestia wprowadzenia do systemu prawa polskiego nowego tytułu egzekucyjnego w postaci "notarialnego nakazu zapłaty" pozostaje ciągle otwarta.