Niezbędnik studenta I roku. Repetytorium egzaminacyjne do ćwiczeń i egzaminu z historii państwa i prawa polskiego Justyna Bieda, Dorota Wiśniewska-Jóźwiak

Spis treści książki

 Słowo wstępne --5

Rozdział I. Prawo osobowe (Michał Pyziak) --9
1. Przedmiot prawa osobowego --9
2. Osoby fizyczne --9
2.1. Początek osoby fizycznej --9
2.2. Koniec osoby fizycznej --10
2.2.1. Wywołanie (proskrypcja), śmierć cywilna --10
2.2.2. Śmierć domniemana --11
2.2.3. Śmierć klasztorna --11
2.2.4. Zasada reprezentacji w prawie spadkowym --11
3. Zdolność prawna --12
3.1. Pojęcie --12
3.2. Czynniki wpływające na zakres zdolności prawnej --12
3.2.1. Niewola --12
3.2.2. Stan --12
3.2.3. Cześć --13
3.2.4. Cudzoziemskość (obce pochodzenie) --14
3.2.5. Religia --15
4. Zdolność do czynności prawnych --16
4.1. Pojęcie --16
4.2. Czynniki wpływające na ograniczenie zdolności do czynności prawnych --16
4.2.1. Wiek --16
4.2.2. Płeć --18
4.2.3. Zdrowie --18
4.2.4. Przynależność stanowa --20
5. Osoby prawne --20
5.1. Kształtowanie się koncepcji osoby prawnej --20
5.1.1. Koncepcja osoby prawnej według Kościoła katolickiego --20
5.1.2. Średniowieczna świecka koncepcja osoby prawnej – miasta włoskie --21
5.1.3. Naturalnoprawna koncepcja osoby prawnej --21
5.2. Rodzaje osób prawnych --22
5.2.1. Korporacje --22
5.2.2. Fundacje --22
5.3. Powstanie osoby prawnej --22
5.3.1. Tryb koncesyjny --22
5.3.2. Tryb zgłoszeniowy (rejestracyjny) --23
5.3.3. Tryb normatywny (erekcyjny) --23
5.4. Osobowość prawna państwa --23

Rozdział II. Prawo małżeńskie (Dorota Wiśniewska-Jóźwiak) --25
1. Zagadnienia wstępne --25
2. Definicja małżeństwa --26
2.1. Agamia i poligamia jako etapy wykształcenia się małżeństwa monogamicznego --26
2.2. Małżeństwo monogamiczne --26
3. Zawarcie małżeństwa --26
3.1. Świecka forma małżeństwa --26
3.1.1. Wspólne zamieszkanie i pożycie --26
3.1.2. Porwanie --27
3.1.3. Kupno --27
3.1.4. Umowa formalna --27
3.1.4.1. Zmówiny --27
3.1.4.2. Zdawiny --28
3.2. Kanoniczna forma małżeństwa --28
3.2.1. Istota małżeństwa kanonicznego --29
3.2.2. Etapy zawarcia małżeństwa --29
3.2.3. Zapowiedzi --30
3.3. Przeszkody małżeńskie --31
3.4. Małżeństwa tajne (matrimonia claudestina) --33
4. Relaicyzacja małżeństwa 34
5. Formy małżeństwa na ziemiach polskich w XIX w. --34
5.1. Forma świecka (laicka) --34
5.2. Forma mieszana --35
5.3. Forma wyznaniowa --35
6. Formy małżeństwa w II Rzeczypospolitej --36
7. Ustanie małżeństwa --36
7.1. Śmierć małżonka --36
7.2. Ustanie małżeństwa za życia małżonków --37
7.2.1. Prawo świeckie --37
7.2.1.1. Oddalenie żony --37
7.2.1.2. Zawarcie kolejnego małżeństwa --37
7.2.1.3. Rozwód --37
7.2.1.3.1. Przesłanki rozwodu --37
7.2.1.3.2 Rozwód za zgodną wolą stron ---38
7.2.1.3.3. Skutki rozwodu --38
7.2.2. Ustanie małżeństwa zgodnie z prawem kanonicznym --39
7.2.2.1. Rozwiązanie małżeństwa --39
7.2.2.2. Separacja --39
7.2.2.3. Unieważnienie małżeństwa --39
8. Stosunki osobiste małżonków --40
9. Majątek małżeński --40
10. Regulacja stosunków majątkowych między małżonkami --40
10.1. Ustrój ustawowy --40
10.2. Ustrój umowny --40
11. Majątkowe skutki zawarcia małżeństwa --41
12. Zarząd majątkiem --42
13. Majątek żony --42
13.1. Wyprawa (szczebrzuch) --42
13.2. Posag --42
13.3. Wiano --43
13.4. Podarunek poranny --44
13.5. Podarunek poślubny --44
14. Skutki majątkowe ustania małżeństwa --44

Rozdział III. Prawo rodzinne (Joanna Machut-Kowalczyk) --45
1. Pokrewieństwo naturalne i sztuczne --45
1.1. Pokrewieństwo naturalne --45
1.2. Pokrewieństwo sztuczne --47
2. Rodzaje dzieci --48
3. Władza rodzicielska --49

Rozdział IV. Prawo opiekuńcze (Joanna Machut-Kowalczyk) --51
1. Opieka --51
1.1. Przyczyny ustanowienia opieki --51
1.2. Sposoby ustanowienia opieki --52
1.3. Kwalifikacje opiekuna --53
1.4. Prawa i obowiązki opiekuna --53
1.4.1. Obowiązki o charakterze majątkowym --53
1.4.2. Obowiązki o charakterze osobistym --55
1.4.3. Uprawnienia procesowe --55
1.5. Wygaśnięcie opieki, złożenie opiekuna --55
1.6. Kierunek rozwoju instytucji opieki w prawie nowożytnym --55
2. Kuratela --57
2.1. Ustanowienie kurateli --57
2.2. Obowiązki kuratora --57
2.3. Ustanie kurateli --58
2.4. Kierunek rozwoju instytucji kurateli w prawie nowożytnym --58

Rozdział V. Prawo spadkowe (Justyna Bieda) --61
1. Własność pospólnej ręki (niedział) --61
2. Rozwój prawa spadkowego – do końca XVIII w. --62
3. Systemy dziedziczenia --63
3.1. Dziedziczenie ustawowe (ab intestato) --63
3.1.1. Porządek dziedziczenia --64
3.1.2. Pozbawienie dziedzica praw spadkowych --65
3.2. Dziedziczenie testamentowe --66
3.2.1. Zakres testowania --66
3.2.2. Forma testamentu --67
3.2.3. Treść testamentu --67
3.3. Dziedziczenie specjalne. --67
3.3.1. Umowa dożywocia --68
3.3.2. Ordynacja --68
4. Rozwój prawa spadkowego w czasach nowożytnych – XIX w. --69
4.1. Dziedziczenie testamentowe --69
4.2. Dziedziczenie ustawowe --70

Rozdział VI. Prawo rzeczowe (Dorota Wiśniewska-Jóźwiak) --71
1. Zagadnienia wstępne --71
2. Rzecz --71
2.1. Definicja --71
2.2. Podział rzeczy --72
2.2.1. Rzeczy zmysłowe i niezmysłowe --72
2.2.2. Ruchomości i nieruchomości --72
2.2.3. Rzeczy jednostkowe i zbiorowe --73
2.2.4. Rzeczy główne i przynależne --73
2.2.5. Rzeczy zwykłe, szanowane i poświętne --73
2.2.6. Rzeczy podzielne i niepodzielne --74
2.2.7. Rzeczy oznaczone co do gatunku i indywidualnie oznaczone --74
2.2.8. Res in commercio i res extra commercium --74
3. Posiadanie --74
4. Własność --76
4.1. Własność feudalna --76
4.1.1. Własność lenna --76
4.1.2. Własność podzielona --76
4.1.3. Własność niedzielna (niedział) --78
4.2. Czynniki ograniczające prawo własności --78
4.3. Własność w dobie kapitalizmu --79
4.4. Nabycie własności --81
4.4.1. Sposób pierwotny --81
4.4.1.1. Ruchomości --81
4.4.1.2. Nieruchomości --82
4.4.1.2.1. Nieruchomość nie posiadająca właściciela --82
4.4.1.2.2. Zasiedzenie --82
4.4.2. Nabycie wtórne --84
4.5. Utrata prawa własności --85
5. Ograniczone prawa rzeczowe --85
5.1. Powstanie --85
5.2. Użytkowanie --86
5.3. Prawo bliższości --86
5.3.1. Prawo bliższości krewnych --86
5.3.2. Prawo bliższości sąsiadów --87
5.4. Służebności (wolności) --87
5.4.1. Rodzaje służebności --87
5.4.2. Ustanie służebności --88
5.5. Ciężary realne --88
5.6. Zastaw (zastawa, pignus, obligatio) --90
5.6.1. Powstanie zastawu --90
5.6.2. Rodzaje zastawu --90
5.6.2.1. Zastaw z dzierżeniem --91
5.6.2.2. Zastaw bez dzierżenia (hipoteka) --92
5.6.3. Hipoteka na ziemiach polskich w XIX w. --94
5.6.3.1. Księstwo Warszawskie --94
5.6.3.2. Królestwo Polskie --94
5.6.3.3. Zabór pruski --95
5.7. Ustanie zastawu --95

Rozdział VII. Prawo zobowiązań (Michał Pyziak) --97
1. Pojęcie zobowiązania, przedmiot prawa obligacyjnego --97
2. Powstawanie zobowiązań --97
2.1. Ex delictu (z czynu niedozwolonego) --97
2.2. Ex quasi delictu (jakby z czynu niedozwolonego) --98
2.3. Ex contractu (z umowy) --98
2.4. Ex quasi contractu (jakby z umowy) --98
2.5. Z mocy prawa --98
3. Zawarcie umowy --98
4. Rodzaje zobowiązań --100
4.1. Ze względu na wzajemność uprawnień i obowiązków stron --100
4.2. Ze względu na liczbę podmiotów występujących jako strony stosunku prawne-
go – uczestników zobowiązania --100
4.3. Ze względu na charakter odpowiedzialności za dług --101
5. Gwarancje wykonania zobowiązań umownych. --101
5.1. Gwarancje o charakterze osobistym --101
5.2. Gwarancje o charakterze majątkowym --102
5.2.1. Rękojemstwo --102
5.2.2. Zastaw --103
5.2.3. Zakład (wadium) --103
5.2.4. Zadatek --103
5.2.5. Przywilej rat --104
5.2.6. Klauzula zaspokojenia u osób trzecich --104
6. Sposoby utwierdzania (umacniania) umów --104
6.1. Przysięga --105
6.2. Litkup --105
6.3. Przybicie --105
6.4. Świadkowie --105
6.5. Dokument --105
6.6. Rejestry umów --106
7. Odpowiedzialność stron stosunku prawnego za wady przedmiotu świadczenia --106
8. Wygaśnięcie zobowiązań --107
8.1. Spełnienie świadczenia --107
8.2. Zwolnienie dłużnika z długu przez wierzyciela --107
8.3. Potrącenie --107
8.4. Zlanie się wierzytelności z długiem --108
8.5. Śmierć jednej ze stron --108
8.6. Niemożność świadczenia --108
8.7. Złożenie przedmiotu świadczenia do depozytu --108
9. Część szczegółowa --108
9.1. Zamiana --108
9.2. Darowizna --109
9.3. Kupno-sprzedaż --109
9.4. Umowa o usługi --109
9.5. Umowa o dzieło --110
9.6. Zlecenie --110
9.7. Najem rzeczy --110
9.8. Dzierżawa --110
9.9. Pożyczka --111
9.10. Przechowanie (depozyt, wierna ręka, pokład) --111
9.11. Weksel --112

Rozdział VIII. Wybrane instytucje prawa pracy (Tomasz Kubicki) --113
1. Zagadnienia wstępne --113
2. Pojęcia podstawowe --114
2.1. Fabryka --114
2.2. Robotnik --115
2.3. Pracownik fizyczny i umysłowy --115
3. Instytucje prawa pracy w okresie zaborów --116
3.1. Umowa o pracę --116
3.2. Regulaminy pracy --116
3.3. Układy taryfowe --117
3.4. Prawo do strajku i prawo koalicji --118
3.5. Ochrona pracy --118
3.5.1. Czas pracy --118
3.5.2. Ochrona pracy dzieci i młodocianych --119
3.5.3. Ochrona pracy kobiet --120
3.6. Ubezpieczenia społeczne --120
4. Prawo pracy w okresie II RP --121
4.1. Zagadnienia wstępne --121
4.2. Umowa o pracę --122
4.3. Regulamin pracy --122
4.4. Układy zbiorowe pracy --123
4.5. Prawo koalicji i do strajku --123
4.6. Ochrona pracy --123
4.6.1. Czas pracy --124
4.6.2. Urlopy pracownicze --124
4.6.3. Ochrona pracy młodocianych --124
4.6.4. Ochrona pracy kobiet --125
4.7. Ubezpieczenia społeczne --125
4.7.1. Ubezpieczenia chorobowe --125
4.7.2. Ubezpieczenie od bezrobocia --126
4.7.3. Ubezpieczenia od wypadków przy pracy --126
4.7.4. Ustawa scaleniowa --126

Rozdział IX. Prawo karne (Joanna Machut-Kowalczyk) --129
1. Racjonalizacja kary --129
1.1. Racjonalizacja religijna --129
1.2. Racjonalizacja prewencyjna --130
1.2.1. Prewencja indywidualna --130
1.2.2. Prewencja generalna --130
1.3 Racjonalizacja ekonomiczna --130
1.4. Racjonalizacja sprawiedliwościowa --130
2. Przestępstwo – definicja --131
2.1 Skutkowe ujmowanie przestępstwa --131
2.2. Podmiotowe ujmowanie przestępstwa --132
3. Formy popełniania przestępstwa --134
3.1. Sprawstwo, współsprawstwo --134
3.2. Podżeganie --135
3.3. Pomocnictwo --136
3.4. Poplecznictwo, paserstwo --136
3.5. Formy stadialne przestępstwa --137
4. Rodzaje przestępstw --139
4.1. Przestępstwa publiczne: --139
4.2. Przestępstwa prywatne --140
5. Rodzaj odpowiedzialności karnej --142
5.1. Odpowiedzialność zbiorowa --142
5.2. Odpowiedzialność indywidualna za czyny cudze --143
5.2.1. Odpowiedzialność wynikająca ze stosunku zależności bądź nadzoru --143
5.2.2. Odpowiedzialność reprezentacyjna --143
5.3. Wyłączenie przestępności działania sprawcy --144
5.3.1. Kontratypy --144
5.3.1.1. Działanie z początku --144
5.3.1.2. Obrona konieczna --145
5.3.1.3. Samopomoc --145
5.3.1.4. Stan wyższej konieczności --145
5.3.1.5. Pojedynek --146
5.3.1.6. Umowne uprawnienia wierzyciela --146
5.3.1.7. Dawność --146
5.3.1.8. Inność --147
5.3.2. Okoliczności wyłączające winę --147
6. Sposoby oznaczania wymiaru kary --149
6.1. Zasada arbitralności --149
6.2. Okoliczności wpływające na wymiar kary --149
6.2.1. Okoliczności obostrzające --149
6.2.2. Okoliczności łagodzące --151
7. Rodzaje kar --151
7.1. Kara śmierci --151
7.2. Kary cielesne, mutylacyjne --153
7.3. Kary pozbawienia wolności --153
7.4. Kary na czci --153
7.5. Kary majątkowe --154
8. Humanitaryzacja prawa karnego --154

Rozdział X. Prawo procesowe (Marcin Głuszak) --157
1. Rodzaje procedur --157
1.1. Postępowania pozasądowe --157
1.1.1. Samopomoc --157
1.1.2. Postępowanie polubowne (jednanie) --158
1.1.3. Postępowanie arbitralne --158
1.2. Postępowania sądowe --158
1.2.1. Proces skargowy (akuzacyjny) --158
1.2.2. Proces inkwizycyjny --158
1.2.3. Postępowanie rugowe --159
1.2.4. Proces mieszany --159
2. Zasady polskiego procesu ziemskiego --160
2.1. Zasada skargowości --160
2.2. Zasada ustności --160
2.3. Zasada bezpośredniości --160
2.4. Zasada jawności --161
2.5. Zasada kontradyktoryjności --161
2.6. Zasada formalnej teorii dowodowej --161
2.7. Zasada dyspozytywności (rozporządzalności) --161
2.8. Zasada formalizmu --161
3. Strony procesu i zastępstwo procesowe --161
3.1. Zastępstwo ustawowe --162
3.2. Zastępstwo umowne --162
3.3. Zastępstwo urzędowe --162
3.4. Zastępstwo zawodowe odpłatne --163
4. Etapy procesu --163
4.1. Postępowanie przygotowawcze --163
4.2. Postępowanie rozpoznawcze --163
4.3. Postępowanie wykonawcze (egzekucyjne) --163
5. Środki zapobiegawcze --164
5.1. Zatrzymanie --164
5.2. Rękojmia --164
6. Skarga i pozew --164
6.1. Warunki pozwu --165
7. Wstrzymanie postępowania --166
7.1. Azyl wojewodziński (przemirze) --166
7.2. List żelazny (glejt) --166
7.3. List inhibicyjny --166
7.4. Abolicja --167
7.5. Amnestia --167
7.6. Prawo łaski --167
8. Terminy --167
9. Właściwość sądu --168
9.1. Właściwość rzeczowa --168
9.2. Właściwość miejscowa --168
9.3. Właściwość osobowa (podmiotowa) ---168
10. Dylacje --168
10.1. Dylacje zwyczajne --168
10.1.1. Choroba, czyli niemoc lekka (infirmitas levis) i ciężka, zwana łożną (infirmitas vera) --168
10.1.2. Siła wyższa (vis maior) --169
10.1.3. O większe (dilatio pro maiori) --169
10.1.4. Małoletniość (dilatio ob minorennitatem) --169
10.1.5. Służba publiczna (dilatio propter absentiam Republicae causa) --169
10.1.6. Uzupełnienie dokumentów (dilatio ad munimenta) --169
10.1.7. Konsultacja z patronem lub rodziną (dilatio ad deliberandum) --169
10.2. Dylacje nadzwyczajne --170
10.2.1. List inhibicyjny --170
10.2.2. Porozumienie stron o odroczeniu sprawy --170
10.2.3. Urzędowe rozstrzygnięcie o zawieszeniu sprawy --170
11. Ekscepcje --170
11.1. Ekscepcja peremptoryjna (exceptio peremptoria) --170
11.1.1. Zarzut rzeczy osądzonej (exceptio rei iudicatae) --170
11.1.2. Zarzut rzeczy załatwionej (exceptio rei transactae) --171
11.1.3. Zarzut dawności (exceptio praescriptionis) --171
11.2. Ekscepcja dylatoryjna (exceptio dilatoria) --171
11.2.1. Niewłaściwość sądu --171
11.2.2. Niesprawność pozwu --171
11.2.3. Brak wystąpienia w procesie wszystkich zainteresowanych stron --171
11.2.4. Brak pełnej zdolności procesowej strony --171
11.2.5. Powołanie się na zachodźcę (poprzednika prawnego) --171
11.2.6. Powołanie się na rękojmię --172
11.3. Ekscepcja deklinatoryjna (exceptio declinatoria) --172
12.Wdanie się w spór (litis contestatio) --172
13. Postępowanie dowodowe --172
13.1. Bliższość do dowodu --172
13.2. Środki dowodowe --172
13.2.1. Przyznanie się do winy --173
13.2.2. Przysięga strony --173
13.2.3. Współprzysiężnicy --173
13.2.4. Zeznania świadków --173
13.2.5. Ordalia (sądy boże) --173
13.2.6. Dokument --174
13.2.7. Wstecz (świadectwo sądowe) --174
13.2.8. Wizja --175
14. Wyrok --175
14.1. Rodzaje wyroków --175
14.1.1. Wyrok stanowczy (sententia definitiva) --175
14.1.2. Wyrok przedstanowczy (sententia interlocutoria) --176
14.2. Prawomocność wyroku --176
15. Środki prawne przeciwko wyrokom --176
15.1. Środki zwyczajne --176
15.1.1. Remisja --176
15.1.2. Nagana sędziego --177
15.1.3. Mocja --177
15.1.4. Apelacja --177
15.1.5. Kasata --178
15.2. Środki nadzwyczajne --178
15.2.1. Gravamen --178
15.2.2. Wznowienie procesu (restituto in integrum) --178
15.2.3. Male obtentum --179
16. Koszty postępowania --179
17. Egzekucja --179
18. Postępowania szczególne --180
18.1. Postępowanie sumaryczne --180
18.2. Proces graniczny --180
18.3. Proces o zbiegłych poddanych --180

Wykaz podstawowej literatury --181

pokaż cały spis treści

ukryj recenzje