Matrymonium. O małżeństwie nieromantycznym

Matrymonium Alicji Urbanik-Kopeć daje opis małżeńskich spraw na przełomie XIX/XX wieku. Przykłady autorka zaczerpnęła z różnorodnych źródeł (literatura, gazety, listy, pamiętniki, ogłoszenia prasowe, poradniki), co dało szerokie spektrum spraw związanych z małżeństwem. Cały proces dążenia do ożenku podzielony został na rozdziały traktujące o: staraniach o rękę panny w oparciu o ogłoszenia matrymonialne, posagach i jego aspektach prawnych, staropanieństwie, pracy zarobkowej kobiet. Istotą rozważań o małżeństwach z rozsądku są analityczne wnioski próbujące wypunktować pozycje kobiety w społeczeństwie. Wnioski nie są optymistyczne. Dla mężczyzn i kobiet istniały podwójne standardy. Od kobiet wymagano w małżeństwie wiele, od mężczyzn ? mniej. Społeczne wymogi ustawiały kobiety w jednej roli i w jednej przestrzeni domu ? żony, matki, gospodyni. Standardowe role określane trzema K: Kirche, Kinder, Küche. Poglądy te powielane są współcześnie w środowiskach konserwatywnych. Wszelkie poradniki dla kobiet (właściwie nieporadniki) odklejone od realiów niewiele wnoszą. System prawny, rynek pracy i społeczne oczekiwania ustawiają kobietę w niekorzystnej sytuacji głównie ekonomicznej. Przepisy prawne były tak skonstruowane, że jedynym wyjściem na zabezpieczenie sobie przyszłości i ochroną przed nędzą było zamążpójście. Kobietom wmawiano przez wieki, że opieka nad mężem , domem i dziećmi jest ich najdonioślejszą rolą życiową, zajęciem jak najbardziej skomplikowanym, co prowadziło do infantylizacji roli kobiety i neutralizowania ich potencjału do buntu. Małżeństwo dla kobiety przedstawiano jako jej największy życiowy sukces. Dom był jedyną przestrzenią, gdzie kobieta miała moc sprawczą i władzę. Wzorzec kulturowy żony w ostateczności zamykał kobiety w wydzielonej przestrzeni domu z licznymi pracochłonnymi obowiązkami. Ponadto umacniał przekonanie, że mężczyzna stworzony jest do rzeczy wielkich na zewnątrz domu, a kobieta ? do małych wewnątrz domu. Po lekturze książki dochodzę do wniosku, że kobieta nie była (i nie jest) doceniana i właściwie skazana na jedno miejsce w domu przy dzieciach i gospodarstwie domowym, o czym trafnie pisała Izabela Moszczeńska: ?Albowiem alfa i omegą kobiecej mądrości życiowej jest poświęcać się, poświęcać się, i poświęcać, wszędzie i dla każdego, być na każdym miejscu. Gdzie tylko zadanie jest zbyt ciężkie i gdzie dlatego właśnie mężczyźni nie mają ochoty trudzić się sami?. Książka Alicji Urbanik-Kopeć jest niezmiernie ciekawa, świetnie napisana, obfity materiał źródłowy (łącznie z fikcyjnym, literackich, bo wszak opartym na ówczesnych realiach) dowodzi niezbicie pośledniej roli kobiet w społeczeństwie przełomu XIX/XX wieku. Poprzez porównanie daje jednak asumpt do rozważań na temat roli kobiety współczesnej i o tym, co dała kobietom emancypacja.