Genealogia Mścisławowiczów Dariusz Dąbrowski

Spis treści książki

I. SPIS TREŚCI II. WSTĘP........................ 13 II.1. Treść i zakres pracy............................ 13 II.2. Ogólne uwagi na temat stanu badań nad genealogią Mścisławowiczów....... 20 II.3. Źrodła do genealogii Mścisławowiczów.................. 22 II.3.a. Źródła ruskie........................... 22 Latopisy......................... 22 O specyfice latopisów jako źródeł do poznania genealogii....................... 25 Inne źródła ruskie............... 29 Materiały genealogiczne, księgi rodosłowne (rodoslovnye knigi) i Stepennaja kniga carskogo rodoslovija............. 29 Hagiografia (żywoty i różne drobne zabytki)......................... 32 Pomjaniki -- synodiki............. 33 Źródła prawne.................... 35 Relacje z podróży................ 35 Gramoty.......................... 35 Materiał sfragistyczny........... 36 II.3.b. Źródła obce............................. 37 Źródła polskie................... 37 Źródła skandynawskie............. 40 Łacińskojęzyczne................. 40 Sagi............................. 41 Źródła niemieckie, czeskie, węgierskie i papieskie........................ 42 Źródła bizantyńskie i bułgarskie....................... 42 II.3.c. Genealogia Mścisławowiczów w dziejopisarstwie Rzeczypospolitej XVI-XVIII w................................ 43 II.4. Parametry i kryteria badawcze przydatne w badaniach nad genealogią Mścisławowiczów jako gałęzią Rurykowiczów........ 47 II.4.a. Uwagi ogólne........................... 47 II.4.b. Minimalna i maksymalna różnica pomiędzy wiekiem rodziców i nowo narodzonego dziecka.......................... 48 II.4.c. Przeszkody prawne i zwyczajowe ograniczające możliwość zawarcia związku małżeńskiego..................... 49 II.4.d. Specyfika ruskiego systemu rachuby lat (stosowanie przez latopisy nie styczniowego, lecz marcowego, ultramarcowego lub -- z rzadka -- wrześniowego systemu rozpoczynania roku) i jej znaczenie dla badań genealogicznych.................. 51 II.4.e. Istnienie kategorii książąt uprzywilejowanych i nieuprzywilejowanych ,,latopisarsko", czyli z powodów, które zostaną przedstawione niżej, budzących lub niebudzących zainteresowania latopisarzy...................... 52 II.4.f. Tak zwana dorosłość latopisarska, czyli -- inaczej mówiąc -- zależność pomiędzy pierwszymi wzmiankowaniami na kartach latopisów a wiekiem dynastów w tym momencie......................... 54 II.4.g. Zróżnicowanie charakteru pierwszych wzmiankowań i konieczność porównywania wiadomości należących do tych samych kategorii........................ 55 II.4.h. Kolejność pojawiania się na kartach latopisów........................ 55 II.4.i. Kolejność wymieniania przy wspólnych wzmiankowaniach.................. 56 II.4.j. Kolejność wchodzenia w związki małżeńskie....................... 57 II.4.k. Kryterium posiadanych włości........................... 59 II.4.l. Kryterium imionowe..........................61 II.4.m. Uwagi końcowe...........................61 PODZIĘKOWANIA.....................65 III. BIOGRAMY.....................67 III.1. Mścisławowicze rzeczywiści.......................69 III.1.a. Mścisław Harald Włodzimierzowicz i jego dzieci...................... 69 3.1. Mścisław Fiodor Harald Włodzimierzowicz..................69 3.2. N. Mścisławówna, żona Jarosława Światopełkowicza................. 82 3.3. Mal(m)fryda Mścisławówna......................88 3.4. Ingeborga Mścisławówna......................97 3.5. Wsiewołod Gabriel (Gavril) Mścisławowicz.....................103 3.6. Izjasław Pantalejmon Mścisławowicz.....................114 3.7. Rościsław Michał Mścisławowicz.....................127 3.8. N. Mścisławówna, w Cesarstwie Bizantyńskim Irena, żona Aleksego Komnena, syna cesarza Jana II............................... 134 3.9. N. Mścisławówna (chrzestne lub zakonne imię Ksenia(?)), żona księcia łohojskiego i izjasławskiego Brjaczysława..................... 141 3.10. N. Mścisławówna (na chrzcie lub w zakonie Maria(?)), żona Wsiewołoda Olegowicza........................148 3.11. Światopełk Mścisławowicz.....................155 3.12. Rogneda Mścisławówna......................162 3.13. Eufrozyna Mścisławówna......................166 3.14. Włodzimierz Mścisławowicz Maczeszycz........................175 3.15. Jaropełk Mścisławowicz.....................183 III.1.b. Wsiewołodowicze......... 188 4.1. Iwor Iwan Wsiewołodowicz....................188 4.2. Wierchusława (Wierzchosława) Anastazja Wsiewołodówna.....................192 4.3. Włodzimierz Wsiewołodowicz....................208 6 Spis treści III.1.c. Izjasławowicze...........212 5a.1. N., c. Izjasława Mścisławowicza, ż. Rogwołoda Wasyla Borysowicza.......................212 5a.2. Mścisław Izjasławowicz.....................216 5a.3. Jarosław Izjasławowicz.....................229 5a.4. Jaropełk Izjasławowicz.....................243 5b.1. Światosław Mścisławowicz.....................248 5b.2. Roman Mścisławowicz.....................256 5b.3. Wsiewołod Mścisławowicz.....................266 5b.4. Włodzimierz Mścisławowicz.....................273 5c.1. Wsiewołod Jarosławowicz.....................276 5c.2. Ingwar Jarosławowicz.....................281 5c.3. Mścisław Jarosławowicz Niemy.............................285 5c.4. Izjasław Jarosławowicz.....................290 5c.5. N. Jarosławówna.............291 5b.5. Fiodora (Fedora, Teodora) Romanówna.........................294 5b.6. [Helena?] Romanówna.........................296 5b.7. Daniel Romanowicz........................300 5b.8. Wasylko Romanowicz........................315 5b.9. Aleksander Wsiewołodowicz....................320 5b.10. Wsiewołod Wsiewołodowicz....................327 5c.6. N. Ingwarowicz..............330 5c.7. N. Ingwarówna, pierwsza żona Leszka Białego.......................... 334 5c.8. Izjasław Ingwarowicz.......................337 5c.9. Jarosław Ingwarowicz.......................341 5c.10. Włodzimierz Ingwarowicz.......................345 5c.11. Iwan (Ioan) Mścisławowicz.....................347 5d.1. Herakliusz Daniłowicz........................350 5d.2. Lew Daniłowicz..............352 5d.3. Roman Daniłowicz........................357 5d.4. Anastazja(?) Daniłówna.........................363 5d.5. Mścisław (I) Daniłowicz........................366 5d.6. [Zofia?] Daniłówna.........................367 5d.7. Szwarno Daniłowicz........................373 5d.8. Co najmniej dwoje dzieci Daniela i Anny..............................376 5d.9. Mścisław (II) Daniłowicz........................377 5b.11. Olga Wasylkówna........................381 5b.12. Włodzimierz Iwan Wasylkowicz.......................383 5b.13. Wsiewołod Aleksandrowicz....................387 5b.14. Anastazja Aleksandrówna.....................389 III.1.d. Rościsławowicze......... 400 6a.1. Roman Rościsławowicz....................400 6a.2. Światosław Rościsławowicz....................406 6a.3. Ruryk Wasyl Rościsławowicz....................410 6a.4. Dawid Rościsławowicz....................420 Spis treści 7 6a.5. N. Rościsławówna, żona Wsiesława Wasylkowiczapołockiego............431 6a.6. Agafia Rościsławówna, żona Olega Światosławowicza................. 434 6a.7. Mścisław Rościsławowicz Chrobry...........................437 6b.1. Jaropełk Romanowicz........................444 6b.2. Mścisław Borys Romanowicz........................449 6c.1. Predsława Rurykówna, żona Romana Mścisławowicza................... 454 6a.2. N. (chrzestne lub zakonne imię Anastazja?) Rurykówna, żona Gleba Światosławowicza...... 457 6c.3. Rościsław Michał Rurykowicz........................462 6c.4. Jarosława Rurykówna, żona Światosława Igoriewicza...................... 468 6c.5. Wsiesława Rurykówna, żona Jarosława Glebowicza....................... 471 6c.6. Włodzimierz Dymitr Rurykowicz........................474 6d.1. Mścisław Fiodor Dawidowicz (starszy).........................478 6d.2. Izjasław Dawidowicz........................483 6d.3. N. Dawidówna, żona Gleba Włodzimierzowicza.................486 6d.4. Konstantyn Dawidowicz........................489 6d.5. Mścisław Fiodor Dawidowicz (młodszy).........................494 6d.6. Rościsław Dawidowicz........................499 6e.1. Włodzimierz Mścisławowicz.....................501 6e.2. Mścisław Mścisławowicz (potocznie, aczkolwiek niesłusznie zwany ,,Udatnym = Udałym")..........................506 6e.3. N., dziecko lub dzieci Mścisława Rościsławowicza.................. 512 6b.3. N., w życiu zakonnym Agafia, córka Mścisława Borysa Romanowicza, żona Konstantyna Wsiewołodowicza.................. 513 6b.4. Światosław Mścisławowicz Borysowicz........................517 6b.5. Wsiewołod Mścisławowicz Borysowicz........................520 6b.6. N., córka Mścisława Borysa Romanowicza, żona ks. Andrzeja, poległego nad Kałką.............................526 6b.7. Roman Mścisławowicz Borysowicz........................527 6b.8. Teodozja (Feodosija), w życiu zakonnym Eufrozyna, Mścisławówna Borysówna, ostatnia, trzecia żona Jarosława Wsiewołodowicza..........530 6b.9. Rościsław Mścisławowicz Borysowicz.........................535 6b.10. Jerzy Mścisławowicz Borysowicz.........................540 6c.7. Eufrozyna Szmaragd Rościsławówna......................542 6c.8. Co najmniej jedno dziecko Rościsława Michała Rurykowicza nieznanej płci i imion..............................544 6c.9. N., córka Włodzimierza Dymitra Rurykowicza, żona Wsiewołoda Juriewicza.........................544 6c.10. N., córka Włodzimierza Dymitra Rurykowicza, żona Aleksandra Wsiewołodowicza....................546 6c.11. Rościsław Włodzimierzowicz Dymitrowicz........................548 6d.7. Rościsław Mścisławowicz -- Fiodorowicz........................551 6e.4. Rościsława, c. Mścisława Mścisławowicza ,,Udałego"......................... 555 8 Spis treści 6e.5. Wasyl Mścisławowicz......................560 6e.6. Anna Mścisławówna, żona Daniela Romanowicza....................... 563 6e.7. Maria Mścisławówna, żona Andrzeja, syna króla Węgier Andrzeja II.................................566 6e.8. N., synowie [dzieci] Mścisława, książęta torczescy......................... 570 6d.8. Gleb Rościsławowicz.....................571 6d.9. Michał Rościsławowicz.....................574 6d.10. Fiodor Rościsławowicz Czarny.............................575 III.1.e. Włodzimierzowicze........ 580 7.1. Mścisław Włodzimierzowicz...................580 7.2. Jarosław Włodzimierzowicz...................585 7.3. Światosław Włodzimierzowicz...................595 7.4. Rościsław Włodzimierzowicz...................601 7.5. Włodzimierz Jarosławowicz (= Włodzimierz pskowski).......... 604 7.6. Grzymisława Jarosławówna, żona Leszka Białego........................... 616 7.7. Izjasław Michał Jarosławowicz......................621 7.8. N. Jarosławowicz..............623 7.9. Rościsław Jarosławowicz......................625 7.10. Dawid Jarosławowicz......................626 7.11. N., córka Włodzimierza Jarosławowicza wydana za Teodoryka von Buxhoevedena.......................631 7.12. Jarosław Włodzimierzowicz...................633 7.14. N., dzieci Włodzimierza Jarosławowicza.....................639 7.15. N., syn Jarosława Włodzimierzowicza (pasynek, czyli pasierb jego -- prawdopodobnie -- drugiej żony)............................. 640 III.2. Mścisławowicze domniemani.........................642 Agrypina, córka Rościsława Mścisławowicza,....................642 Andrzej (Dołgaja Ruka), jakoby syn Włodzimierza Rurykowicza, w rzeczywistości potomek Michała Rościsławowicza....................647 Borys, domniemany syn Jarosława Ingwarowicza ks. Międzyboża.....................648 Durancja, żona księcia morawskiego Ottona III................................649 Konstantyn (Bezręki) Rościsławowicz?....................652 N., córka Mścisława Borysa Romanowicza, żona ks. dubrowickiego Aleksandra.........................653 N., dziecko (co najmniej jedno) Wsiewołoda Mścisławowicza.................... 655 Perejasława, jakoby córka Daniela Romanowicza........................656 Światosław kaniowski (Mścisławowicz (Włodzimierzowicz?) domniemany)....................... 669 Światosław szumski, domniemany syn IzjasławaJarosławowicza, Ingwara Jarosławowicza (młodszy od Izjasława) lub wnuk Włodzimierza Maczeszycza po Mścisławie lub Rościsławie........................670 Spis treści 9 III.3. Mścisławowicze rzekomi (reprezentanci innych gałęzi Rurykowiczów lub osoby spoza dynastii, pomyłkowo uznawane za Mścisławowiczów) oraz byty historiograficzne................. 674 Andrzej, rzekomy syn Mścisława Borysa Romanowicza (w rzeczywistości syn Mścisława Glebowicza z czernihowskiej linii Rurykowiczów)......................674 Borys (rzekomy syn Dawida Rościsławowicza) oraz jego synowie Wasylko, Wiaczko i Włodzimierz Wojciech...........................675 Dawid, książę toropiecki, rzekomy syn Mścisława Rościsławowicza....................677 Eudoksja, żona Mieszka III Starego (domniemana Mścisławówna, w rzeczywistości prawdopodobnie córka Jerzego Dołgorukiego)..............677 Gleb, rzekomy syn Rościsława Michała Rurykowicza (w rzeczywistości Gleb, syn Rościsława Światopełkowicza pińskiego) i Iwan Glebowicz..........................687 Grzymisława, rzekoma córka Aleksandra Wsiewołodowicza, żona Leszka Białego............................687 Grzymisława, rzekoma Ingwarówna, żona Leszka Białego............. 689 Helena, żona Kazimierza Sprawiedliwego, rzekoma córka Rościsława Mścisławowicza, Wsiewołoda Mścisławowicza (wnuka Izjasława Mścisławowicza) lub Izjasława Mścisławowicza.....................689 Iwan, rzekomy syn Wsiewołoda Jarosławowicza.....................692 Izjasław oraz Mścisław i Jarosław, jakoby synowie Mścisława Mścisławowicza.....................692 Izjasław, rzekomy syn Mścisława Borysa Romanowicza....................... 694 Jaropełk, rzekomy syn Mścisława Mścisławowicza.....................696 Jarosław Włodzimierzowicz (syn Włodzimierza Mścisławowicza pskowskiego).......................697 Jerzy, rzekomy syn Konstantyna Dawidowicza........................698 Jerzy, rzekomy syn Mścisława Mścisławowicza.....................698 Jerzy, rzekomo najmłodsze dziecko Rościsława Mścisławowicza, oraz jego potomstwo (syn Dawid, ks. muromski, a także wnuki: N. Dawidówna, wydana za Światosława Wsiewołodowicza z Czernihowa, i Jerzy Dawidowicz) (fałszywi).........................699 Konstanty, rzekomy brat Gleba, Michała i Fiodora Czarnego Rościsławowiczów...................699 Mścisław, rzekomy syn Mścisława Mścisławowicza, w rzeczywistości syn Gleba Światosławowicza...................699 Mścisław, jakoby syn Wsiewołoda Gawriła Mścisławowicza.................... 702 N., rzekoma córka Dawida Rościsławowicza, żona Rościsława Światosławowicza riazańskiego.......................703 10 Spis treści N., rzekoma córka Dawida Rościsławowicza, żona ks. połockiego Wasylka............................704 N., rzekoma córka Romana Rościsławowicza, żona ks. połockiego Wsiesława Wasylkowicza.......................704 N., rzekoma córka Wsiewołoda Mścisławowicza Borysowicza, żona Konrada von Meyendorffa, a następnie Konrada von Bardewiza..........................704 N., rzekomy syn Jarosława Izjasławowicza.....................705 N., nietożsamy ze Światosławem Mścisławowiczem, najstarszy potomek Mścisława Izjasławowcza i Agnieszki Bolesławówny.......................705 Roman, rzekomy syn Mścisława Fiodora Włodzimierzowicza................. 705 Rościsław, rzekomy syn Izjasława Mścisławowicza.....................706 Salomea Romanówna lub Daniłówna, jakoby żona Świętopełka Mściwojowica.......................706 Stefan, rzekomy syn Romana Mścisławowicza, oraz Prokop, rzekomy syn Wasylka Romanowicza........................706 Wasylko, ks. połocki i witebski, rzekomy syn Dawida Rościsławowicza.............707 Wasylko Jaropełkowicz (w rzeczywistości syn Jaropełka Włodzimierzowicza Monomachowicza, a więc Mścisławowicz rzekomy)...........................707 Wisława (Wiaczesława), rzekoma córka Jaropełka Romanowicza, żona księcia szczecińskiego Bogusława II...................... 715 Włodzimierz, rzekomy syn Izjasława Pantalejmona Mścisławowicza.....................719 Włodzimierz pskowski, rzekomy syn Mścisława Rościsławicza......................720 Zofia, jakoby córka Włodzimierza Wsiewołodowicza (w rzeczywistości córka przedstawiciela połockiej linii Rurykowiczów noszącego imię Wołodar)...........................720 IV. Zakończenie....................731 V. Wykaz częściej używanych skrótów............................735 VI. Bibliografia...................737 VI.1. Źródła.......................737 VI.2. Literatura do końca XVIII w. (z wyłączeniem latopisów)............ 747 VI.3. Literatura:..................749 VII. Indeks osobowy (postaci historyczne i autorzy średniowieczni)............775 VIII. Summary......................811 IX. Tablice genealogiczne......................815 Wprowadzenie i legenda............................815 Spis tablic........................816

pokaż cały spis treści

ukryj recenzje