Crimen laesae iustitiae. Odpowiedzialność karna sędziów i prokuratorów za zbrodnie sądowe według prawa norymberskiego, niemieckiego, austriackiego i polskiego Witold Kulesza

Spis treści książki

Wykaz skrótów   13

Wstęp    15

 

Rozdział I. Norymberski proces prawników – czyny sędziów jako zbrodnie przeciwko ludzkości         21

1. Podstawa prawna oceny stosowania prawa karnego przez sądy III Rzeszy, przyjęta w norymberskim procesie prawników            21

2. Prawo karne III Rzeszy                23

3. Sądy i sędziowie w III Rzeszy     28

4. Prokuratorzy i sędziowie III Rzeszy w świetle postępowania dowodowego    32

5. Konkluzje wyroku w procesie prawników i próba definicji obrazy sprawiedliwości jako zbrodni przeciwko ludzkości        41

6. Ocena wyroku 44

 

Rozdział II. Postępowania karne przeciwko nazistowskim sędziom i prokuratorom w sowieckiej strefie okupacyjnej Niemiec i w NRD                47

1. Niezawisłość sędziowska w wyrokowaniu i prokuratorskie posłuszeństwo poleceniu jako argumenty na obronę nazistowskich prawników           47

2. Sędziowska rozpoznawalność czynionego bezprawia          50

3. „Ryczałtowe” osądzenie nazistowskich prawników w procesach w Waldheim             52

 

Rozdział III. Przestępstwo naginania prawa w prawie niemieckim  55

1. Pierwowzór przestępstwa sędziowskiej niesprawiedliwości w prawie rzymskim             55

2. Kształtowanie się przestępstwa sędziowskiej niesprawiedliwości w prawie niemieckim               60

3. Teorie wyjaśniające pojęcie naginania prawa        70

 

Rozdział IV. Pojęcie morderstwa sądowego w niemieckim prawie karnym   77

1. Formuła Radbrucha i pojęcie Rechtsbeugung jako wyznaczające drogę przypisania sędziemu zabójstwa człowieka skazanego na karę śmierci   77

2. Funkcja § 336 StGB ograniczająca odpowiedzialność karną sędziego i jej ocena        85

 

Rozdział V. Procesy sędziów III Rzeszy przed sądami Republiki Federalnej 91

1. Pojęcie naginania prawa w świetle orzecznictwa Trybunału Federalnego (Sprawa sędziów sądu specjalnego Ferbera i Hoffmanna)                91

2. Sędziowski zamiar bezpośredni naginania prawa jako warunek odpowiedzialności karnej za morderstwo dokonane przez nagięcie prawa – sprawa sędziego Trybunału Narodowego Rehse        99

3. Odwołanie od wyroku Sądu Krajowego w Berlinie z 6 grudnia1968 r. uniewinniającego sędziego           112

 

Rozdział VI. Praktyka prokuratury Republiki Federalnej w sprawach zbrodni popełnionych przez sędziów III Rzeszy na przykładach postanowień odmawiających ścigania sprawców          115

1. Postanowienie Prokuratury przy Sądzie Krajowym w Würzburgu z 29 czerwca 1979 r. o umorzeniu postępowania           115

2. Zaniechanie osądzenia przewodniczącego policyjnego sądu doraźnego w KL Auschwitz          124

3. Uwagi o wymiarze sprawiedliwości w Republice Federalnej w sprawach zbrodni sądowych popełnionych w III Rzeszy   134

 

Rozdział VII. Odpowiedzialność karna sędziów NRD po zjednoczeniu Niemiec           137

1. Podstawy prawne odpowiedzialności karnej sędziów za naginanie prawa w NRD        137

2. Naginanie prawa przez sędziów NRD       140

3. Zasady odpowiedzialności karnej sędziów NRD za naginanie prawa              152

4. Ustalenie zasad odpowiedzialności karnej sędziego w orzecznictwie BGH     154

5. Krytyka orzecznictwa BGH w piśmiennictwie        159

6. Wyrok skazujący sędziego NRD za przestępne naginanie prawa      163

7. Odpowiedzialność karna prokuratora za naginanie prawa  176

8. Wyroki skazujące, których wydanie nie stanowiło sędziowskiego przestępstwa nagięcia prawa              177

9. Karanie obywateli pragnących wyjechać z NRD w ocenie Trybunału Federalnego      180

10. Porównanie sądowego bezprawia w NRD z bezprawiem III Rzeszy dokonane przez BGH     184

 

Rozdział VIII. Sędziowska nieświadomość bezprawności a zamiar naginania prawa jako węzłowe problemy dogmatyczne i aktualny stan poglądów doktryny o warunkach karalności za Rechtsbeugung               189

1. Sędziowska nieświadomość bezprawności orzeczenia         189

2. Sędziowski zamiar naginania prawa         214

3. Aktualny stan doktryny               226

 

Rozdział IX. Nazistowskie prawo karne w Austrii w latach 1938–1945 i odpowiedzialność prawników za jego stosowanie          237

1. Prawo karne III Rzeszy i jego obowiązywanie w Austrii po anszlusie              237

2. Stosowanie prawa karnego przez sędziów w „Landzie Austria”         239

3. Podstawy prawne odpowiedzialności karnej nazistowskich sędziów i prokuratorów w powojennej Austrii            243

4. Postępowania karne przeciwko nazistowskim sędziom i prokuratorom           246

5. Model austriacki odpowiedzialności karnej sędziów i prokuratorów za niesprawiedliwość         268

 

Rozdział X. Odpowiedzialność sędziego za niesprawiedliwość według prawa polskiego           273

1. Kształtowanie się odpowiedzialności sędziego za niesprawiedliwe wyro- kowanie w I Rzeczypospolitej                273

2. Zasady odpowiedzialności sędziów po upadku I Rzeczypospolitej  286

3. Wyrok w procesie brzeskim jako przykład sędziowskiej niesprawiedliwości   294

4. Odpowiedzialność sędziego i prokuratora w kodeksie karnym z 1932 r.          302

 

Rozdział XI. Stosowanie komunistycznego prawa karnego w Polsce od 1944 r.           305

1. Prawo karne Polski Ludowej i „ochrona demokratycznego ustroju Państwa” – sądowe karanie za przynależność do „nielegalnych organizacji”         305

2. Ocena prawnokarna sędziowskiego karania           334

 

Rozdział XII. Karanie za „przestępstwa szczególnie niebezpieczne w okresie odbudowy Państwa”      341

1. Terror sądów wojskowych i nowi sędziowie            341

2. Karanie sprawców przestępstw „szczególnie niebezpiecznych w okresie odbudowy Państwa”  343

3. Społeczna szkodliwość czynu jako racja karania 345

4. Przepisy karne jako narzędzia ochrony państwowej gospodarki       354

5. Karanie za wrogą propagandę    358

6. Prawnokarna ochrona symboli komunistycznych 362

7. Skazania za faszyzację życia państwowego w II RP           363

8. Karanie za mówienie o karaniu  368

 

Rozdział XIII. Pojęcie mordu sądowego i odpowiedzialność karna sędziów i prokuratorów za jego popełnienie             373

1. Mord sądowy jako określenie skazania niewinnego oskarżonego     373

2. Uzasadnienie kwalifikacji prawnokarnej mordu sądowego                387

3. Racje sędziów podniesione na obronę swych wyroków       390

4. Ocena wyroków             396

5. Wyrok sądu wojskowego oparty na faktach prawdziwych 397

6. Odpowiedzialność karna prokuratorów    405

 

Rozdział XIV. Odpowiedzialność sędziów i prokuratorów za zbrodnie sądowe okresu stalinowskiego w realiach współczesności                411

1. Odpowiedzialność karna prokuratora żądającego kary śmierci dla oskarżonego         411

2. Odpowiedzialność karna prokuratora i sędziego za skazanie na karę śmierci za rzekomy sabotaż          416

3. Odpowiedzialność karna sędziego za skazanie oskarżonego o przygotowanie do zmiany przemocą ustroju i rozpowszechnianie fałszywych wiadomości   425

4. Sędziowski immunitet   431

 

Rozdział XV. Odpowiedzialność sędziów i prokuratorów stanu wojennego w realiach współczesności                435

1. Skazania za czyny popełnione przed ogłoszeniem dekretu o stanie wojennym w „Dzienniku Ustaw” datowanym 14 grudnia 1981 r.                435

2. Skazania wypaczające prawo    442

3. Sędziowska świadomość bezprawności wypaczania prawa               448

4. Zasada prawna wyłączająca odpowiedzialność sędziów stanu wojennego za wypaczanie prawa          449

5. Konsekwencje zasady prawnej wyłączającej odpowiedzialność sędziów stanu wojennego za wypaczanie prawa i jej ocena w świetle wypowiedzi Trybunału Konstytucyjnego     453

6. Wypaczenie prawa w stanie wojennym i odpowiedzialność sędziów               455

7. Epilog postępowania w sprawie sędziów i prokuratorów stanu wojennego      457

 

Rozdział XVI. Wypaczanie prawa jako przestępstwo sui generis – postulat de lege ferenda    463

1. Zbrodnia sądowa w poglądach doktryny 463

2. Przestępstwo wypaczenia prawa – crimen laesae iustitiae – postulat de lege ferenda   467

3. Uzasadnienie postulatu – uwagi ogólne    468

4. Umyślne wypaczanie prawa – przestępstwo sui generis       471

5. Sprawca przestępstwa wypaczenia prawa               473

6. Pojęcie wypaczenia prawa          474

7. Poważna szkoda w sprawiedliwości jako skutek wypaczenia prawa                487

8. Sędziowski zamiar wypaczenia prawa     497

9. Sędzia wypaczający prawo a jego przekonanie, że prawo stosuje    499

 

Zakończenie       503

Die strafrechtliche Verantwortung der Richter und Staatsanwälte für Justizverbrechen nach dem Nürnberger, deutschen, österreichischen und polnischen Recht – Zusammenfassung                511

Bibliografia          519

pokaż cały spis treści

ukryj recenzje