Chemia medyczna Patrick Graham

Dostępność produktu

Produkt nie został jeszcze oceniony pod kątem ułatwień dostępu lub nie podano żadnych informacji o ułatwieniach dostępu lub są one niewystarczające. Prawdopodobnie Wydawca/Dostawca jeszcze nie umożliwił dokonania walidacji produktu lub nie przekazał odpowiednich informacji na temat jego dostępności.

Spis treści książki

Przedmowa V Podziękowania VII 1. Leki i ich działanie 1 1.1. Co to jest lek? 1 1.2. Miejsce działania leku 3 1.2.1. Budowa komórki 3 1.2.2. Miejsca działania leków na poziomie molekularnym 4 1.3. Siły wiązania międzycząsteczkowego 5 1.3.1. Wiązania elektrostatyczne lub jonowe 5 1.3.2. Wiązania wodorowe 6 1.3.3. Siły/oddziaływania van der Waalsa 8 1.3.4. Oddziaływania dipol-dipol i jon-dipol 8 1.3.5. Siły odpychające 10 1.3.6. Rola wody i oddziaływań hydrofobowych 10 1.4. Leki a zagadnienia farmakokinetyczne 11 1.5. Klasyfikacja leków 11 1.6. Nazewnictwo leków (Nazewnictwo produktów leczniczych) 12 CZĘŚĆ A Cele działania leków 15 2. Struktura i funkcja białek 17 2.1. Pierwszorzędowa struktura białka 17 2.2. Drugorzędowa struktura białek 18 2.2.1. ?-Helisa (helisa alfa) 18 2.2.2. ?-Harmonijka (? pofałdowana kartka) 18 2.2.3. ?-Zakręt 18 2.3. Trzeciorzędowa struktura białek 18 2.3.1. Wiązania kowalencyjne: wiązania disiarczkowe 21 2.3.2. Wiązania jonowe lub elektrostatyczne 21 2.3.3. Wiązania wodorowe 21 2.3.4. Oddziaływania van der Waalsa i hydrofobowe 21 2.3.5. Hierarchia znaczenia oddziaływań wiążących 22 2.3.6. Rola płaskiego wiązania peptydowego 24 2.4. Czwartorzędowa struktura białek 24 2.5. Translacyjne i potranslacyjne modyfikacje białek 24 2.6. Proteomika 25 2.7. Funkcja białka 26 2.7.1. Białka strukturalne 26 2.7.2. Białka transportujące 27 2.7.3. Enzymy i receptory 27 2.7.4. Różne białka i interakcje białko-białko 28 3. Enzymy: struktura i funkcja 31 3.1. Enzymy jako katalizatory 31 3.2. W jaki sposób enzymy katalizują reakcje? 32 3.3. Miejsce aktywne enzymu 32 3.4. Wiązanie substratu w miejscu aktywnym 33 3.5. Katalityczna rola enzymów 33 3.5.1. Oddziaływania wiążące 33 3.5.2. Kataliza kwasowo-zasadowa 34 3.5.3. Grupy nukleofilowe 35 3.5.4. Stabilizacja stanu przejściowego 36 3.5.5. Kofaktory 36 3.5.6. Nazewnictwo i klasyfikacja enzymów 37 3.5.7. Polimorfizm genetyczny i enzymy 38 3.6. Regulacja enzymów 38 3.7. Izoenzymy 41 3.8. Kinetyka enzymatyczna 42 3.8.1. Równanie Michaelisa-Menten 42 3.8.2. Wykresy Lineweavera-Burka 43 4. Receptory: budowa i funkcja 45 4.1. Rola receptora 45 4.2. Neuroprzekaźniki i hormony 45 4.3. Typy i podtypy receptorów 47 4.4. Aktywacja receptora 48 4.5. Jak zmienia się kształt miejsca wiążącego? 48 4.6. Receptory kanału jonowego 50 4.6.1. Zasady ogólne 50 4.6.2. Struktura kanałów jonowych 51 4.6.3. Bramkowanie 52 4.6.4. Kanały jonowe bramkowane ligandem i napięciem 52 4.7. Receptory sprzężone z białkiem G 53 4.7.1. Wiadomości ogólne 53 4.7.2. Struktura 54 4.7.3. Rodzina receptorów rodopsynopodobnych sprzężonych z białkiem G 54 4.7.4. Dimeryzacja receptorów sprzężonych z białkim G 56 4.8. Receptory związane z kinazą 56 4.8.1. Wiadomości ogólne 56 4.8.2. Struktura receptorów kinazy tyrozynowej 57 4.8.3. Mechanizm aktywacji receptorów kinazy tyrozynowej 57 4.8.4. Receptory kinazy tyrozynowej jako cel działania nowych leków 58 4.8.4.1. Rodzina ErbB receptorów kinazy tyrozynowej 58 4.8.4.2. Receptory czynnika wzrostu śródbłonka naczyniowego 59 4.8.4.3. Receptor płytkopochodnego czynnika wzrostu 59 4.8.4.4. Receptor czynnika wzrostu komórek macierzystych 59 4.8.4.5. Kinaza chłoniaka anaplastycznego (ALK) 59 4.8.4.6. Receptory RET 59 4.8.4.7. Receptor czynnika wzrostu hepatocytów lub receptor c-MET 59 4.9. Receptory wewnątrzkomórkowe 60 4.10. Regulacja aktywności receptora 60 4.11. Polimorfizm genetyczny a receptory 61 5. Receptory i transdukcja sygnału 63 5.1. Szlaki transdukcji sygnału dla receptorów sprzężonych z białkiem G 63 5.1.1. Interakcja kompleksu receptor-ligand z białkami G 63 5.1.2. Szlaki przekaźnictwa sygnału z udziałem podjednostki ? 64 5.2 Szlaki przekaźnictwa sygnału z udziałem białek G i cyklazy adenylanowej 65 5.2.1. Aktywacja cyklazy adenylanowej przez podjednostkę ?s 65 5.2.2. Aktywacja kinazy białkowej A 65 5.2.3. Białko Gi 66 5.2.4. Charakterystyczne cechy kaskady sygnałowej, w której bierze udział cykliczny AMP 67 5.2.5. Rola dimeru ?? 68 5.2.6. Fosforylacja 68 5.3. Przekaźnictwo sygnału z udziałem białek G i fosfolipazy C? 69 5.3.1. Wpływ białka G na fosfolipazę C? 69 5.3.2. Działanie pomocniczego przekaźnika: diacyloglicerolu 69 5.3.3. Działanie wtórnego przekaźnika informacji: trifosforanu inozytolu 69 5.3.4. Resynteza difosforanu fosfatydyloinozytolu 71 5.4. Przekaźnictwo sygnału z udziałem receptorów kinaz 72 5.4.1. Aktywacja białek sygnałowych i enzymów 72 5.4.2. Szlak przekazywania sygnału MAPK 72 5.4.3. Aktywacja cyklazy guanylanowej przez receptory kinazy 74 5.4.4. Szlak przekazywania sygnału JAK-STAT 74 5.4.5. Szlak przekazywania sygnału PI3K / Akt / mTOR 75 5.5. Ścieżka sygnałowa hedgehog 76 6. Kwasy nukleinowe: struktura i funkcja 79 6.1. Struktura DNA 79 6.1.1. Pierwszorzędowa struktura DNA 79 6.1.2. Struktura drugorzędowa DNA 79 6.1.3. Struktura trzeciorzędowa DNA 82 6.1.4. Chromatyny 84 6.1.5. Polimorfizm genetyczny a medycyna spersonalizowana 84 6.2. Synteza kwasu rybonukleinowego i białka 84 6.2.1. Struktura RNA 84 6.2.2. Transkrypcja i translacja 85 6.2.3. Mały jądrowy RNA 87 6.2.4. Regulacyjna rola RNA 87 6.3. Choroby genetyczne 87 6.4. Biologia molekularna i inżynieria genetyczna 89 CZĘŚĆ B Farmakodynamika i farmakokinetyka 93 7. Enzymy jako cel działania leków 95 7.1. Inhibitory działające w miejscu aktywnym enzymu 95 7.1.1. Odwracalne inhibitory 95 7.1.2. Inhibitory nieodwracalne 97 7.2. Inhibitory allosteryczne 98 7.3. Inhibitory akompetycyjne i niekompetycyjne 98 7.4. Analogi stanu przejściowego: inhibitory reniny 99 7.5. Substraty samobójcze 100 7.6. Selektywność inhibitorów izozymu 101 7.7. Zastosowania lecznicze inhibitorów enzymów 102 7.7.1. Inhibitory enzymów stosowane przeciwko mikroorganizmom 102 7.7.2. Inhibitory enzymów stosowane przeciwko wirusom 104 7.7.3. Inhibitory stosowane przeciwko własnym enzymom organizmu 104 7.7.4. Modulatory enzymatyczne 105 7.8. Kinetyka enzymatyczna 106 7.8.1. Wykresy Lineweavera-Burka 106 7.8.2. Porównanie inhibitorów 108 8. Receptory jako cel działania leków 111 8.1. Wprowadzenie 111 8.2. Projektowanie agonistów 111 8.2.1. Grupy wiążące 111 8.2.2. Położenie grup wiążących 113 8.2.3. Rozmiar i kształt 114 8.2.4. Inne strategie projektowania 114 8.2.5. Farmakodynamika i farmakokinetyka 114 8.2.6. Przykłady agonistów 115 8.2.7. Modulatory allosteryczne 115 8.3. Projektowanie antagonistów 116 8.3.1. Antagoniści działający w miejscu wiążącym 116 8.3.2. Antagoniści działający poza miejscem wiązania 119 8.4. Częściowi agoniści 120 8.5. Odwrotni agoniści 121 8.6. ,,Odwrażliwienie" i ,,uwrażliwienie" receptora 121 8.7. Tolerancja i uzależnienie 123 8.8. Typy i podtypy receptorów 123 8.9. Powinowactwo, skuteczność i siła działania 126 9. Kwasy nukleinowe jako cele działania leku 131 9.1. Interkalatory działające na DNA 131 9.2. Nieinterkalujące trucizny topoizomerazy 132 9.3. Środki alkilujące i metalizujące 134 9.3.1. Iperyty azotowe 135 9.3.2. Pochodne nitrozomocznika 135 9.3.3. Busulfan 135 9.3.4. Cisplatyna 135 9.3.5. Dakarbazyna i prokarbazyna 137 9.3.6. Mitomycyna C 138 9.4. Leki działające przez ,,cięcie łańcucha" 138 9.5. Terminatory łańcucha 139 9.6. Kontrola transkrypcji genów 140 9.7. Środki działające na RNA 142 9.7.1. Czynniki wiążące się z rybosomami 142 9.7.2. Terapia antysensowa 142 10. Różne cele działania leków 147 10.1. Białka transportowe jako cele dla leków 147 10.2. Białka strukturalne jako cele dla leków 147 10.2.1. Wirusowe białka strukturalne jako cele działania leków 147 10.2.2. Tubulina jako cel działania leków 148 10.2.2.1. Leki hamujące polimeryzację tubuliny 148 10.2.2.2. Leki hamujące depolimeryzację tubuliny 149 10.3. Biosyntetyczne elementy budulcowe jako cele działania leków 150 10.4. Procesy biosyntetyczne jako cele działania leków: leki powodujące przedwczesne zakończenie łańcucha podczas translacji (chain terminators) 150 10.5. Interakcje białko-białko 151 10.6. Lipidy jako cel działania leków 155 10.6.1. ,,Cząsteczki tunelujące" 155 10.6.2. Nośniki jonów 158 10.6.3. Łańcuchy i kotwice 159 10.7. Węglowodany jako cel działania leków 159 10.7.1. Glikomika 159 10.7.2. Antygeny i przeciwciała 160 10.7.3. Cykodekstryny 162 11. Farmakokinetyka i zagadnienia pokrewne 165 11.1. Trzy fazy działania leku 165 11.2. Typowa droga leków podawanych doustnie 165 11.3. Absorpcja leku 166 11.4. Dystrybucja leku 168 11.4.1. Dystrybucja poprzez układ krwionośny 168 11.4.2. Dystrybucja do tkanek 168 11.4.3. Dystrybucja leku do komórek 168 11.4.4. Inne czynniki wpływające na dystrybucję 168 11.4.5. Bariera krew-mózg 169 11.4.6. Bariera łożyska 169 11.4.7. Interakcje lek-lek 169 11.5. Metabolizm leków 169 11.5.1. I i II faza metabolizmu 170 11.5.2. Przemiany I fazy katalizowane przez enzymy cytochromu P450 170 11.5.3. Przemiany I fazy katalizowane przez monooksygenazy flawinowe 173 11.5.4. Przemiany I fazy katalizowane przez inne enzymy 173 11.5.5. Przemiany II fazy 174 11.5.6. Stabilność metaboliczna 177 11.5.7. Efekt pierwszego przejścia 179 11.6. Wydalanie leku 179 11.7. Drogi podawania leków 180 11.7.1. Podanie doustne 180 11.7.2. Absorpcja przez błony śluzowe 180 11.7.3. Podanie doodbytnicze 181 11.7.4. Podanie miejscowe 181 11.7.5. Inhalacje 181 11.7.6. Iniekcje 181 11.7.7. Implanty 182 11.8. Dawkowanie leków 182 11.8.1. Okres półtrwania leku 183 11.8.2. Stężenie stacjonarne leku 184 11.8.3. Tolerancja na lek 184 11.8.4. Biodostępność 184 11.9. Formulacja 185 11.10. Dostarczanie leków 185 Analiza przypadku 1: Statyny 189 AP1.1. Cholesterol i choroba wieńcowa serca 189 AP1.2. Docelowe enzymy 190 AP1.3. Odkrycie statyn 192 AP1.4. Mechanizm działania statyn: farmakodynamika 194 AP1.5. Oddziaływania wiążące statyn 194 AP1.6. Inne mechanizmy działania statyn 195 AP1.7. Inne miejsca działania leków obniżających poziom cholesterolu 195 CZĘŚĆ C Odkrywanie, projektowanie i rozwój leków 197 12. Poszukiwanie leków: odkrycie struktury wiodącej 199 12.1. Wybór choroby 199 12.2. Wybór miejsca działania leku 199 12.2.1. Miejsca działania leku 199 12.2.2. Odkrywanie miejsc działania leków 199 12.2.3. Międzygatunkowa specyficzność i selektywność miejsc działania leków 201 12.2.4. Specyficzność i selektywność miejsca działania leku w organizmie 201 12.2.5. Powinowactwo leków do specyficznych narządów i tkanek 202 12.2.6. Pułapki 202 12.2.7. Leki aktywne wobec kilku miejsc działania 203 12.3. Określenie testu biologicznego 204 12.3.1. Wybór testu biologicznego 204 12.3.2. Testy in vitro 205 12.3.3. Testy in vivo 205 12.3.4. Walidacja testu 206 12.3.5. Wysokowydajne badania przesiewowe (HTS) 206 12.3.6. Badania przesiewowe z wykorzystaniem NMR 207 12.3.7. Badania przesiewowe powinowactwa 207 12.3.8. Powierzchniowy rezonans plazmonowy 207 12.3.9. Zbliżeniowy test scyntylacyjny 208 12.3.10. Izotermiczna kalorymetria miareczkowa 208 12.3.11. Wirtualne badania przesiewowe 208 12.4. Poszukiwanie struktury wiodącej 209 12.4.1. Przegląd związków naturalnych 209 12.4.1.1. Królestwo roślin 209 12.4.1.2. Świat mikroorganizmów 210 12.4.1.3. Świat morza 210 12.4.1.4. Świat zwierząt 210 12.4.1.5. Jady i toksyny 211 12.4.2. Medycyna ludowa 212 12.4.3. Przegląd związków syntetycznych 212 12.4.4. Uznane leki 213 12.4.4.1. Leki ,,ja też" (,,me too") i ,,ja lepszy" (,,me better") 213 12.4.4.2. Wykorzystanie działań niepożądanych 213 12.4.5. Naturalne ligandy lub modulatory w projektowaniu leków 214 12.4.5.1. Naturalne ligandy receptorów 214 12.4.5.2. Naturalne substraty enzymów 216 12.4.5.3. Produkty enzymów jako struktury wiodące 216 12.4.5.4. Naturalne modulatory jako struktury wiodące 216 12.4.6. Synteza kombinatoryczna i równoległa 216 12.4.7. Projektowanie struktury wiodącej wspomagane komputerowo 217 12.4.8. Przypadkowość i bystry umysł 217 12.4.9. Komputerowe banki danych strukturalnych 217 12.4.10. Odkrycie fragmentów struktury wiodącej 217 12.4.11. Właściwości struktur wiodących 220 12.5. Izolowanie i oczyszczanie 221 12.6. Określanie struktury 221 12.7. Leki roślinne 222 13. Projektowanie leku: optymalizacja zamierzonych oddziaływań 225 13.1. Zależność budowa chemiczna-działanie 225 13.1.1. Rola grupy alkoholowej i fenolowej w wiązaniu z miejscem działania 226 13.1.2. Rola pierścieni aromatycznych w wiązaniu z miejscem działania 227 13.1.3. Rola alkenów w wiązaniu z miejscem działania 227 13.1.4. Rola grupy ketonowej i aldehydowej w wiązaniu z miejscem działania 228 13.1.5. Rola grupy aminowej w wiązaniu z miejscem działania 228 13.1.6. Rola ugrupowania amidowego w wiązaniu z miejscem działania 229 13.1.7. Rola czwartorzędowych soli amoniowych w wiązaniu z miejscem działania 230 13.1.8. Rola kwasów karboksylowych w wiązaniu z miejscem działania 231 13.1.9. Rola ugrupowania estrowego w wiązaniu z miejscem działania 232 13.1.10. Rola halogenków alkilowych i arylowych w wiązaniu z miejscem działania 232 13.1.11. Rola grupy tiolowej i eterowej w wiązaniu z miejscem działania 233 13.1.12. Rola innych grup funkcyjnych w wiązaniu z miejscem działania 233 13.1.13. Rola grup alkilowych i szkieletu węglowego w wiązaniu z miejscem wiązania 233 13.1.14. Rola heterocykli w wiązaniu z miejscem wiązania 233 13.1.15. Izostery 235 13.1.16. Procedury badania 236 13.1.17. SAR w optymalizacji leków 237 13.2. Identyfikacja farmakoforu 237 13.3. Optymalizacja leku: strategie w projektowaniu leków 238 13.3.1. Zmienność podstawników 239 13.3.1.1. Podstawniki alkilowe 239 13.3.1.2. Podstawniki pierścieni aromatycznych lub heteroaromatycznych 239 13.3.1.3. Efekty synergistyczne 240 13.3.2. Powiększanie cząsteczki 240 13.3.3. Wydłużanie / skracanie łańcucha 241 13.3.4. Powiększanie lub zmniejszanie pierścienia 241 13.3.5. Wymiana pierścieni 242 13.3.6. Łączenie/kondensacja pierścieni 244 13.3.7. Izostery i bioizostery 244 13.3.8. Upraszczanie struktury 246 13.3.9. Usztywnianie cząsteczki 248 13.3.10. Blokery konformacyjne 250 13.3.11. Projektowanie i modelowanie molekularne leków oparte na strukturze 251 13.3.12. Projektowanie leków za pomocą spektroskopii NMR 252 13.3.13. Rola przypadku i kreatywności 253 13.3.14. Projektowanie leków oddziałujących z więcej niż jednym miejscem działania 253 13.3.14.1. Środki opracowane na podstawie znanych leków 253 13.3.14.2. Leki opracowane z nieselektywnych związków wiodących 254 14. Projektowanie leków: optymalizacja dostępu do celu 257 14.1. Optymalizacja właściwości hydrofilowych/hydrofobowych 257 14.1.1. Maskowanie polarnych grup funkcyjnych w celu zmniejszenia polarności 258 14.1.2. Dodawanie lub usuwanie polarnych grup funkcyjnych w celu zmiany polarności 258 14.1.3. Różnicowanie podstawników hydrofobowych w celu zmiany polarności 258 14.1.4. Wpływ podstawników N-alkilowych na zmiany pKa 259 14.1.5. Wpływ podstawników aromatycznych na zmiany pKa 259 14.1.6. Bioizostery dla grup polarnych 259 14.2. Projektowanie leków odpornych na rozkład chemiczny i enzymatyczny 260 14.2.1. Przeszkody steryczne 260 14.2.2. Efekty elektronowe bioizosterów 260 14.2.3. Modyfikacje steryczne i elektronowe 261 14.2.4. Blokery metaboliczne 261 14.2.5. Usunięcie lub zastąpienie wrażliwych grup metabolicznych 262 14.2.6. Zmiana położenia podstawników 262 14.2.7. Zamiana pierścienia i podstawników w pierścieniu 263 14.3. Otrzymywanie leków mniej odpornych na metabolizm 264 14.3.1. Wprowadzenie grup podatnych na metabolizm 264 14.3.2. Leki samodestrukcyjne 264 14.4. Projektowanie leków 265 14.4.1. Leki ukierunkowane na komórki nowotworowe: leki ,,szukaj i niszcz" 265 14.4.2. Leki ukierunkowane na infekcje przewodu pokarmowego 265 14.4.3. Leki ukierunkowane na obwodowy układ nerwowy bez wpływu na ośrodkowy układ nerwowy 266 14.4.4. Wiązanie leku ze strukturami błonowymi 266 14.5. Zmniejszenie toksyczności 266 14.6. Proleki 268 14.6.1. Proleki zwiększające przepuszczalność przez błony 268 14.6.1.1. Estry jako proleki 268 14.6.1.2. N-Metylowane proleki 269 14.6.1.3. Podejście konia trojańskiego do białek transportowych 269 14.6.2. Proleki przedłużające działanie leku 270 14.6.3. Proleki maskujące toksyczność leku i działania uboczne 270 14.6.4. Proleki zmniejszające rozpuszczalność w wodzie 271 14.6.5. Proleki zwiększające rozpuszczalność w wodzie 272 14.6.6. Proleki działające w określonym miejscu docelowym 272 14.6.7. Proleki zwiększające trwałość chemiczną 273 14.6.8. Proleki aktywowane przez czynniki zewnętrzne (leki utajone) 273 14.7. Synergizm działania leków 274 14.7.1. Leki ,,wartownicy" 274 14.7.2. Ograniczenie obszaru działania leku 274 14.7.3. Zwiększenie wchłaniania 274 14.8. Związki endogenne jako leki 275 14.8.1. Neuroprzekaźniki 275 14.8.2. Naturalne hormony, peptydy i białka jako leki 275 14.8.3. Przeciwciała jako leki 277 14.9. Peptydy i peptydomimetyki w projektowaniu leków 278 14.9.1. Peptydomimetyki 278 14.9.2. Leki peptydowe 280 14.10. Oligonukleotydy jako leki 281 15. Wprowadzenie leku na rynek 285 15.1. Badania przedkliniczne i kliniczne 285 15.1.1. Badanie toksyczności 285 15.1.2. Badania metabolizmu leków 285 15.1.3. Badania farmakologiczne, formulacji i trwałości 287 15.1.4. Badania kliniczne 288 15.1.4.1. Badania I fazy 288 15.1.4.2. Badania II fazy 289 15.4.1.3. Badania III fazy 289 15.1.4.4. Badania IV fazy 290 15.1.4.5. Kwestie etyczne 290 15.2. Zagadnienia patentowe i prawne 292 15.2.1. Patenty 292 15.2.2. Zagadnienia prawne 293 15.2.2.1. Proces regulacyjny 293 15.2.2.2. Szybkie ścieżki i leki sieroce 294 15.2.2.3. Dobra praktyka laboratoryjna, produkcyjna i kliniczna 295 15.2.2.4. Analiza kosztów i korzyści 295 15.3. Rozwój chemiczny i proces wytwarzania 296 15.3.1. Rozwój chemiczny 296 15.3.2. Rozwój procesu 297 15.3.3. Wybór kandydata na lek 298 15.3.4. Produkty naturalne 299 Analiza przypadku 2: Projektowanie inhibitorów ACE 301 Analiza przypadku 3: Artemizynina i pokrewne leki przeciwmalaryczne 307 AP3.1. Wstęp 307 AP3.2. Artemizynina 307 AP3.3. Budowa i synteza artemizyniny 308 AP3.4. Zależność budowa chemiczna - działanie 308 AP3.5. Mechanizm działania 308 AP3.6. Projektowanie i rozwój leku 310 Analiza przypadku 4: Projektowanie oksamnichiny 313 AP4.1. Wstęp 313 AP4.2. Od lukantonu do oksamnichiny 313 AP4.3. Mechanizm działania 316 AP4.4. Inne leki 317 CZĘŚĆ D Narzędzia handlu 321 16. Synteza kombinatoryczna i równoległa 321 16.1. Synteza kombinatoryczna i równoległa w projektach chemii medycznej 321 16.2. Techniki syntezy na fazie stałej 321 16.2.1. Synteza na nośniku 322 16.2.2. Kotwica/łącznik 323 16.2.3. Przykłady reakcji na fazie stałej 325 16.3. Planowanie i projektowanie biblioteki związków 325 16.3.1. Cząsteczka-pająk 326 16.3.2. Cząsteczka lekopodobna 326 16.3.3. Synteza centroidów 326 16.3.4. Zmiany podstawników 327 16.3.5. Projektowanie bibliotek związków w celu optymalizacji struktury wiodącej 327 16.3.6. Biblioteki projektowane komputerowo 327 16.4. Badanie aktywności 327 16.4.1. Wysokowydajne badania przesiewowe 327 16.4.2. Badanie związków wolnych i związanych z nośnikiem 328 16.5. Synteza równoległa 329 16.5.1. Ekstrakcja na fazie stałej 330 16.5.2. Zastosowanie żywic w syntezie w roztworze organicznym 331 16.5.3. Odczynniki dołączone do stałego nośnika: złap i uwolnij 331 16.5.4. Technologia mikrofalowa 332 16.5.5. Mikrociecze w syntezie równoległej 333 16.6. Synteza kombinatoryczna 335 16.6.1. Metoda mieszaj i dziel w syntezie kombinatorycznej 335 16.6.2. Ustalenie struktury aktywnego związku (związków) 336 16.6.2.1. Znaczniki 336 16.6.2.2. Fotolitografia 338 16.6.3. Dynamiczna synteza kombinatoryczna 338 17. Komputery w chemii medycznej 345 17.1. Mechanika molekularna i kwantowa 345 17.1.1. Mechanika molekularna 345 17.1.2. Mechanika kwantowa 345 17.1.3. Wybór metody 346 17.2. Rysowanie związków chemicznych 346 17.3. Struktury 3D 346 17.4. Minimalizacja energii 347 17.5. Podgląd trójwymiarowych cząsteczek 347 17.6. Wymiary cząsteczki 349 17.7. Właściwości cząsteczki 349 17.7.1. Ładunki cząstkowe 349 17.7.2. Cząsteczkowe potencjały elektrostatyczne 350 17.7.3. Orbitale molekularne 350 17.7.4. Przejścia spektroskopowe 351 17.7.5. Stosowanie siatek w pomiarach właściwości cząsteczki 351 17.8. Analiza konformacyjna 353 17.8.1. Lokalne i globalne minima energetyczne 353 17.8.2. Dynamika molekularna 354 17.8.3. Stopniowa rotacja wokół wiązania 354 17.8.4. Metody Monte Carlo i Metropolis 356 17.8.5. Algorytmy genetyczne i ewolucyjne 357 17.9. Porównywanie struktur i nakładanie 358 17.10. Identyfikacja aktywnej konformacji 360 17.10.1. Krystalografia rentgenowska 360 17.10.2. Porównywanie ligandów usztywnionych i nieusztywnionych 360 17.11. Identyfikacja trójwymiarowego (3D) farmakofora 362 17.11.1. Badania krystalograficzne 362 17.11.2. Porównanie struktury związków aktywnych 362 17.11.3. Zautomatyzowane metody identyfikacji farmakoforów 362 17.12. Proces dokowania 363 17.12.1. Dokowanie ręczne 363 17.12.2. Dokowanie automatyczne 364 17.12.3. Definiowanie powierzchni molekularnej miejsca działania 364 17.12.4. Sztywne dokowanie poprzez komplementarność kształtu 365 17.12.5. Stosowanie siatek w programach dokowania 367 17.12.6. Sztywne dokowanie przez dopasowanie wiązań wodorowych 368 17.12.7. Sztywne dokowanie giętkich ligandów: program FLOG 368 17.12.8. Dokowanie elastycznych ligandów: programy kotwica i wzrost (anchor and grow) 368 17.12.8.1. Programy Directed Dock and Dock 4.0 369 17.12.8.2. FlexX 369 17.12.8.3. Program Hammerhead 371 17.12.9. Dokowanie elastycznego liganda: symulowane algorytmy wyżarzania i algorytmy genetyczne 372 17.13. Automatyczny przegląd baz danych w poszukiwaniu struktury wiodącej i projektowaniu leków 373 17.14. Odwzorowanie białek 373 17.14.1. Budowanie modelu białka: budowanie homologii 373 17.14.2. Budowanie miejsca wiążącego: hipotetyczne pseudoreceptory 375 17.15. Projektowanie leków de novo 377 17.15.1. Ogólne zasady projektowania leków de novo 377 17.15.2. Zautomatyzowane projektowanie leków de novo 378 17.15.2.1. LUDI 378 17.15.2.2. SPROUT (kiełkowanie) 380 17.15.2.3. LEGEND 383 17.15.2.4. GROW, ALLEGROW i SYNOPSIS 384 17.16. Planowanie biblioteki związków 384 17.17. Obsługa baz danych 386 18. Ilościowa zależność między budową a działaniem (QSAR) 389 18.1. Wykresy i równania 389 18.2. Właściwości fizykochemiczne 390 18.2.1. Hydrofobowość 391 18.2.1.1. Współczynnik podziału (P) 391 18.2.1.2. Stała hydrofobowości podstawników (?) 392 18.2.1.3. Współczynnik podziału P a stała hydrofobowości ? 393 18.2.2. Efekty elektronowe 394 18.2.3. Czynniki steryczne 396 18.3.3.1. Steryczny czynnik Tafta (Es) 396 18.2.3.2. Refrakcja molowa 397 18.2.3.3. Steryczny parametr Verloopa 397 18.3.4. Inne parametry fizykochemiczne 397 18.3. Równanie Hansha 397 18.4. Wykres Craiga 399 18.5. Schemat Toplissa 400 18.6. Bioizostery 402 18.7. Podejście Free-Willsona 402 18.8. Planowanie badań QSAR 403 18.9. Opis przypadku 403 18.10. 3D QSAR 406 18.10.1. Określenie pól sterycznych i elektrostatycznych 406 18.10.2. Wpływ kształtu cząsteczki i rozkładu elektronów na aktywność biologiczną 406 18.10.3. Zalety CoMFA w stosunku do tradycyjnej analizy QSAR 407 18.10.4. Potencjalne problemy związane z CoMFA 408 18.10.5. Inne metody 3D QSAR 409 18.10.6. Opis przypadku: inhibitory polimeryzacji tubuliny 409 Analiza przypadku 5: Projektowanie inhibitorów syntazy tymidylanowej 413 CZĘŚĆ E Wybrane zagadnienia z chemii medycznej 417 19. Leki przeciwbakteryjne 419 19.1. Historia środków przeciwbakteryjnych 419 19.2. Komórka bakteryjna 420 19.3. Mechanizmy działania przeciwbakteryjnego 421 19.4. Środki przeciwbakteryjne zaburzające metabolizm komórkowy (antymetabolity) 422 19.4.1. Sulfonamidy 422 19.4.1.1. Historia sulfonamidów 422 19.4.1.2. Zależność budowa chemiczna-działanie 422 19.4.1.3. Analogi sulfanilamidu 422 19.4.1.4. Zastosowania sulfonamidów 423 19.4.1.5. Mechanizm działania 424 19.4.2. Przykłady innych antymetabolitów 425 19.4.2.1. Trimetoprim 425 19.4.2.2. Sulfony 426 19.5. Środki przeciwbakteryjne hamujące syntezę ściany komórkowej 426 19.5.1. Penicyliny 426 19.5.1.1. Historia penicylin 426 19.5.1.2. Budowa benzylopenicyliny i fenoksymetylopenicyliny 427 19.5.1.3. Właściwości benzylopenicyliny 428 19.5.1.4. Mechanizm działania penicyliny 428 19.5.1.5. Oporność na penicylinę 430 19.5.1.6. Metody syntezy analogów penicyliny 433 19.5.1.7. Zależności budowa chemiczna-działanie penicylin 434 19.5.1.8. Analogi penicyliny 434 19.5.1.9. Synergizm penicylin z innymi lekami 441 19.5.2. Cefalosporyny 441 19.5.2.1. Cefalosporyna C 441 19.5.2.2. Synteza analogów cefalosporyn modyfikowanych w pozycji 7 442 19.5.2.3. Pierwsza generacja cefalosporyn 442 19.5.2.4. Druga generacja cefalosporyn 444 19.5.2.5. Trzecia generacja cefalosporyn 445 19.5.2.6. Czwarta generacja cefalosporyn 445 19.5.2.7. Piąta generacja cefalosporyn 446 19.5.2.8. Oporność na cefalosporyny 446 19.5.3. Inne antybiotyki ?-laktamowe 446 19.5.3.1. Karbapenemy 446 19.5.3.2. Monobaktamy 448 19.5.4. Inhibitory ?-laktamaz 449 19.5.4.1. Kwas klawulanowy 449 19.5.4.2. Pochodne sulfonowe kwasu penicylanowego 450 19.5.4.3. Kwasy oliwanowe 450 19.5.4.4. Awibaktam 450 19.5.5. Inne leki działające na biosyntezę ściany komórki bakteryjnej 451 19.5.5.1. d-Cykloseryna i bacytracyna 451 19.5.5.2. Glikopeptydy: wankomycyna i analogi wankomycyny 452 19.6. Związki przeciwbakteryjne oddziałujące na strukturę błony cytoplazmatycznej 456 19.6.1. Walinomycyna i gramicydyna A 456 19.6.2. Polimyksyna B 456 19.6.3. Zabójcze nanorurki 456 19.6.4. Cykliczne lipopeptydy 457 19.7. Środki przeciwbakteryjne zaburzające syntezę białek: translacja 458 19.7.1. Aminoglikozydy 458 19.7.2. Tetracykliny 460 19.7.3. Chloramfenikol 463 19.7.4. Makrolidy 464 19.7.5. Linkozamidy 465 19.7.6. Streptograminy 466 19.7.7. Oksazolidynony 467 19.7.8. Pleuromutyliny 467 19.8. Czynniki oddziałujące na transkrypcję i replikację kwasów nukleinowych 468 19.8.1. Chinolony i fluorochinolony 468 19.8.2. Aminoakrydyny 471 19.8.3. Ryfamycyny 471 19.8.4. Nitroimidazole i nitrofurantoina 471 19.8.5. Inhibitory polimerazy RNA bakterii 471 19.9. Inne związki 472 19.10. Oporność na leki 474 19.10.1. Oporność w wyniku mutacji 474 19.10.2. Oporność lekowa poprzez transfer genetyczny 474 19.10.3. Inne czynniki wpływające na oporność na leki 475 19.10.4. Kierunki badań 475 20. Leki przeciwwirusowe 481 20.1. Wirusy i choroby wirusowe 481 20.2. Budowa wirusów 481 20.3. Cykl rozwojowy wirusów 482 20.4. Szczepienie 483 20.5. Leki przeciwwirusowe: zasady ogólne 484 20.6. Leki przeciwwirusowe stosowane przeciw wirusom DNA 485 20.6.1. Inhibitory wirusowej polimerazy DNA 485 20.6.2. Inhibitory polimeryzacji tubulin 488 20.6.3. Terapia antysensowa 488 20.7. Leki przeciwwirusowe działające przeciw wirusom RNA: wirus ludzkiego niedoboru odporności 489 20.7.1. Budowa i cykl rozwojowy HIV 489 20.7.2. Terapia przeciwwirusowa HIV 490 20.7.3. Inhibitory wirusowej odwrotnej transkryptazy 491 20.7.3.1. Nukleozydowe inhibitory odwrotnej transkryptazy 491 20.7.3.2. Nienukleozydowe inhibitory odwrotnej transkryptazy 492 20.7.4. Inhibitory proteazy 494 20.7.4.1. Proteaza HIV 495 20.7.4.2. Projektowanie inhibitorów proteazy HIV 496 20.7.4.3. Sakwinawir 497 20.7.4.4. Rytonawir i lopinawir 499 20.7.4.5. Indynawir 502 20.7.4.6. Nelfinawir 502 20.7.4.7. Palinawir 504 20.7.4.8. Amprenawir i darunawir 504 20.7.4.9. Atazanawir 505 20.7.4.10. Tipranawir 505 20.7.4.11. Alternatywne strategie projektowania leków przeciwwirusowych skierowanych przeciwko proteazie HIV 507 20.7.5. Inhibitory innych celów 507 20.8. Leki przeciwwirusowe działające przeciw wirusom RNA: wirus grypy 509 20.8.1. Budowa i cykl rozwojowy wirusa grypy 509 20.8.2. Zaburzenie czynności kanałów jonowych: adamantany 511 20.8.3. Inhibitory neuraminidazy 512 20.8.3.1. Budowa i mechanizm działania neuraminidazy 512 20.8.3.2. Inhibitory stanu przejściowego: badania rozwojowe zanamiwiru (Relenza) 514 20.8.3.3. Inhibitory stanu przejściowego: 6-karboksyamidy 516 20.8.3.4. Analogi karbocykliczne: badania rozwojowe oseltamiwiru (Tamiflu) 517 20.8.3.5. Inne układy pierścieniowe 518 20.8.3.6. Badania oporności 519 20.9. Leki przeciwwirusowe działające przeciw wirusom RNA: wirus przeziębienia 520 20.10. Leki przeciwwirusowe działające przeciw wirusom RNA: zapalenie wątroby typu C 522 20.10.1. Inhibitory proteazy HCV NS3-4A 522 20.10.1.1. Wstęp 522 20.10.1.2. Projektowanie boceprewiru i telaprewiru 522 20.10.1.3. Druga generacja inhibitorów proteazy 524 20.10.2. Inhibitory HCV NS5B RNA-zależnej polimerazy RNA 525 20.10.3. Inhibitory białka HCV NS5A 525 20.10.4. Inne cele 528 20.11. Leki o szerokim spektrum działania przeciwwirusowego 529 20.11.1. Leki hamujące syntetazę trifosforanu cytydyny 529 20.11.2. Leki hamujące hydrolazę S-adenozylohomocysteiny 529 20.11.3. Rybawiryna 530 20.11.4. Interferony 530 20.11.5. Przeciwciała i rybozymy 530 20.12. Bioterroryzm i ospa 531 21. Leki przeciwnowotworowe 533 21.1. Rak: wstęp 533 21.1.1. Definicje 533 21.1.2. Przyczyny raka 533 21.1.3. Wady genetyczne prowadzące do raka: protoonkogeny i onkogeny 533 21.1.3.1. Aktywacja protoonkogenów 533 21.1.3.2. Inaktywacja genów supresji nowotworów (anty-onkogeny) 534 21.1.3.3. Konsekwencje defektów genetycznych 534 21.1.4. Nieprawidłowe szlaki sygnałowe 534 21.1.5. Niewrażliwość na sygnały hamujące wzrost 535 21.1.6. Nieprawidłowości w regulacji cyklu komórkowego 535 21.1.7. Apoptoza i białko p53 536 21.1.8. Telomery 538 21.1.9. Angiogeneza 538 21.1.10. Inwazja tkanek i przerzuty 540 21.1.11. Leczenie nowotworów 540 21.1.12. Oporność 541 21.2. Leki działające bezpośrednio na kwasy nukleinowe 543 21.2.1. Czynniki interkalujące 543 21.2.2. Środki nieinterkalujące hamujące działanie topoizomeraz na DNA 544 21.2.2.1. Podofilotoksyny 544 21.2.2.2. Kamptotecyny 545 21.2.3. Środki alkilujące i związki kompleksowe metali 545 21.2.3.1. Iperyty azotowe 546 21.2.3.2. Cisplatyna i analogi cisplatyny: związki kompleksowe metali 547 21.2.3.3. Analogi CC 1065 548 21.2.3.4. Inne czynniki alkilujące 548 21.2.4. Środki tnące łańcuchy DNA 549 21.2.5. Terapia antysensowa 549 21.3. Leki działające na enzymy: antymetabolity 550 21.3.1. Inhibitory reduktazy dihydrofolianowej 550 21.3.2. Inhibitory syntazy tymidylanowej 551 21.3.3. Inhibitory reduktazy rybonukleotydowej 553 21.3.4. Inhibitory deaminazy adenozyny 553 21.3.5. Inhibitory polimeraz DNA 554 21.3.6. Antagoniści puryn 554 21.4. Hormonoterapia 556 21.4.1. Glikokortykoidy, estrogeny, progestyny i androgeny 556 21.4.2. Agoniści i antagoniści receptora hormonu uwalniającego hormon luteinizujący 556 21.4.3. Antyestrogeny 557 21.4.4. Antyandrogeny 557 21.4.5. Inhibitory aromatazy 558 21.5. Leki działające na białka strukturalne 561 21.5.1. Środki hamujące polimeryzację tubuliny 561 21.5.2. Środki hamujące depolimeryzację tubuliny 562 21.6. Inhibitory szlaków sygnałowych 564 21.6.1. Hamowanie farnezylotransferazy i białka Ras 565 21.6.2. Inhibitory kinazy białkowej 566 21.6.2.1. Inhibitory kinaz receptora czynnika wzrostu naskórka (EGFR) 568 21.6.2.2. Inhibitory kinaz kinazy tyrozynowej Abelsona, c-KIT, PDGFR i SRC 572 21.6.2.3. Inhibitory kinaz zależnych od cyklin (CDK) 576 21.6.2.4. Inhibitory kinaz szlaku transdukcji sygnału MAPK 577 21.6.2.5. Inhibitory kinaz szlaku PI3K-PIP3 578 21.6.2.6. Inhibitory kinaz kinazy anaplastycznego chłoniaka (ALK) 578 21.6.2.7. Inhibitory kinazy RET i KIF5B-RET 579 21.6.2.8. Inhibitory kinazy kinaz janusowych 579 21.6.2.9. Inhibitory kinaz receptora czynnika wzrostu śródbłonka naczyń (VEGFR) 580 21.6.2.10. Wieloreceptorowe inhibitory kinaz tyrozynowych 580 21.6.2.11. Hamowanie kinazy obejmujące oddziaływania wiążące białko-białko 583 21.6.3. Antagoniści receptora szlaku sygnałowego hedgehog 584 21.7. Inhibitory różnych enzymów 585 21.7.1. Inhibitory metaloproteinazy macierzy 585 21.7.2. Inhibitory proteasomu 586 21.7.3. Inhibitory deacetylazy histonu 589 21.7.4. Inhibitory polimerazy poli-ADP rybozy 590 21.7.5. Inne cele enzymów 591 21.8. Środki wpływające na apoptozę 592 21.9. Różne środki przeciwnowotworowe 593 21.9.1. Środki syntetyczne 593 21.9.2. Produkty naturalne 594 21.9.3. Terapia białkowa 596 21.9.4. Modulacja oddziaływań czynnik transkrypcji-koaktywator 596 21.10. Przeciwciała, koniugaty przeciwciał i terapia genowa 597 21.10.1. Przeciwciała monoklonalne 597 21.10.2. Koniugaty przeciwciało-lek 599 21.10.3. Terapia prolekiem ukierunkowana przez kompleks przeciwciało-enzym (ADEPT) 601 21.10.4. Terapia prolekiem ukierunkowana przez przeciwciało-abzym (ADAPT) 602 21.10.5. Terapia prolekiem ukierunkowana genem enzymu (GDEPT) 602 21.10.6. Inne formy terapii genowej 603 21.11. Terapia fotodynamiczna 603 21.12. Terapia wirusowa 604 22. Leki cholinergiczne, antycholinergiczne i inhibitory acetylocholinoesterazy 609 22.1. Obwodowy układ nerwowy 609 22.2. Nerwy ruchowe obwodowego układu nerwowego 609 22.2.1. Somatyczny motoryczny układ nerwowy 610 22.2.2. Autonomiczny motoryczny układ nerwowy 610 22.2.3. Układ nerwowy przewodu pokarmowego (GI) 611 22.2.4. Zaburzenia przekaźnictwa w neuronach motorycznych 611 22.3. Układ cholinergiczny 611 22.3.1. Cholinergiczny system sygnałowy 611 22.3.2. Presynaptyczne układy kontrolne 612 22.3.3. Neuroprzekaźniki białkowe 612 22.4. Agoniści receptorów cholinergicznych 612 22.5. Acetylocholina - struktura, SAR i wiązanie się z receptorem 613 22.6. Nietrwałość acetylocholiny 615 22.7. Projektowanie analogów acetylocholiny 616 22.7.1. Zawada przestrzenna 616 22.7.2. Efekty elektronowe 616 22.7.3. Połączone efekty steryczne i elektronowe 617 22.8. Zastosowanie kliniczne agonistów cholinergicznych 617 22.8.1. Agoniści muskarynowi 617 22.8.2. Agoniści nikotynowi 617 22.9. Antagoniści muskarynowych receptorów cholinergicznych 618 22.9.1. Działanie i zastosowanie antagonistów muskarynowych 618 22.9.2. Antagoniści muskarynowi 618 22.9.2.1. Atropina i hioscyna 618 22.9.2.2. Analogi strukturalne atropiny i hioscyny 620 22.9.2.3. Uproszczone analogi atropiny 620 22.9.2.4. Antagoniści muskarynowi o budowie chinuklidynowej 622 22.9.2.5. Pozostali antagoniści muskarynowi 622 22.10. Antagoniści nikotynowych receptorów cholinergicznych 624 22.10.1. Zastosowanie antagonistów receptorów nikotynowych 624 22.10.2. Antagoniści nikotynowi 624 22.10.2.1. Kurara i tubokuraryna 624 22.10.2.2. Dekametonium i suksametonium 625 22.10.2.3. Steroidowe środki blokujące przewodnictwo nerwowo-mięśniowe 626 22.10.2.4. Atrakurium i miwakurium 626 22.10.2.5. Inni antagoniści cholinergiczni 627 22.11. Struktury receptorów 628 22.12. Inhibitory acetylocholinoesterazy i acetylocholinoesteraza 629 22.12.1. Działanie inhibitorów acetylocholinoesterazy 629 22.12.2. Struktura enzymu acetylocholinoesterazy 629 22.12.3. Miejsce aktywne acetylocholinoesterazy 629 22.12.3.1. Istotne aminokwasy w miejscu aktywnym 630 22.12.3.2. Mechanizm hydrolizy 630 22.13. Inhibitory acetylocholinoesterazy 632 22.13.1. Karbaminiany 632 22.13.1.1. Fizostygmina 632 22.13.1.2. Analogi fizostygminy 633 22.13.2. Związki fosforoorganiczne 634 22.13.2.1. Gazy paraliżujące 634 22.13.2.2. Leki 635 22.13.2.3. Insektycydy 635 22.14. Pralidoksym - antidotum przeciw związkom fosforoorganicznym 636 22.15. Inhibitory acetylocholinoesterazy jako ,,inteligentne" leki 637 22.15.1. Inhibitory acetylocholinoesterazy 637 22.15.2. Związki dwufunkcyjne działające na acetylocholinoesterazę (,,Podwójne" inhibitory acetylocholinoesterazy) 638 22.15.3. Związki wielofunkcyjne działające na acetylocholinoesterazę oraz receptory muskarynowe M2 639 23. Leki działające na adrenergiczny układ nerwowy 643 23.1. Adrenergiczny układ nerwowy 643 23.1.1. Obwodowy układ nerwowy 643 22.1.2. Ośrodkowy układ nerwowy 643 23.2. Receptory adrenergiczne 643 23.2.1. Typy receptorów adrenergicznych 643 23.2.2. Rozmieszczenie receptorów w organizmie 644 23.3. Endogenni agoniści receptorów adrenergicznych 645 23.4. Biosynteza amin katecholowych 645 23.5. Metabolizm katecholoamin 646 23.6. Przewodnictwo nerwowe (neurotransmisja) 646 23.6.1. Proces przewodnictwa nerwowego 646 23.6.2. Neuroprzekaźniki białkowe (neuromodulatory) 646 23.6.3. Receptory presynaptyczne i kontrola 647 23.7. Miejsca działania leków 648 23.8. Adrenergiczne miejsca wiążące 648 23.9. Zależność struktura-aktywność 649 23.9.1. Ważne grupy wiążące katecholoamin 649 23.9.2. Selektywność ?-adrenoreceptorów a selektywność ?-adrenoreceptorów 650 23.10. Agoniści adrenergiczni 651 23.10.1. Ogólni agoniści receptorów adrenergicznych 651 23.10.2. Agoniści ?1-, ?2-, ?1- i ?3-receptorów 651 23.10.3. ?2-Agoniści i leczenie astmy 652 23.11. Antagoniści receptora adrenergicznego 655 23.11.1. ?- i ?-blokery 655 23.11.2. ?-blokery 655 23.11.3. ?-Blokery jako leki sercowo-naczyniowe 656 23.11.3.1. Pierwsza generacja ?-blokerów 656 23.11.3.2. Zależność struktura-aktywność aryloksypropanoloamin 657 23.11.3.3. Selektywne ?1-blokery (?-blokery drugiej generacji) 658 23.11.3.4. Krótko działające ?-blokery 659 23.12. Inne leki działające na przewodnictwo adrenergiczne 661 23.12.1. Leki wpływające na biosyntezę leków adrenergicznych 661 23.12.2. Leki hamujące wychwytywanie noradrenaliny do pęcherzyków magazynowych 661 23.12.3. Uwalnianie noradrenaliny z pęcherzyków magazynowych 662 23.12.4. Inhibitory wychwytu zwrotnego noradrenaliny do neuronów presynaptycznych 662 23.12.5. Hamowanie enzymów metabolicznych 664 24. Narkotyczne leki przeciwbólowe 667 24.1. Historia opium 667 24.2. Składnik czynny: morfina 667 24.2.1. Wyodrębnienie morfiny 667 24.2.2. Budowa i właściwości 668 24.3. Zależność struktura-działanie 668 24.4. Cel molekularny morfiny: receptory opioidowe 670 24.5. Morfina: farmakodynamika i farmakokinetyka 671 24.6. Analogi morfiny 673 24.6.1. Zmiana podstawników 673 24.6.2. Powiększenie cząsteczki leku 673 24.6.3. Uproszczenie struktury lub fragmentacja leku 675 24.6.3.1. Usunięcie pierścienia E 675 24.6.3.2. Usunięcie pierścienia D 675 24.6.3.3. Usunięcie pierścienia C i D 676 24.6.3.4. Usunięcie pierścienia B, C i D 677 24.6.3.5. Usunięcie pierścienia B, C, D i E 678 24.6.4. Usztywnienie struktury 679 24.7. Agoniści i antagoniści 682 24.8. Endogenne peptydy opioidowe i opioidy 684 24.8.1. Endogenne peptydy opioidowe 684 24.8.2. Analogi enkefalin i ?-selektywnych opioidów 685 24.8.3. Teorie wiążące enkefalin 686 24.8.4. Inhibitory peptydaz 688 24.8.5. Endogenna morfina 688 24.9. Przyszłość 688 24.9.1. Koncepcja wiadomość-adres 688 24.9.2. Dimery receptorów 689 24.9.3. Selektywni agoniści opioidowi a wielofunkcyjne opioidy 690 24.9.4. Opioidy o działaniu obwodowym 690 24.10. Studium przypadku: projektowanie nalfurafiny 690 25. Związki przeciwwrzodowe 695 25.1. Wrzody trawienne 695 25.1.1. Definicja 695 25.1.2. Przyczyny 695 25.1.3. Leczenie 695 25.1.4. Uwalnianie kwasu żołądkowego 695 25.2. Antagoniści receptora H2 696 25.2.1. Histamina i receptory histaminowe 697 25.2.2. Poszukiwanie struktury wiodącej 698 25.2.2.1. Histamina 698 25.2.2.2. N?-guanylohistamina 698 25.2.3. Opracowanie struktury wiodącej - teoria chelatowania wiązania 700 25.2.4. Od częściowego agonisty do antagonisty - odkrycie burimamidu 702 25.2.5. Odkrycie metiamidu 703 25.2.6. Odkrycie cymetydyny 706 25.2.7. Cymetydyna 707 25.2.7.1. Aktywność biologiczna cymetydyny 707 25.2.7.2. Struktura i aktywność 708 25.2.7.3. Metabolizm 708 25.2.8. Dalsze badania analogów cymetydyny 709 25.2.8.1. Izomery konformacyjne 709 25.2.8.2. Desolwatacja 710 25.2.8.3. Opracowanie nitroketenoaminalowej grupy wiążącej 710 25.2.9. Kolejni antagoniści receptora H2 712 25.2.9.1. Ranitydyna 712 25.2.9.2. Famotydyna i nizatydyna 713 25.2.9.3. Antagoniści receptorów H2 o przedłużonym działaniu 714 25.2.9.4. Porównanie antagonistów receptorów H1 i H2 714 25.2.11. Receptory H2 i jego antagoniści 715 25.3. Inhibitory pompy protonowej 715 25.3.1. Komórki okładzinowe i pompa protonowa 715 25.3.2. Inhibitory pompy protonowej 716 25.3.3. Mechanizm hamowania pompy protonowej 717 25.3.4. Metabolizm inhibitorów pompy protonowej 718 25.3.5. Projektowanie omeprazolu i esomeprazolu 718 25.3.6. Inne inhibitory pompy protonowej 720 25.4. Helicobacter pylori i leki przeciwbakteryjne 722 25.4.1. Odkrycie Helicobacter pylori 722 25.4.2. Leczenie 722 25.5. Leki tradycyjne i ziołowe 723 26. Leki układu krążenia 725 26.1. Wprowadzenie 725 26.2. Układ krążenia 725 26.3. Leki hipotensyjne wpływające na aktywność układu RAA 727 26.3.1. Wprowadzenie 727 26.3.2. Inhibitory reniny 728 26.3.3. Inhibitory konwertazy angiotensyny (ACE) 728 26.3.4. Antagoniści receptora angiotensyny 729 26.3.5. Antagoniści receptorów mineralokortykoidowych 731 26.3.6. Leki o podwójnym działaniu 732 26.4. Antagoniści receptorów dla endoteliny jako leki hipotensyjne 732 26.4.1. Endoteliny i receptory endotelinowe 732 26.4.2. Antagoniści receptorów endotelinowych 732 26.4.3. Leki o podwójnym działaniu 733 26.5. Leki rozszerzające naczynia 734 26.5.1. Modulatory rozpuszczalnej cyklazy guanylanowej 734 26.5.2. Inhibitory fosfodiesterazy 5 736 26.5.3. Inhibitory neprylizyny 737 26.5.4. Agoniści prostacykliny 737 26.5.5. Pozostałe leki rozszerzające naczynia 737 26.6. Blokery kanałów wapniowych 738 26.6.1. Wprowadzenie 738 26.6.2. Pochodne dihydropirydyny 740 26.6.3. Fenyloalkiloaminy 741 26.6.4. Benzotiazepiny 742 26.7. Inhibitory kanałów jonowych If 743 26.8. Leki hipolipemizujące 744 26.8.1. Statyny 744 26.8.2. Fibraty 744 26.8.3. Podwójni i potrójni agoniści PPAR 745 26.8.4. Leki antysensowe 746 26.8.5. Inhibitory białek transferowych 746 26.8.6. Przeciwciała jako leki hipolipemizujące 747 26.9. Leki przeciwzakrzepowe 747 26.9.1. Leki przeciwzakrzepowe (antykoagulanty) 747 26.9.1.1. Wprowadzenie 747 26.9.1.2. Bezpośrednie inhibitory trombiny 748 26.9.1.3. Inhibitory czynnika Xa 749 26.9.2. Leki przeciwpłytkowe 749 26.9.2.1. Wprowadzenie 749 26.9.2.2. Antagoniści receptorów PAR-1 750 26.9.2.3. Antagoniści P2Y12 751 26.9.2.4. Antagoniści GpIIb/IIIa 752 26.9.3. Leki fibrynolityczne 753 Analiza przypadku 6: Steroidowe leki przeciwzapalne 755 AP6.1. Wprowadzenie do steroidów 755 AP6.2. Analogi kortyzolu aktywne po podaniu doustnym 756 AP6.3. Miejscowe glukokortykoidy jako środki przeciwzapalne 757 Analiza przypadku 7: Aktualne badania nad lekami przeciwdepresyjnymi 765 AP7.1. Wprowadzenie 765 AP7.2. Hipoteza monoaminowa 765 AP7.3. Obecnie stosowane leki przeciwdepresyjne 765 AP7.4. Aktualne obszary badań 766 AP7.5. Antagoniści receptora 5-HT7 766 Analiza przypadku 8: Projektowanie i rozwój aliskirenu 770 AP8.1. Wprowadzenie 770 AP8.2. Reakcja katalizowana przez reninę 770 AP8.3. Od związku wiodącego do inhibitorów peptydowych 770 AP8.4. Strategie peptydomimetyczne 772 AP8.5. Projektowanie niepeptydowych inhibitorów 772 AP8.6. Optymalizacja struktury 774 Analiza przypadku 9: Inhibitory czynnika Xa 777 AP9.1. Wprowadzenie 777 AP9.2. Cel 777 AP9.3. Ogólne strategie w projektowaniu inhibitorów czynnika Xa 778 AP9.4. piksaban: od identyfikacji cząsteczki aktywnej do związku wiodącego 778 AP9.5. Apiksaban: od związku wiodącego do ostatecznej struktury 779 AP9.6. Rozwój rywaroksabanu 782 AP9.7. Rozwój edoksabanu 783 Analiza przypadku 10: Odwracalne inhibitory proteazy HCV NS3-A4 784 AP10.1. Wprowadzenie 784 AP10.2. Identyfikacja związku wiodącego 784 AP10.3. Modyfikacje związku wiodącego 784 AP10.4. Od heksapeptydu do tripeptydu 786 AP10.5. Od tripeptydu do związku makrocyklicznego (BILN-2061) 786 AP10.6. Od BILN-2061 do simprenawiru 787 Załącznik 1 Niezbędne aminokwasy 789 Załącznik 2 Standardowy kod genetyczny 790 Załącznik 3 Dane statystyczne do QSAR 791 Załącznik 4 Działanie włókien nerwowych 795 Załącznik 5 Mikroorganizmy 799 Załącznik 6 Oddziaływania za pomocą wiązań wodorowych 801 Słowniczek 803 Polecana literatura uzupełniająca 825 Skorowidz