Odpowiedzialność cywilnoprawna za szkody doznane przed urodzeniem Magdalena Sobas

Dostępność produktu

Produkt nie został jeszcze oceniony pod kątem ułatwień dostępu lub nie podano żadnych informacji o ułatwieniach dostępu lub są one niewystarczające. Prawdopodobnie Wydawca/Dostawca jeszcze nie umożliwił dokonania walidacji produktu lub nie przekazał odpowiednich informacji na temat jego dostępności.

Spis treści książki

 

Wykaz ważniejszych skrótów.................................................................................................11

Wprowadzenie .....................................................................................................................13

Rozdział 1

Status prawny nasciturusa...............................................................................................17

1. In dubio pro vita humana? Czyli o sporze o początek ludzkiego życia.............................17

2. Istota statusu nasciturusa.................................................................................................20

2.1. Rozumienie pojęcia nasciturus......................................................................................20

2.2. Pojęcie nasciturusa na tle historycznoprawnym.............................................................21

2.3. Zdolność prawna i podmiotowość prawna a nasciturus..................................................28

2.4. Nasciturus a status prawny ludzkich gamet i embrionów..................................................35

2.4.1. Status prawny gamet.....................................................................................................36

2.4.2. Status prawny zarodków (embrionów) w warunkach pozaustrojowych (in vitro) ...........41

2.5. Nasciturus a eksperyment medyczny...............................................................................51

3. Prawa nasciturusa jako prawa konstytucyjne......................................................................55

3.1. Godność jako cecha przyrodzona nasciturusa.................................................................56

3.2. Nasciturus a prawo do ochrony życia...............................................................................62

3.3. Prawo do ochrony zdrowia nasciturusa ...........................................................................68

3.3.1. Nasciturus jako pacjent..................................................................................................73

3.3.2. Naruszenie praw pacjenta w przypadku nasciturusa.....................................................82

Podsumowanie .......................................................................................................................83

Rozdział 2

Szkoda jako przesłanka odpowiedzialności cywilnej .......................................................87

1. Pojęcie i rodzaje szkód doznanych przed urodzeniem.........................................................88

1.1. Rozumienie pojęcia szkody doznanej przed urodzeniem w polskim prawie cywilnym…...89

1.1.1. Szkoda doznana przed urodzeniem jako szkoda majątkowa..........................................92

1.1.2. Szkoda doznana przed urodzeniem jako szkoda niemajątkowa (krzywda) ....................97

1.1.3. Kategoria szkód pośrednich i bezpośrednich................................................................101

2. Prekursoryjność odpowiedzialności za szkody przedurodzeniowe w judykaturze..............................................................................................................................113

3. Problematyka szkód następczych (prekoncepcyjnych).......................................................118

4. Czy urodzenie się dziecka może być szkodą? ...................................................................124

Podsumowanie........................................................................................................................129

Rozdział 3

Związek przyczynowo-skutkowy w odniesieniu do odpowiedzialności

cywilnoprawnej za szkody doznane przed urodzeniem...................................................133

1. Test conditio sine qua non – teoria ekwiwalencji................................................................133

1.1. Bezprawność...................................................................................................................137

1.2. Wina................................................................................................................................140

2. Zaniechanie stanowiące przyczynę skutku........................................................................148

3. Sposoby rozumienia „normalnych następstw” na tle szkód przedurodzeniowych………...154

4. Utracona szansa a związek przyczynowo-skutkowy...........................................................160

4.1. Koncepcja utraconej szansy – tło prawnoporównawcze..................................................160

4.2. Koncepcja utraconej szansy w prawie polskim................................................................164

4.3. Utrata szansy – związek przyczynowy a szkoda..............................................................168

5. Lekarski obowiązek informacyjny .......................................................................................176

5.1. Autonomia pacjenta w świetle odpowiedzialności za szkody doznane przed urodzeniem.176

5.2. Autonomia woli kobiety w ciąży i jej ewentualne ograniczenia.........................................176

Podsumowanie .......................................................................................................................185

Rozdział 4

Zdarzenie sprawcze jako przesłanka odpowiedzialności deliktowej

za szkodę doznaną przed urodzeniem...............................................................................187

1. Ochrona prawna nasciturusa przed zachowaniami matki (rodziców).................................187

1.1. Podejmowanie przez matkę działań szkodzących a dobro nasciturusa...........................188

1.2. Umowy dotyczące nasciturusa........................................................................................192

1.3. Dziedziczenie a nasciturus w kontekście odpowiedzialności cywilnoprawnej .................195

1.4. Ochrona dóbr osobistych nasciturusa .............................................................................199

1.5. Konflikt (kolizja) interesów – dobro nasciturusa a dobro i autonomia innych podmiotów. 209

1.6. Ochrona nasciturusa przed deliktem osoby trzeciej .........................................................213

2. Szkody powstałe w związku z genetyczną diagnostyką preimplantatycją (PGD)................216

2.1. Istota i bioetyczna dopuszczalność genetycznej diagnostyki preimplantacyjnej..............217

2.2. Dopuszczalność stosowania PGD w ujęciu prawnoporównawczym ...............................219

2.3. Dopuszczalność stosowania PGD w prawie polskim.......................................................222

2.4. Koncepcja savior sibling, child designer i designer disablity a ochrona nasciturusa.........226

2.5. Preimplantacyjna diagnostyka genetyczna a odpowiedzialność za szkody doznane przed urodzeniem..............................................................................................................................232

2.6. Problematyka zdarzeń sprawczych w odniesieniu do badań przedurodzeniowych ..........236

3. Szkody powstałe w związku z diagnostyką prenatalną i opieką okołoporodową..................239

3.1. Istota diagnostyki prenatalnej............................................................................................239

3.2. Dopuszczalność stosowania diagnostyki prenatalnej w prawie polskim........................... 244

3.3. Zdarzenia sprawcze związane z diagnostyką prenatalną i opieką okołoporodową.......... 247

3.4. Odpowiedzialność cywilnoprawna za szkody doznane przed urodzeniem a klauzula sumienia .................................................................................................................................................258

4. Szkody powstałe w związku z medycznie wspomaganą ludzką prokreacją

(Medically Assisted Procreation – MAP).................................................................................268

4.1. Istota medycznie wspomaganej ludzkiej prokreacji – sztuczna inseminacja,
zapłodnienie pozaustrojowe, macierzyństwo zastępcze.........................................................268

4.2. Regulacje prawne dotyczące medycznie wspomaganej ludzkiej prokreacji

– kontekst prawnoporównawczy ...........................................................................................270

4.3. Zdarzenia sprawcze związane z medycznie wspomaganą ludzką prokreacją.................271

4.3.1. Zdarzenia sprawcze związane z wykonaniem zabiegu AI lub IVF.................................272

4.3.2. Zdarzenia sprawcze związane z przechowywaniem i konserwacją embrionów i gamet 278

4.3.3. Zdarzenia sprawcze związane z macierzyństwem zastępczym ....................................280

Podsumowanie .......................................................................................................................283

Rozdział 5

Odpowiedzialność cywilnoprawna za szkody doznane przed urodzeniem

a roszczenia wrongful conception, wrongful birth i wrongful life ...................................292

1. Wrongful conception action i wrongful birth action – istota roszczeń.................................293

1.1. Szkoda jako przesłanka odpowiedzialności odszkodowawczej w roszczeniach
wrongful conception action i wrongful birth action..................................................................296

1.2. Związek przyczynowo-skutkowy jako przesłanka odpowiedzialności

odszkodowawczej w roszczeniach wrongful conception action i wrongful birth action..........306

1.3. Zdarzenie sprawcze jako przesłanka odpowiedzialności odszkodowawczej

w roszczeniach wrongful conception action i wrongful birth action........................................311

2. Wrongful conception action i wrongful birth action

w orzecznictwie światowym – analiza prawnoporównawcza.................................................314

3. Wrongful life w świetle przesłanek odpowiedzialności odszkodowawczej w prawie polskim....................................................................................................................................331

3.1. Szkoda jako przesłanka odpowiedzialności odszkodowawczej w przypadku
roszczenia wrongful life...........................................................................................................332

3.2. Związek przyczynowo-skutkowy i zdarzenie sprawcze jako przesłanki
odpowiedzialności odszkodowawczej w przypadku roszczenia wrongful life........................... 334

3.3. Zdarzenie sprawcze jako przesłanka odpowiedzialności odszkodowawczej w roszczeniu
wrongful life...............................................................................................................................337

4. Roszczenie wrongful life w judykaturze obcej – przegląd prawnoporównawczy .................339

Podsumowanie .......................................................................................................................349

Rozdział 6

Wpływ wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 22 października 2020 roku

na odpowiedzialność cywilnoprawną za szkody doznane przed urodzeniem..................357

1. Spór o dopuszczalność przerywania ciąży .........................................................................360

2. Dopuszczalność przerywania ciąży w kontekście badań prenatalnych i odpowiedzialności za szkodę
w orzecznictwie ETPCz...........................................................................................................361

3. Orzecznictwo polskie w sprawach dotyczących aborcji......................................................366

4. Dostęp do badań przedurodzeniowych w świetle derogacji art. 4a ust. 1 pkt 2 u.p.r. .........368

5. Uniemożliwienie przeprowadzenia dopuszczalnej przez prawo terminacji ciąży

– odpowiedzialność za odmowę przeprowadzenia aborcji ....................................................374

6. Terminacja ciąży a sprzeciw sumienia...............................................................................378

7. Prawo do terminacji ciąży jako dobro osobiste,

prawo podmiotowe i prawo człowieka..............................................................................  ....384

8. Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 22 października 2020 roku (K 1/20)

i jego wpływ na prawa prokreacyjne........................................................................................389

9. W poszukiwaniu podstaw do wystąpienia z roszczeniem w przypadku derogacji art. 4a ust. 1 pkt u.p.r.
– rozproszona sądowa kontrola konstytucyjności prawa..........................................................395

10. W poszukiwaniu prawnych rozwiązań sporu o terminację ciąży w trzy lata po opublikowaniu
wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 22 października 2020 r. ........................................400

Podsumowanie........................................................................................................................403

Zakończenie ...........................................................................................................................408

Bibliografia...............................................................................................................................422

pokaż cały spis treści

ukryj recenzje