Kilka dni temu wspólnie z blogiem swiatczytnikow.pl zorganizowaliśmy konkurs, w którym nagrodami były premierowe książki i ebooki "Matrioszka Rosja

Kilka dni temu wspólnie z blogiem swiatczytnikow.pl zorganizowaliśmy konkurs, w którym nagrodami były premierowe książki i ebooki "Matrioszka Rosja i Jastrząb''. Zadanie jakie, czekało na uczestników, to zamieszczenie komentarza: jakie pytanie na temat Rosji  chciał(a)byś zadać autorowi książki? Dlaczego pytania? A no dlatego, że trzy najciekawsze miały trafić do Pana Macieja Jastrzębskiego. Jednak Wasze zaangażowanie zachęciło nas do przygotowania znacznie dłuższego wywiadu. Zatem poniżej znajdziecie 10 najciekawszych pytań i odpowiedzi.

1. [Tomek] - Osobiście bardzo ciekawi mnie zjawisko tzw. „rosyjskiej duszy” i to o nie chciałbym zapytać autora. Część literatów, filozofów, muzyków(Kaczmarski, Wysocki, Okudżawa) piszą o specyfice Rosjan i jako cechy charakterystyczne wymieniają melancholię, skłonność do zadumy i refleksji, ale także fantazję i pewną otwartość. Podobno ma to związek z burzliwą i dramatyczną historią, ciężkim klimatem, a nawet… kuchnią. Czy istnieje bądź istniało coś takiego jak rosyjska dusza? I czy(o ile w ogóle) zmieniła się ona w związku z globalnością współczesnego świata(otwarte granice po upadku Związku Radzieckiego, internet etc.)?

W takim rozumieniu, jak ujmują to polscy i rosyjscy poeci oczywiście, że możemy mówić o „rosyjskiej duszy”. Wszystkie przypisane cechy charakteru są również współcześnie bardzo widoczne. Jednak w XXI wieku trudno mówić o „rosyjskiej duszy” w odniesieniu do wszystkich obywateli Federacji Rosyjskiej. Bo czyż Czeczen nie obrazi się, gdy powiemy o nim że ma „rosyjską duszę”, albo Jakut z dalekiej Północy ? Zapewne wielość kultur, narodów i suma ich historycznych doświadczeń skłaniają ku twierdzeniu, że nie ma jednej „rosyjskiej duszy”. Jest za to zbiór „dusz”, które nadają charakter współczesnej Rosji.

2. [Mundek] Chciałbym zapytać skąd się wzięło powiedzenie: „Rosja to nie kraj, to stan umysłu”, jak je można zinterpretować i czy Rosjanie też tak sądzą czy tylko przyjezdni?

Najprościej tłumacząc – Rosja była i jest tak ogromna i różnorodna, że trudno mówić o kulturowej jednolitości. Są jednak dla wszystkich narodów zamieszkujących ten kraj wspólne tradycje, zachowania, oceny rzeczywistości. To one stanowią pewien wyróżnik na świecie. To dzięki nim już na pierwszy rzut oka możemy ocenić, że nasz rozmówca pochodzi z Rosji. W jednym przypadku będzie to ubiór, w innym zachowanie w trakcie spotkań towarzyskich, a w jeszcze innym światopogląd. Rosjanie doskonale zdają sobie z tego sprawę i sami podkreślają, że dzięki tym cechom budują swoistą tożsamość. 

3. [Aggie] Rosjanie uważają się za ludzi oczytanych. Odwiedzając różne fora i strony internetowe, faktycznie odnosi się takie wrażenie. Czy jest tak rzeczywiście? Czy na ulicach częściej niż w Polsce widuje się ludzi z książką lub czytnikiem?

Rosjanie rzeczywiście dużo czytają. Z jednej strony wskazują to wyniki sprzedaży książek, z drugiej można zauważyć na co dzień jak wielu Rosjan czyta książki w środkach transportu publicznego czy na ławeczce w parku. Co ciekawe – książki w Rosji są znacznie tańsze niż w Polsce, wychodzą w dużo większych nakładach, a dużą popularnością cieszą się wydania elektroniczne. Rosjanie częściej też niż Polacy korzystają z dóbr kultury. Sale teatrów, kin i muzeów zawsze są pełne. 

4. [ Asymon ] Co czyta się w Rosji? Pielewina, czy raczej E.L. James? Czy autor może polecić jakichś współczesnych rosyjskich autorów? I jak mają się w Rosji czytniki? Przyznam, że gdy zobaczyłem sklep litres.ru, szczęka mi opadła…

Rosjanie chętnie sięgają zarówno po literaturę własną, jak i zagraniczną. Najpopularniejsze są wywiady ze znanymi politykami, artystami czy dziennikarzami. Nasi wschodni sąsiedzi sięgają po pozycje wydawnicze autorów z Hiszpanii, USA, Francji, Chin i z Polski. Niezmiennie od lat na pierwszych miejscach list czytelniczych przebojów znajdują się powieści: Janusza L. Wiśniewskiego, Joanny Chmielewskiej i Katarzyny Grocholi. O czytnikach elektronicznych już wspomniałem wcześniej, więc przypomnę – e – książki są w Rosji bardzo popularne.

5. [ Rafał ] Interesuje mnie kwestia podejścia Rosjan do samych siebie. Tzn za co podziwiają swój kraj, z którego fragmentu historii ich kraju są najbardziej dumni ? Co wspominają z największym sentymentem, a o czym wolą zapomnieć ?

Rosjanie najbardziej są dumni z osiągnięć Związku Radzieckiego: wyczyny sportowe, balet, podbój kosmosu i armia. Chwalą się swoją literaturą i muzyką, sięgając przede wszystkim do czasów carskiej Rosji. Współcześnie mają kłopoty z jednoznacznym określeniem tego co napawa ich dumą, a co traktują jako powód do wstydu. Najbardziej dumni są z udziału Armii Czerwonej w pokonaniu hitlerowskich Niemiec. W tej kwestii niezależnie od politycznych poglądów nie ma sporów. 

6. [Robert P. ] W języku rosyjskim Rosjanin i obywatel Rosji to nie to samo (русский – россиянин). Jak ważne jest to rozróżnienie dla mieszkańców Rosji?

Rosjanin to obywatel Federacji Rosyjskiej. Russkij to obywatel Federacji o korzeniach słowiańskich. Z punktu widzenia wielonarodowości tego państwa rozróżnienie na Rosjan i Ruskich ma pejoratywne zabarwienie. Najczęściej posługują się nim ruchy nacjonalistyczne, dla podkreślenia że Rosja powinna być państwem zdominowanym przez „Ruskich”. 

7. [ Robert ] Jak Rosjanie postrzegają Polaków, nie mówię o politykach, tylko o zwykłych ludziach…?

Jesteśmy postrzegani jako bliscy sąsiedzi, z którymi mamy wspólne cechy charakterologiczne, wspólne zainteresowania i wspólną historię. Jeśli Rosjanie wspominają o historycznych pretensjach to znacznie rzadziej, niż my Polacy. Na ulicach rosyjskich miast jest znacznie więcej osób, które mają pozytywny stosunek do Polaków, niż tych którzy nas nie lubią.

8. [ Monika ] Szczęśliwie miałam okazję odwiedzić Rosję, co prawda tylko „małą”, jednak wywarła na mnie ogromne wrażenie. Autora chciałabym zapytać o papierosy i alkohol. Jak to jest, ze tyle się mówi o kosmicznych ilościach alkoholu przelewających się w Rosji, a kiedy wyjdzie się na ulicę, jedyni pijani, których można spotkać to studenci na wymianie z Polski? Papierosy kosztują grosze, najtańsze w przeliczeniu to 1,50zł. A nie przypominam sobie, żebym spotkała na ulicy kogoś z papierosem, nie przypominam sobie, żeby ktoś w tramwaju zionął niczym smok wawelski. To jest dla mnie zagadka, czy Rosjanie kryją się po domach z piciem i paleniem?

Co do picia mocnych trunków zgodzę się. Rosjanie piją dużo, hucznie się bawią ale na ulicach rzadko można spotkać osoby nietrzeźwe. Wynika to z surowego prawa, egzekwowanego przez policję. Grzywny i przymusowe leczenie odstraszają amatorów pijackich burd. Jednak w przypadku palaczy jest inaczej. Rosjanie palą wszędzie i bardzo dużo. Mnie razi widok młodych ludzi, szczególnie kobiet spacerujących po ulicach z papierosem.

9. [ Asq ] Matrioszka Putin, matrioszka Obama, matrioszka Michael Jackson – plac czerwony obfituje w pop-kulturowe przeróbki tej słynnej zabawki-symbolu. Jakie najbardziej zaskakujące zderzenie zachodu ze wschodem, tradycji ze współczesnością, minionej dyktatury z obecnym kapitalizmem miał pan okazję zaobserwować w Rosji?

Takim miejscem, gdzie codziennie zderza się wschód z zachodem, tradycja z współczesnością jest rosyjska kolej. Młodzi mężczyźni w garniturach najmodniejszych marek, z laptopami na kolanach i przyssani do Internetu. Obok nich ich rówieśnicy w dresach i klapkach, pijący piwo i śpiewający romanse do wtóru harmoszki.

10. [ Jaraduga ] Ile warstw ma prawdziwa matrioszka? I czy ilość tych warstw można porównać do obecnej Rosji np. Największa matrioszka to Rosja – Światowa potęga; Kolejna trochę mniejsza to Rosja prawosławna; itd?

Matrioszki mają różną liczbę laleczek najczęściej jest to siedem, ale bywają mniejsze i większe. Największa matrioszka to jest to czym Rosja chce się pochwalić co sprzedać światu: zasoby naturalne, potęga militarna, itd… Najmniejsza to, ta która jest odzwierciedleniem cech charakteru, suma doświadczeń przeciętnej rosyjskiej rodziny i mieszaniną radości, dumy i smutku, jakiej dostarcza Rosjanom ich życie.