Od kilku dekad w europejskich systemach partyjnych pojawiają się nowi aktorzy, którzy stają się ważnymi graczami w rywalizacji wyborczej i międzypartyjnej. Zmiany te dotyczą zarówno ustabilizowanych, jak i młodych demokracji. Niniejszy tom analizuje inicjatywy o charakterze hybrydowym (łączące cechy partii politycznych i ruchów społecznych), które