Już około roku 1500 myśl kalwińska antycypowała idee, jakie miało wyartykułować później europejskie Oświecenie. Te idee rodziły się w warunkach kryzysu: ale to właśnie kryzys, konkretne wyzwania społeczne i rewolucje (a nie abstrakcyjne teorie) wyznaczają charakter nowoczesności. Po 1500 roku ewolucji podlegała także myśl Jana Kalwina, głównego bo