Wykładnia w prawie administracyjnym. Tom 4

Prezentowany tom zawiera szczegółowe omówienia poświęcone stosowaniu prawa, a w szczególności administracyjnemu typowi stosowania prawa oraz wykładni w procesie stosowania prawa administracyjnego. Autorzy omawiają źródła prawa i zastosowanie przepisów krajowego prawa administracyjnego oraz przepisów prawa międzynarodowego jako podstaw decyzji stosowania prawa administracyjnego.

Pierwsza część tomu zawiera rozważania dotyczące stosowania i wykładni prawa administracyjnego. Szczególne znaczenie  położono na odrębności wykładni językowej w prawie administracyjnym i głównym problemom zintegrowanej teorii wykładni na gruncie prawa administracyjnego.

Kolejna część tomu poświęcona jest podstawom decyzji stosowania prawa administracyjnego. Szczegółowo zostały omówione źródła prawa i relacje występujące między nimi oraz kwestie poświęcone ustalaniu obowiązywania stosowanych przepisów prawa. Książka zawiera także rozważania i praktyczne wskazówki poświęcone zastosowaniu przepisów krajowego prawa administracyjnego oraz  przepisom prawa międzynarodowego jako podstawom decyzji stosowania prawa administracyjnego.

Autorzy omawiają także kwestie dotyczące pojęcia, koncepcji i przebiegu wykładni administracyjnej. W tej części pracy jest mowa o teoriach wykładni prawa i ich zastosowaniu.

Niezwykle cenne jest ukazywanie konkretnych przykładów z orzecznictwa NSA poświęconych rzeczywiście stosowanym modelom wykładni.

Kolejny fragment książki dotyczy problemów wykładni językowej w prawie administracyjnym: koncepcji tej wykładni, teoriom i ideologiom wykładni oraz głównym problemom zintegrowanej teorii wykładni językowej na gruncie prawa administracyjnego.

Autorzy omawiają też kwestie dotyczące wykładni systemowej przepisów prawa administracyjnego: regułom systemowym, wykładni systemowo-strukturalnej, wykładni systemowo-aksjologicznej. Zwracają uwagę na to, że w wykładni prawa znaczenie ma zarówno układ hierarchiczny, obejmujący system źródeł prawa, jak i układ przedmiotowy, w ramach którego wyróżnia się gałęzie prawa. Autorzy omawiają reguły systemowe i ich miejsce w wykładni prawa, wykładnię systemowo-strukturalną, systematyczno-aksjologiczną ze szczególnym uwzględnieniem miejsca zasad prawa w prawie administracyjnym, wykorzystaniu zasad prawa w wykładni prawa administracyjnego oraz miejscu reguł systemowo-aksjologicznych w wykładni prawa administracyjnego.

Odrębny rozdział poświęcony został wykładni celowościowo-funkcjonalnej: miejscu celu i funkcji w wykładni prawa administracyjnego. Wskazują one na argumenty leżące u podstaw regulacji prawnej lub wiążące się z funkcjonowaniem tych regulacji. Mają charakter uzupełniająco-korygujący w stosunku do wykładni językowej i systemowej. Szczególnie wartościowe jest wskazanie konkretnych orzeczeń NSA, SN i TK, wskazujących na dużą rolę tego rodzaju wykładni.

Kolejna część dotyczy interpretacyjnej roli kryteriów otwartych i innych decyzji stosowania prawa, takich jak interes społeczny, zasady współżycia, zwyczaje i dobre obyczaje, sprawiedliwość społeczna. W tej części Systemu omówiono także zwroty ocenne występujące w wykładni prawa administracyjnego, ich wpływ na przebieg i reguły wykładni oraz ich wpływ na rekonstrukcję różnych rodzajów norm.

Autorzy sporo miejsca poświęcili także:

• na omówienie czynników różnicujących wykładnię prawa administracyjnego,
• wpływowi orzecznictwa  Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej na wykładnię prawa administracyjnego,
• prawom człowieka i orzecznictwu Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w wykładni prawa administracyjnego,
• orzecznictwu  Trybunału Konstytucyjnego oraz uchwałom Naczelnego Sadu Administracyjnego w wykładni prawa administracyjnego.

Omówiono także reguły kolizyjne i inferencyjne w interpretacji prawa administracyjnego oraz model zakresu swobody interpretacyjnej prawa administracyjnego.

Tematyka tomu powinna być szczególnie istotna dla sędziów i radców prawnych zajmujących się prawem administracyjnym. Autorzy, oprócz ogromnej wiedzy teoretycznej, prezentują także orzeczenia NSA jako przykłady konkretnego zastosowania wykładni prawa administracyjnego. Jest to tym bardziej cenne, że Autorzy są praktykami - sędziami sądów administracyjnych.

W wielu fragmentach pracy czytelnik z łatwością odnajdzie opinie naukowe nawiązujące do glos, publikacji i głośnych debat prawniczych na temat wykładni prawa administracyjnego. Są one porównywane z podobnymi zjawiskami spotykanymi w praktyce zagranicznej. Książka z jednej strony dostarcza wiedzy na temat koncepcji i metod wykładni spotykanych w prawie administracyjnym, a z drugiej strony jest przydatna w bieżącej pracy nad kazusami dzięki odnoszeniu sformułowanych twierdzeń do konkretnych spraw sądowych i argumentacji prawniczej.