Wielki Terror 1937-1938

Album podzielić można na trzy części ukazujące ofiary wielkiego terroru, nekropolie terroru oraz członków rodzin ofiar, którzy do końca swego życia naznaczeni byli stygmatem wroga ludu radzieckiego. Część pierwsza zawiera fotografie ofiar terroru zrobione przez sowiecką policję polityczną NKWD w moskiewskich więzieniach w l. 1937-38, na krótko przed egzekucją. Ten bezprecedensowy portret zbiorowy obejmuje wszystkie warstwy społeczne: począwszy od bezdomnych, przez robotników, chłopów, inteligencję, kler, urzędników, kadry wojskowe, aż po funkcjonariuszy partyjnych, państwowych i organów bezpieczeństwa. Na część kolejną składają się współczesne zdjęcia miejsc egzekucji i zbiorowych mogił ofiar, których położenie przez dziesięciolecia było trzymane w tajemnicy. W zamyśle autora fotografie te są obrazami-przeciw-niepamięci, dobitnie ilustrującymi myśl G. Didi-Hubermanna, iż: drastycznym aktem przeciwko ludzkiej godności ofiar, jest pozbawienie ich nawet prawa do grobu prawa do pamięci. W albumie znajdują się też fotografie osób, których rodzice zostali zamordowani w czasie Wielkiego Terroru. Portretom towarzyszą fragmenty wywiadów, oddające atmosferę totalnego zniewolenia: przywołują one wspomnienia rodziców, dzień ich aresztowania, mówią o wieloletnich bezowocnych poszukiwaniach. Album opatrzony jest tekstami samego autora fotografii, Sylvie Kauffmann, publicystki i dziennikarki Le Monde, Arsenija Roginskiego, historyka, obrońcy praw człowieka, przewodniczącego Stowarzyszenia Memoriał w Moskwie, oraz Nicolasa Wertha, historyka francuskiego, profesora CNRS w Paryżu.